Alphadiensten: door of genoeg? 

De CGK Hoogeveen is ruim 10 jaar bezig met gemeentegroei. Op veel verschillende manieren. Na voor sommigen ingrijpende veranderingen in de kerkdiensten, zijn andere veranderingen stil blijven staan of ‘afgelast’. Andere zijn noodzakelijk geworden. Denk daarbij aan de ‘reorganisatie van de ambten’. Door gebrek aan ambtsdragers was dat gewoon nodig. En inmiddels is na 8 jaar Alphadiensten dit ook al iets waar we aangewend zijn….moeten we door of is beter om de huidige situatie stabiel te houden?  De ‘lieve vrede te bewaren’ of ‘jongeren motiveren’?

Samenvatting

Er gaat veel goed in de Alphadiensten. Echter 41% van de jongeren tussen 20-30 jaar komt nog in de Alphadiensten….dus we mogen niet stil blijven staan. We moeten jongeren meenemen. Misschien meer inspraak geven? Misschien aan de slag met de bottum up theologie en bottum up kerk? (24) Bottom-up kerk | Avond met Lezing door Tabitha van Krimpen – YouTube. Laten we jongeren (meiden en jongens) zeggenschap geven….

We zouden ook kunnen beginnen met doorontwikkeling van de Alphadiensten. Jongeren daar meer invloed op geven. Verbeteringen doorvoeren, maar ook doorontwikkelen. En de frequentie opschroeven….Elkaar helpen. En dat is m.i. niet genoeg. Wellicht kunnen we inzetten op de KWIPO-keten en avonddiensten 2.0. Kortom laten we niet op onze handen zitten, niet moedeloos worden als we het hebben over 20-tigers…..laten we de kloof tussen 20-tigers en de kerk overbruggen….! De kerk, dus ook de CGK zal van deze generatie voor haar voortbestaan afhankelijk zijn van deze 20-tigers!

Intussen in kerkelijk Nederland

Wat gebeurt intussen in kerkelijk Nederland? In welke context plaats ik dit alles?

• Staan kerkgebouwen in Nederland in de etalage. Gebouwen staan leeg of zijn (financieel) niet meer te onderhouden. Elke week staat er een kerkelijke gemeente in de krant die gebouwen te koop zet? Zie bijlage 1: PKN Assen verkoopt 2 van de 3 kerken uit het Dagblad van deze week.
• Zijn er mensen die er in geloven dat de mens een kerk, een samenkomst en een religie in de komende decennia hard nodig zullen hebben. En daarom nu vast kerkgebouwen opkoopt om ze te behouden. Zie bijlage 2: stichting Pax Intrantibus heeft al 5 kerken gekocht.
• Laten na de corona-jaren jongeren tussen 20-30 en 30-40 massaal de kerkdiensten links liggen. Kijken ze online of hebben ze het bezoek  aan een gemeente niet meer zo nodig. Zie bijlage 3:  Kerkverlating na corona in Nederlands Dagblad.
• Mijn CDA-collega Sandra Katerberg laat optekenen in het Dagblad: in een dorp als Sleen gaan geen kinderen meer naar de kerk….zie treurige bijlage 4.
• CGK-dominees maken ruzie over rol van de vrouw of zelfs LHBTI-ers die aan het avondmaal zouden mogen gaan.
• Kerken proberen het verloop tegen te houden en er zijn enkele kerken waar dat lukt. In de PKN werkt men aan ‘kerk2030’ en groeiende kerken zijn er ook. Crossroads of Mozaïek en anderen….Zie bijlage 5.
• Jongeren verlaten de kerken….maar we zijn er niet woedend over….?

Mijn grootste angst: de kerk een museum

Dit blogje gaat over de kerk, kerken en kerk-zijn.  Maar de wereld staat in brand, hoezo is kerkzijn nog belangrijk? Oorlogen te over. Crisis op crisis en een samenleving die volop polariseert. In ieder geval een samenleving waar de PVV de grootste partij geworden is. Met een niet-democratisch leider die spannende opvattingen heeft (of had?) over vrijheid van Godsdienst.  En toch stemmen Christenen PVV….

En in onze kerk zien we grote moeite om 20- en 30-tigers ‘vast te houden’.  Geen jongeren, geen toekomst! En zoals ik een gemeenteavond in 2015 van de CGK liet aan de hand van bijgevoegde foto’s liet zien: levende kerk of een kerk zoals in openluchtmuseum in Arnhem, onze kerk een plekje in het museum…? Dat is dus mijn grootste angst dat wij de kerk zien als iets wat je kunt bezoeken in een museum. Dat heeft u vast ook wel eens gehoord: ‘goh, ben jij nog bij een kerk? Dat is toch iets van onze ouders of zelfs hun ouders?’ Dat zijn toch gemeenschappen met zo veel gedateerde opvattingen dat ieder weldenkend mens daar niet meer achter kan staan. Als mensen dat niet tegen mij zeggen dan kan ik dat van hun gezicht lezen….Dan komt de kerk in het (openlucht) museum Zoals de verlaten kerk van ’s Heerenhoek (what’s in a name). Deze werd in 1985 in Zeeland afgebroken en in Arnhem opgebouwd. Om te laten zien: zo zaten Hervormen in de vorig eeuw in Gods huis….

Kerkgebouw van de Hervormde kerk uit het Zeeuwse ’s Heerenhoek is in het openlucht museum in Arnhem nagebouwd. God is liefde…in het museum?

Wij bezochten deze kerk in 2015

 ‘10 jaar’ Alphadiensten

Op 25 april 2012 houdt de projectgroei gemeentegroei van de CGK Hoogeveen de eerste meeting. Karin, Allard, Herma en Erik Jan G. gaan enthousiast aan de slag met kringgesprekken en onderzoeken. Daaruit volgen adviezen rondom wijken en kringen, ambten, jeugd en natuurlijk de kerkdiensten. Zelf ben ik volgens brief aan de kerkenraad van 26 maart 2014 (dus aankomend maart 10 jaar) betrokken bij de gemeentegroei en specifiek de Groeidiensten, later Alphadiensten genoemd. Na bemiddeling van o.a. Dingeman Quant en diverse gemeentevergaderingen waar de vonken d’r af vlogen en emoties hoog zijn opgelopen, gaan we vanaf 2016 starten met een schema van roulerende kerkdiensten. Uit het memo van 9 november 2015 haal ik de volgende speerpunten voor deze diensten:

Conform ons actieplan van 12 maart 2014 zouden wij de volgende zaken willen invoeren rondom ‘inhoud van het geloof’:

1. Prediking richt zich op basale onderwerpen, kerkbegrippen en hedendaags Nederlands;
2. Prediking volgt een jaarthema en een preekplan;
3. Preken worden ondersteund met (audiovisuele) hulpmiddelen die aansluiten op het karakter van dienst;
4. Via website en nieuwsbrief worden preken beschikbaar gesteld en worden vragen aan de gemeente gesteld. Vragen die in wijken, bij-de-nazit of in gezinnen kunnen worden besproken;
5. Bij bepaalde diensten wordt uit de gemeente iemand (geregisseerd) gevraagd te vertellen wat Jezus Christus voor hem of haar betekend. Voorganger of ouderling hebben getuigenis vooraf doorgesproken;
6. Lofprijzing krijgt meer aandacht. Bijvoorbeeld zingen we voor aanvang al 3 lofliederen;
7. Pastorale gesprekken (en zorg) ook rondom de diensten. Voorbede in persoonlijk gebed met bezoekers.
8. Impuls voor de woensdag vesperdienst. Met accent op gebed en lofprijzing;
9. Inrichten van een stilteruimte of stiltetijd in de kerkgebouwen;

Wij sluiten als projectgroei de uitnodiging af met: Maar het kan allemaal mits we er met z’n allen iets van willen maken! Handen uit de mouwen in de wijngaard van de Heer! De boodschap is te kostbaar om niet iedereen te willen bereiken! Samen dragen wij de kerk verder de 21 ste eeuw in.

Even tussendoor: score op deze 9 punten en hoe ik daarop terugkijk:

In 2018 starten we een pilotperiode. Een periode die uiteindelijk overgaat in een vast schema van roulerende diensten. Lieuwejan bedenkt (in mijn belevening) de titels van de diensten. De klassieke dienst noemen we omegadienst en de vernieuwende diensten alphadiensten. Zelf had ik daar nogal wat bedenkingen tegen, omdat ik dacht ‘omegadienst’ dat wil dan zeggen dat je ‘op weg bent naar het einde’? Maar bij mijn weten kwam daar geen commentaar op en zo zijn we nu 8 jaar onder weg met de Groei en later alphadiensten in de CGK van Hoogeveen.  Frisse diensten, met gastvrouw of gastheer, ondersteuning, super musici, intro voor de schriftlezing en soms een verrassende of indrukwekkende bijdragen. Inmiddels zien we een soort van gewenning. Ik schreef de afgelopen 10 jaar herhaaldelijk over de alphadiensten. Hier enkele artikelen uit deze jaren:

Geen voorganger? – Kreuzeman

Superzondag – Kreuzeman

Welke kerk geven we door? – Kreuzeman

Meer BASIS in Alpha – Kreuzeman

Gaat toch ook veel goed?

