DVD-dag 

Afgelopen vrijdag 5 oktober 2018 ging de raad van Hoogeveen samen met groot deel van het college en enkele ambtelijke specialisten op pad naar Groningen. Toeval bestaat niet. Toen ik in de bus naast de gemeentelijk specialist duurzaamheid kwam te zitten voelde ik al nattigheid

….hoewel ook dit keer mocht ik van invloed zijn op het programma van de raad. Omdat de dames van voorlichting en griffie dat programma ook grotendeels voor elkaar kregen dook het reisgezelschap in een bijzondere wereld. Een wereld waarin we zien wat de gevolgen zijn van a) niet verduurzamen en b) verduurzamen. Zo kwamen wij in Appingedam en Eemsmond terecht. En dat in de weken na de discussies over zonneweiden in Hoogeveen. Heikele discussies. En dan moeten we nog starten met het debat over ijsbaan en begrotingen. