Een 1e Blog over de Economy for the common good. Wat is dit eigenlijk? Waarom is het interessant?

Afgelopen jaar mocht ik de ESG-assurance-opleiding op de RUG volgen. Op zoek naar de ‘non-financial audits’. Prachtige opleiding en natuurlijk voldoende academisch. Sindsdien ben ik op zoek geweest naar een hanteerbare aanpak. Hoewel deze zoektocht ook wel zal blijven voortgaan heb ik met ECG (economy for the common good) wel een optie gevonden.

Economy for the common good

Wat is dat eigenlijk economy for the common good? De ECG is eigenlijk veel meer dan een model of een meetmethode.  Het is een sociale beweging die pleit voor een alternatief economisch model. Het dringt aan op een streven naar het algemeen belang en de samenwerking als waarden boven winstoriëntatie en concurrentie,  wat leidt tot hebzucht en ongecontroleerde groei. Christian Felber bedacht de term in zijn boek Die Gemeinwohl-Ökonomie – Das Wirtschaftsmodell der Zukunft. ,Felder heeft dit al in 2010 gepubliceerd.  Volgens Felber is het veel logischer voor bedrijven om een zogenaamde “common good balance sheet” te creëren dan alleen maar een financiële balans. Deze balans laat zien in hoeverre een bedrijf zich houdt aan de vijf grote waarden achter dit model: Daarin staan vijf basiswaarden centraal: menselijke waardigheid, solidariteit, rechtvaardigheid, duurzaamheid  en democratie. Solidariteit en rechtvaardigheid wordt gebundeld tot één.

Belangrijk is wel dat ECG gebruikt kan worden voor bedrijven, maar ook voor overheden. Beide zien we in Duitsland e.o. dit gebruiken, maar (MKB-familie) bedrijven voeren wel de boventoon.

Felber in Nederland

‘We hebben een radicaal nieuw ontwerp nodig voor de economie,’ zegt de Oostenrijkse econoom Christian Felber (47) terwijl hij in de eetzaal van zijn hotel zijn ontbijt van muesli met fruit weglepelt.  De bestsellerauteur is begin maart 2020 – nog voor de coronacrisis losbarstte – in Nederland om op uitnodiging van de KNAW en Amsterdam Impact van de Gemeente Amsterdam een lezing te geven over zijn ideeën voor een Economy for the Common Good, een economie voor het algemeen belang. Ook in november is hij al weer in Nederland. Eerst om bij de NHL Stenden in Leeuwarden te spreken met een grote groep gelijkgestemden (ik mocht ook te gast zijn). Daarna was hij bij Onderzoeksinstituut Wetsus de key-speaker op hun jaarlijkse inspiratieinspriatie-seminar. Zo’n 30 medewerkers en honderden ‘around the world’ luisteren mee. Ook daar mocht ik d’r getuige van zijn dat deze bescheiden en overtuigt spreker daadwerkelijk op z’n hoofd ging staan. Om de symboliseren dat er echt iets moest veranderen. Zijn verhaal maakte indruk. Een nieuwe economie zou dat kunnen zie je de water-academici denken.

Waar komen deze waarden nu precies vandaan wilde iemand weten. ‘We hebben deze waarden niet zelf bedacht, we hebben ze gevonden in de democratische grondwetten van landen,’ benadrukt Felber. ‘We willen mensen zich het belang van deze waarden laten herinneren en ze het hart van de economie laten vormen.’

Waarden uitgewerkt

De 4 waarden worden ieder uitgewerkt vanuit 5 aandachtsgebieden: de leveranciers, de eigenaren/financiers, de medewerkers, de klanten en zakelijke partners en de sociale omgeving van een organisatie. Dat maakt dat er 20 aandachtspunten/meetaspecten zijn. Ieder punt heeft bij de compact versie (voor jaar 1) een hoofdvraag. Bij de full version van de ECG-balans wordt dit uitgebreid met gemiddeld 3 vragen per aandachtsgebied. Grofweg moeten 60 vragen worden beantwoord en audit-ready gemaakt worden. Bij ieder van de 20 aandachtsgebieden zijn 2-6 indicators gedefinieerd waar mee gemeten kan worden waar de instelling staat.

Als je niet duurzaam en sociaal georiënteerd bent,

dan gaat de ECG-matrix u aan het denken zetten!

Heerlijk een balans

Ik geef het eerlijk toe. Ik was ook geraakt door het fenomeen ‘balans’. Als accountant was het daarmee qua taal herkenbaar. Als door de matrix, de vragen en de indicators gaat dan zie dat het helemaal geen ‘boekhouden’ is. Maar heel erg professional judgement. Fors leunend op kwalitatieve informatie. Deze informatie moet ook worden geverifieerd.  Hoewel er vooral nagedacht moet worden de kwaliteit van de organisatie op alle 20 aandachtsgebieden. Dit schrijf je in een report en vervolgens ga je het audittraject in.  Kortom je kunt niet aan ‘luchtfietserij’ doen.  En de balans eindigt met een score.

Hierbij de score van Vaude GmbH een duurzaam kledingbedrijf uit Duitsland (actuele versie 5.0):

Als deze score is opgesteld door onderneming en consultant, dan zal deze geaudit moeten worden. De balans is is overzichtelijk. Echter ECG-reports zijn 40-60 pagina’s. En ook de auditrapporten zijn fors.

Het mooiste zo stellen de Felberianen is dat de score een rol gaat spelen in de af- of toeslag van de vennootschapsbelasting.  Zo ver is het nog lang niet, maar ECG sluit wel aan bij de SDG’s en er is nog een leuke aansluiting, namelijk op de visie van dé Nederlandse werkgever: VNONCW.  Maar eerst kijken we nog even naar de vergelijking met de tweede andere methoden: GRI en B-corp. Dan de SDG’s en VNONCW.

Vergelijking met andere methoden

In de wereld van duurzaamheidsverslagen zien we dat voor GRI gebruikt wordt. Dit is echter meer een verslaggevingssysteem en dan ook nog één waar verslaggevingsjuristen op losgegaan zijn. Een meer praktische benadering en grote (marketing) aandacht geniet B-Corp. Een methode die zich niet alleen op de sociale aspecten van ondernemen richt. Hierbij de vergelijking van deze drie methoden:

 

Aansluiting met SDG’s

Veel bedrijven streven enkele SDG’s na. Bij ECG is sprake van een integrale benadering. Zoals je bij de balans kunt zien is wel sprake van lagere en hogere scores per aandachtsveld. Daarmee wordt duidelijker waar de verbeterpunten liggen. Werken via ECG zorgt voor totale aanpak en je kunt daarmee dus ook realisatie met verschillende SDG’s nastreven. ECG is meer passend voor een groeimodel, ook wel (vrij vertaald) een ontwikkelingsladder.

Aansluiting met VNONCW

Afgelopen week heeft bestuur van deze ondernemersvereniging aangegeven dat zij zich wil richten op ‘ondernemen voor brede welvaart’. Een nieuwe koers omdat VNONCW zich zorgen maakt. Een nieuw kompas. Zij spreken over een Rijnlands model 2.0. Kortom als we dit matchen zien we veel aanknopingspunten voor implementatie van ECG.  In blog 2 zal ik een matching maken.

Chapters

Hoewel de term aan een motorclub doet denken is dit nu eenmaal de internationale benaming. In Nederland zijn 4 groepen op dit moment actief. Ware Winst Brabant. Die inmiddels 3 bedrijven en een theater in ECG aan het rapporteren zijn. Groep Utrecht en groep Amsterdam. Deze laatste wordt via de Impact organisatie van de gemeente Amsterdam en de burgemeester Halsema persoonlijk sterk gesteund.  En dan is er nog Expeditie Ware Winst Noord. Vestigingsplaats Sneek, maar eigenlijk actief in heel het Noorden. Deze groep is met diverse (veelal Friese) partijen druk doende om van het Noorden en blue zone te maken en daarom het wereldcongres van ECG in 2022 naar Leeuwarden te halen!

Kortom veel enthousiasme! Hoopvolle koers!