Ondanks dat bovenstaande lijstje van 9 punten niet of niet helemaal gelukt is, gaat er veel goed in de CGK van Hoogeveen. Ik ben dan ook met blijdschap lid van deze gemeente. Ik noem even wat zaken op:

1. Na verhitte discussies is de rust tussen kerkleden teruggekeerd en is iedereen verzoend met roulerende diensten en bedient de kerk ‘elk wat wils’….
2. Iedere alphadienst staat er weer een fantastische band;
3. Gastvrouwen en heren helpen verbinding en enthousiasme te creëren
4. Preekvoorzieners zorgen voor vele leuke en frissen voorgangers
5. Samenwerking van voorbereidingsteams gaat best goed (enkele predikant daar gelaten)
6. Veel mensen (kleine 100 in Ichthus en 40 in Centrum) blijven koffiedrinken en zorgen voor verbinding
7. Ook oudere kerkgangers bezoeken de Alphadiensten.
8. Er zijn pastoraal werkers en een leuke predikant. Jongeren hebben een zeer betrokken en gemotiveerde jongerenwerker!
9. De diensten worden redelijk tot goed bezocht. Gemiddeld per kerkgebouw wel zo’n dikke 300 bezoekers. Enkel dienst kent een uitschieter naar zo’n 400 bezoekers.
10. In Ichthus zien we 50-80 jongeren naar de kindernevendienst gaan.

Natuurlijk lopen er ook zaken minder goed:

1. Alphadiensten in centrum worden erg mager bezocht. Ook dan weinig kinderen en weinig koffiedrinkers;
2. Gastpredikanten hebben moeite met schema/werkwijze en samenspraak;
3. Intro’s zijn minder prikkelend en inspirerend aan het worden;
4. Visuele hulpmiddelen worden wisselend gebruikt;
5. Rode draad in diensten (verbinding tussen intro-schriftlezing-preek-gebed) is moeilijk vast te houden. Verdere verbinding met kerkelijk leven is er helemaal niet meer;
6. Aantal kringen en bijbelstudiegroepen is beperkt;
7. Kerkdiensten (ook Alphadiensten) kennen enkele ‘lieve-vrede-ingrediënten’ (zoals 2 keer orgel, minimaal 2 liedboekliederen -psalmen-, dominee moet op de preekstoel)
8. Zomer en 5^de zondagdiensten zijn gemixd of klassiek;
9. Avonddiensten zijn klassiek of zeer klassiek (catechismus-preek bijvoorbeeld recent);
10. En onze jongeren, de pubers van bij de start? Zijn zijn gebleven?

Checklist goede Alphadienst is trouwens opgenomen als bijlage 6.

Maar hoe is het met twintigers in CGK Hoogeveen

Natuurlijk is het interessant om de ontwikkeling van 20-tigers in de CGK Hoogeveen te zien.   Immers we zijn nu 10 jaar bezig met gemeentegroei. Toen we starten met Alphadiensten en andere projecten waren deze jongeren basisschoolkind of gingen naar het voortgezet onderwijs. Nu zijn dat zelfstandige volwassen. Vaak met eerste of tweede baan, met (afgeronde) studie en zijn zij op zoek naar een meer definitieve plaats in het leven.

Na corona kwam het voor hen het kerkbezoek moeilijker opgang. Ook zien we veel verschil in onze kerkdiensten en tussen onze gebouwen. Omdat we ons richten op diensten waarvan we denken dat ze jongeren aanspreken gaan we alleen in op de Alphadiensten. Er zijn natuurlijk ook jongeren die ook naar de Omegadiensten gaan. Uit verlangen naar bestaande gebruiken of gewoon omdat ze niet willen reizen tussen de kerkgebouwen.

De opkomst in Centrum is grofweg de 60-70% van de Alphadiensten in Ichthus. Dat geldt zeker voor het koffiedrinken. De ‘harde kern’ is een groep van 50-tigers die ook betrokken zijn bij de kerk en vaak betrokken is bij opzet, bij pastorale zorg, bij muziek en dus op allerlei manieren aan de slag is met de Alphadiensten.  De Alphadiensten trekken toch redelijk volle diensten. De telling van kindernevendienstkinderen schommelt de laatste jaren zo rond de 50-80 kinderen (in Ichthus). In centrum is dat maar 10-20 kinderen in de Alphadiensten. In de omegadiensten durf ik niks van te zeggen. In alle eerlijkheid bezoek ik die sinds 2017 al niet meer….weinig inclusief en verbindend dat geef ik grif toe.

Op basis van ons actuele kerkboek en getriggerd door het vertrek (zonder overschrijving) van de jongeren ben ik eens door ons ledenbestand gaan scrollen. Heb vervolgens op basis van mijn waarneming en met de volgende uitgangspunten de onderstaande analyse gemaakt:

1. Bron: kerkboek eind 2023;
2. Iedereen geboren in kalenderjaren 1993 tot 2003;
3. Onze waarneming ‘wie zien wij met enige regelmaat[1] in de Alphadiensten’.

Ik concludeer dan dat er 98 jongeren in de 20 zijn in onze kerk. Daarbij neem ik iedereen mee die geboren is tussen 1993 en 2003 en (nog) ingeschreven staat. Ook zij die (al jaren) op kamers wonen in één of andere studentenstad. Ook onze eigen kinderen zitten daar tussen. Van deze 4 gaan er 3 niet meer naar één of ander kerkgebouw (dus 75%). Daarmee doen wij het als gezin ‘veel slechter’ dan wij als kerk. Namelijk van deze 98 20-tigers zien wij er zo’n 40 in de diensten. Dus 41% van onze 20-tigers komen naar de diensten in CGK Hoogeveen. Doordat de 20-tigers vaak nog bij hun ouders staan ingeschreven kunnen we het niet zuiveren voor ‘uitwonende’ kerkgenoten en (nog belangrijker) we weten niet wat deze andere 58 jongeren op de zondag doen. Onze kinderen gingen ook jaren naar de Brug of andere kerken. Kijk, dan zouden ze toch betrokken bij een kerk kunnen zijn…. En ja, ‘in een kerkgebouw komen’ zegt niets over je geloof in de reddende Heiland en Heer….en toch, als ze vrijwel nooit meer zichtbaar zijn in de Alphadienst, dan kun je je afvragen wat het effect van de Alphadiensten op deze categorie kerkgangers is geweest. We weten dat de 20-tigers van nu de kerk van 2040 en verder moeten dragen.  En als een relatief enthousiaste, warme en betrokken kerk als de CGK Hoogeveen nu al op 41% zitten…dan durf ik de voorspelling wel aan dat de komende 15-20 jaar ook de CGK (als we niets doen) door de helft gaat! Dus moeten we niet op handen zitten, genieten wat zo goed gaat en door met de ontwikkeling van onze kerk. De 20-tigers van nu vragen een levende kerk, een kerk die hen raakt en motiveert. Die hen sterkt in een onkerkelijke samenleving.

Doorontwikkelen Alphadiensten en opzetten kleine kringen

In onze evaluatievergadering van 8 februari 2024 kreeg ik toch wel echt het gevoel dat de huidige status quo goed genoeg is of positiever gezegd ‘we tellen onze zegeningen’. Ik gebruikte het begrip ‘om de lieve vrede’ en kreeg daar best commentaar op. Zelf ben ik geen voorstander van het roulatieschema en zeker in de centrumkerk zie ik geen toekomst voor Alphadiensten. Stelde dan ook voor om de verhouding 2 om 2 te veranderen naar 3 om 1. Leek me een kleine verandering….

Daarnaast het terugbrengen van het aantal psalmen en liederen. Misschien slim inplannen van meer psalmproject met band of piano. Dus minder of geen orgel.

Oplossingen vinden voor 5^de zondag en avonddiensten. Die mij zelf minder kunnen bekoren. Zeker nu connect ook naar 2 keer per jaar gaat….

Schema voor de Alphadiensten zou dan volgende worden:

Als dit nog onhaalbaar is zouden we ook kunnen werken met:

Werven van nieuwe leden/medewerkers voor de Alphadiensten en alphagevoel veel breder inzetten. We blijven immers wel erg in onze gezellige bubbel hangen (op Open Kerk na wellicht).

Ook zou ik groot voorstander van meer verbinding jongeren-ouderen zijn. Meer getuigenissen of zelfs levensverhalen van ouderen die jongeren raken. Het mentorschap waar de buttomup-kerk zich op wil richten. Moeten we geen relaties tussen generaties bouwen? Wat daarbij kan helpen is in dienst of in kringen ontmoeting en gesprekken tussen ouderen en jongeren. Wat doet Gods liefde met jou? Waar loop jij mee rond? Hoe gaat het met jou als persoon en als lid van de kudde….

‘Een kring is de plek waar je ontvangt en waar je leert te geven’ – Magazine OnderWeg (onderwegonline.nl) Belangrijke opmerking uit dit artikel: 80% van de pastorale zorg zit in de kringen bij deze (toen nog) NGK Nieuwegein….

De kerkdienst is voor de grote groep de belangrijkste plek voor aanbidding. Je thuisplek is de kleinste eenheid voor gebed en meeleven. Daartussenin zit de kring van mensen die er voor elkaar willen zijn en die op elkaar betrokken zijn; de kring dus als een soort oefenplek voor de inzet van jouw gaven, een plek ook waar jouw discipelschap kan groeien.’ Daar moeten we als CGK echt iets aan doen. We moeten 20 kringleiders opleiden en hen laten starten met kleine (10 personen) kringen. Er ligt van de gemeentegroeicommissie een heel (moeilijk?) plan voor meer kringen. En zij die graag een bijbelstudiegroep willen blijven houden, die doen dat gewoon…

Wat zou ik mogelijk aan de huidige Alphadiensten nog aanpassen:

• Verplicht overleg (telefonisch, teams of fysiek) met predikant. Intro en preek moeten aansluiten anders heeft intro weinig zin;
• (Gast-) predikant moet weten dat hij niet de liturgie bepaald en dat hij deze niet overhoop kan gooien. De Alphadiensten zijn geen one-man-show meer.
• Geen taaie liederen, maar opgewekte praise-liederen, meer dynamiek en openhartig lofprijzen;
• Preken < 12 minuten is verplichting. Band begint wat mij betreft gewoon met spelen na 12 minuten… ?
• In centrum balkon dicht doen?
• Meer getuigenissen gebruiken;
• Gastheren en gastdames helpen met de inzet van creatieve geesten uit onze kerk. Terug laten komen van sketch, rollenspel, voorwerpen met betekenis, beelden via beamer.
• Grootste punt zou zijn: integratie tussen kring-week-intro-preek-gesprek. De KWIPO-keten…

KWIPO-keten

Hoewel dit een moeilijke afkorting is, toch zou de KWIPO-keten m.i. zorgen voor grote verbondenheid tussen alle vormen van kerkzijn.  Wat zou het mooi zijn als we een preekrooster hebben waarbij niet alles aan komt op de dienst.  Volgens het rooster spreken we over het onderwerp eerst op onze kringen. Daaruit nemen we veel mee de week in. Lezen na het eten nog een tekst. Studeren voor het naar het werk gaan op een uitleg. Bidden om inzicht en begrip. Geven misschien zelfs de gastpersoon iets mee voor de dienst.

‘Een kring is de plek waar je ontvangt en waar je leert te geven’ – Magazine OnderWeg (onderwegonline.nl)

Avonddiensten

Al jaren bezoek ik geen gewone avonddiensten meer. Begrijp ook dat hier veel al (erg) oudere gemeenteleden gebruik van maken. Wel ging ik naar ontmoetingsdiensten en de laatste jaren naar Connect. Deze laatste zullen van 4 naar 2 worden teruggebracht, daarmee is de kans dat jongeren (vrijwillig) naar avonddiensten komen weer kleiner geworden. De ‘ontmoetingsdienst 2.0’ zou een brug kunnen slaan tussen ochtenddiensten en kringen. Misschien een voorportaal van kringen kunnen zijn. Waar kringen elkaar ontmoeten. Dus meer ontmoeting dan prediking….

Bottumup-kerkdienst

Misschien moeten we voor onze 20-tigers eens een bijeenkomst organiseren met jongste theoloog des vaderlands Tabitha van Krimpen…zij schreef het boek ‘bottum up kerk’. Bottom-up kerk – Tabitha van Krimpen En we zouden met deze aanpak aan de slag kunnen gaan…..zie dan eerst: (24) Bottom-up kerk | Avond met Lezing door Tabitha van Krimpen – YouTube

Met jouw kerk of organisatie aan de slag met het boek?

Nodig Tabitha uit voor een bottom-up bijeenkomst of lezing!

Ik ga graag met kerken en organisaties in gesprek over wat de ideeën uit mijn boek voor hen kunnen betekenen. Of het nu gaat om een lezing over de inhoud van het boek, een inspiratiesessie met gemeenteleden, of het uitdenken van nieuwe vormen die passen bij jouw context; het kan allemaal!

Bottom-up kerk – Tabitha van Krimpen

Invloed voor jongeren (15-35 jaar) regelen

Echter invloed op dienst en kerk zou in handen van een jongerenraad gegeven kunnen worden. Een klankbord of zelfs een actief orgaan waar de kerkenraad mee samenwerkt en raadpleegt voorafgaande aan beslissingen.

Tenslotte verbinding in de kerk

Een kerk waar geen hart-tot-hart verbinding bestaat is gedoemd om tot een soort wijkgebouw voor ontmoeting te worden.  Bij Pax Intrantibus zijn we d’r blij mee, maar wel moeten blijven werken als pioniers in Gods wijngaard. Dus naast doorontwikkeling Alphadiensten of meer invloed voor jongeren moeten we ons hart laten spreken….zie Feike ter Velde in bijlage 5. En zie boek van Tomas Halik ‘de namiddag van het Christendom’….bijlage 7.

Bijlage 1: Kerken worden massaal verkocht

‘Het is niet makkelijk de sleutel om te draaien’ | Website gewijd aan de landelijke en regionale geschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) 1834-2004. Artikel over de laatste dienst in de Gereformeerde kerk in Giessen-Rijswijk op zondag 11 februari 2024.

Eén op de vier kerkgebouwen heeft een nieuwe functie | Nieuwsbericht | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Bijlage 2: Pax Intrantibus koopt kerken

Er zijn zelfs fanatiekelingen die kerkgebouwen kopen om d’r toch een Godshuis in stand te houden…. Mooi dat ik tot het bestuur van Stichting Pax Intrantibus te mag behoren. Vrede voor iedere die hier binnen gaat betekent Pax Intrantibus. Of zoals Wim zegt: ’We houden gebouwen open maar breken kerkmuren af’. De kerk als gemeenschapshuis met (altijd) ruimte voor aanbidding en Gods woord.

Pax Intrantibus woordvoerder Wim Annen landelijke nieuws

Wim Annen roept stichting Pax Intrantibus in het leven: ,,Ik ben met dertig eigenaren van kerken in gesprek’ – Hoogeveensche Courant

Ondernemer Wim Annen koopt kerkgebouwen | Elisabeth magazine

Hoogevener Wim Annen (75) koopt kerken om geloof in stand te houden: ‘In Drenthe vijf op het oog’ – RTV Drenthe

Bijlage 3: kerkverlating onder 20- en 30-tigers

Jaarlijks komen  de overzichten van het kerkverloop. Individualisering en secularisatie zijn de trends waar de kerk van Christus volop aan het bestrijden is. Op dit moment verlaten elk jaar zo’n 100.000 Nederlanders een kerk. Dat wil zeggen 276 per dag.  En dan vooral in de leeftijden 20-30 en 30-40. Daarmee wordt het op termijn erg moeilijk om kerken in stand te houden.

Wat volgens onderzoek van het ND vooral opvalt is dat na corona, vooral jongeren wegblijven, met als piek de 30-40-jarigen.Vlot gevolgd door 20-30-jarigen.

Voor meer info zie:

Drie op de vijf kerken kampen na coronacrisis met leegloop. Vooral jongere kerkganger blijft weg – Nederlands Dagblad. De kwaliteitskrant van christelijk Nederland

Nieuwsuur 13 november 2018: Voor het eerst zijn er in Nederland minder gelovigen dan ongelovigen. Nieuwsuur onderzoekt in een zesdelige serie hoe christenen aankijken tegen een samenleving waaruit het geloof steeds meer lijkt te verdwijnen. Voor deze serie ‘De Onderstroom’ sprak verslaggever Jan Eikelboom (zelf domineeszoon) met dominees, kerkgangers, de nieuwe bisschop van Roermond en bezocht hij kerken van diverse pluimage.

Bijlage 4: Geen kinderen meer naar de kerk

Afgelopen week stond artikel in het Dagblad rondom samenvoeging van scholen in Coevorden.   Mijn CDA-collega pleite daarin voor samengaan van Christelijk en openbaar onderwijs in o.a. Sleen.

Op zich een goed te verdedigen stelling. Liever een (gefuseerde) school dan geen school. Is een rationele afweging. In het artikel stond deze redenatie:

Juist daarom trekt ze nu alvast aan de bel voor de volgende twee scholen in de gemeente Coevorden die onder één dak gaan: in Sleen. Daar voldoen de gebouwen van De Akker (openbaar) en De Fontein (christelijk) al jaren niet meer. „Ik sprak laatst een moeder die slapeloze nachten had over naar welke school ze haar zoon van 4 zou sturen. Kozen christenen vroeger automatisch voor de christelijke school, nu is de identiteit naar mijn schatting nog maar voor 10 procent van de ouders de belangrijkste afweging. Tegenwoordig zijn zaken als bereikbaarheid, de sfeer en de kwaliteit van de school veel belangrijker. In Sleen zit bijna geen enkel kind meer op zondag in de kerk. Dat zegt genoeg, toch?”

Vooral deze laatste zin deed pijn. In Sleen geen kinderen meer naar de kerk? Ik herhaal de stelling: geen jeugd geen toekomst. De kerk wordt dus een monument? Een stukje erfgoed of een wijkgebouw?

Ik had even contact met Sandra en voelde ook haar pijn daarin. Gelukkig maar, we mogen niet blijven hangen in die zin. In Sleen zit bijna geen kind meer in de kerk. En daarbij kan ‘Sleen’ vervangen worden door iedere willekeurige stad in Nederland….wat een treurigheid…

Bijlage 5: groeiende kerken zijn er ook

Veel kerken werken met toekomstprojecten. De PKN is volop bezig met zogenaamde ‘toekomstproject’.  De kerk2030.nl is daar een het voorbeeld van.  Ook zijn er kerken die werken aan GLOW. Dat staat voor Geloof, Leer en Ontwikkeltraject.

Roel Kuiper kernlid van kerk2030 en rector van TU Kampen geeft aan dat kerken stollen. Dat er veel moeheid en lauwheid in de kerken aanwezig is. Kerken minder en minder betrokken leden hebben, alle discussies in kerken stoot mensen af. Kerk2030 is vanaf 2017 bezig om plaatselijke gemeenten te helpen het geloofsgesprek te voeren. Binnen de gemeente maar ook met andere gemeenten. Kerkelijke eenheid moet geen afgedwongen gedrag zijn, maar kerkzijn is samen Christus volgen en je door Hem laten aanvuren. Dat is het hart van de kerk. Hoe kunnen we in plaats of een dorp meer samenwerken. Hoe houden we als gemeenten jongeren betrokken.  Kerk2030 gaat ook in op hoe kunnen we als gemeente werken met (kleine) kringen.

Kerk2030 heeft 6 praktijken opgezet:

1. Christus zien en God ontmoeten;
2. Vertrouwen op Gods goedheid en genade;
3. Toegewijd en heilig leven;
4. Leven uit liefde gericht op gemeenschap;
5. Nieuwe levenssstijl: als goede rentmeesters;
6. Dienstbaarheid en leiderschap in de samenleving en de kerk!

Kerk2030 | De kerkvernieuwingsbeweging | Nederland lees maar eens hun publicatie  ‘kerk als oefenplaats’: Kerk2030 | Publicaties

Maar er zijn ook kerken die (niet vanzelf) volop groeien.

• Mozaiek: Deze kerk stroomt wél vol: ‘We lijken happy clappy, maar zijn heel orthodox’ (nos.nl) Kees Kraaijenoord: We zijn geen liberale club, we geloven wat dat betreft in de wonderen van de Bijbel. Letterlijk ja, dat maakt mij christen. Dat ik geloof in een opgestane Jezus
• Crossroad: ONS VERHAAL – Crossroads Rotterdam. Crossroads Rotterdam is een inclusieve Community; iedereen is welkom ongeacht politieke voorkeur, geloof, huidskleur, afkomst, geslacht, seksuele oriëntatie, verleden, opleiding of elke andere grond dan ook.
• City Church: John Angoh over razendsnel groeiende ‘city churches’ (revive.nl). Predik Jezus en de mensen komen.
• C3-Rivers in Arnhem en Nijmegen: Wat trekt zo veel jonge mensen naar deze groeiende geloofsgemeenschap? – Omroep Gelderland (gld.nl). Geen religie maar een Godsrelatie!
• CGK-Zwolle: Verrijzeniskerk (samenzwolle.nl) Er zijn twee belangrijke locaties waar we elkaar ontmoeten: in de kerk en in de kring. Elke zondag bieden we een gevarieerd aanbod aan diensten. Het hart van de gemeenschap wordt gevormd door individuele kerkleden die elkaar ontmoeten in de kleine kring.
• 3-G-kerk in Deventer: In de Deventer 3G-kerk is het altijd druk | Trouw God maakt in Zijn Woord bekend dat mensen door de dood en opstanding van Jezus Christus zijn verlost van het kwaad. Vanuit deze identiteit willen we als gemeente groeien in de relatie met God, elkaar en de samenleving.

Waarom groeien zij? Feike ter Velde schreef er het volgende over:

Toch zien we ook wat anders: groeiende kerken. Onlangs getuigde hier ds. Den Hertog, een christelijke gereformeerde predikant, die de draad oppakte van een kerk die zou worden opgeheven. Nu zitten er al weer meer dan honderd mensen in de zondagse dienst. De Boodschap van de menselijke zonde en de goddelijke genade wordt onverkort gehoord in een stad die massaal tot het heidendom lijkt teruggekeerd. De grootste moskee van ons land wordt er gevonden, maar de voorganger gelooft in de kracht van Gods Woord en Gods Geest. Middenin dat heidendom zegt hij, samen met zijn gemeenteleden: ‘Hier zijn we en wáár bent u? Het klinkt als Gods roepstem direct na de zondeval: Adam waar zijt gij?’

God liet Adam niet gaan op de weg van zonde en dood. Hij liep hem achterna, zocht hem op, sprak hem aan, wees hem de weg en bood hem verlossing.

Het geheim van groeiende kerken is hierin gelegen, in dit principe. Dat is altijd zo geweest, maar hoeveel te meer nu. De oogst is groot, maar waar zijn de arbeiders? Zijn we bang geworden voor de vijandige wereld om ons heen? Dat hoeft niet want de levende God heeft het met deze wereld, hoe duister ook, nog niet opgegeven. Zijn roep mogen wij versterken: Adam, waar ben je? Het geheim van groeiende kerken ligt in de zending. Iedere kerk behoort zendingskerk te zijn. De evangeliste Corrie ten Boom zei eens: ‘Je bent als christen zéndeling, óf je bent nog zendingsvéld’. De kerk, reformatorisch of evangelisch, heeft zo veel te bieden aan deze stervende cultuur. Zij mag het leven, het eeuwige leven, kennen. Maar zij moet zelf eerst tot leven komen, tot herleving. Zij moet de bron kennen, waaruit een mens mag putten. Wie dat eenmaal heeft geleerd wordt vanzelf een zendeling, door de Geest, die in hem woont. En dit komt niet door wat we doen, maar door wat we zijn, in Christus.

Willen kerken groeien en sommige doen dat gelukkig, dan moeten anderen willen leren van die kerken. Zij die op de kansel staan moeten er blijk van kunnen geven zelf ook een levende relatie met God te hebben. Predikanten, predikers en voorgangers moeten kunnen getuigen! Dat is wat anders dan de dogmatiek uiteenzetten. Een persoonlijke getuigenis werkt zo enorm uit. Ik weet van een dominee die waarlijk verlangde naar een levende relatie met God. Hij kwam tot de ontdekking dat hij dat miste. Hij besloot de Here te zoeken in zijn binnenkamer, omdat zijn preek over bekering niet áf was. Hij had bij de voorbereiding ineens zijn eigen lege hart gezien. Die nacht van zaterdag op zondag was er een diepe geestelijke strijd, waarin de Heilige Geest overwon, hem overweldigde met golven van Gods liefde en genade. Die zondag begon hij de dienst met de mededeling: ‘Gemeente, vandaag hebt u een nieuwe dominee gekregen’. Stralend getuigde hij van zijn rijke ervaring met God, maar ook van zijn diepe geestelijke armoede, die hij daarvoor nooit had gezien. Hij was immers de geleerde dominee, die het zo goed wist? Wat was de man veranderd, wat werkte het aanstekelijk op de hele kerkenraad, wat kwam er een geestelijke strijd in de kerk, waardoor allerlei mensen in bitterheid de kerk zelfs verlieten. Want er was onrust gekomen, grote onrust, maar ook grote zegen, ondanks de vijandschap, zelfs van enkele collega’s van de predikant. Maar de kerk begon te groeien, de prediking werd rijker, voller en krachtiger. Zichtbare bekeringen en verandering bij mensen, in gezinnen. Er kwam honger naar bijbelstudie en verlangen naar gebedsdiensten. De groei van de kerk begint met het buigen voor de levende God.

 Bijlage 6 checklist voor goede Alphadienst

Bijlage 7: De namiddag van het Christendom

Op profetische wijze schetst Tomás Halik de toekomst van de kerk. Hij stelt dat we niet leven in een tijdperk van verandering, maar in de verandering van een tijdperk. Alle crises die met die transformatie gepaard gaan, zijn nodig om tot een volwassener christendom te komen dat eindelijk zijn doel voor de wereld vervult.

Halik ziet een kerk voor zich die over haar eigen grenzen weet heen te stappen en meehelpt in het formeren van een wereldwijde broederschap, een nieuwe manier van leven. De namiddag van het christendom biedt een uiterst scherpe analyse van onze tijd en is een met grote overtuigingskracht geschreven meesterwerk.

Tomás Halik (1948) is priester en hoogleraar Filosofie en Sociologie in Praag. Eerder verschenen van zijn hand o.a. Geduld met God, Raak de wonden aan, zijn autobiografie In het geheim geloven en Omdat God ernaar verlangt mens te zijn.

Of kijk eens naar

tenslotte

wellicht een goed tekst om naar 20-tigers te sturen…ze kunnen altijd in één stap weer terug zijn…

[1] Hier staat zeker niet ‘komt elke week’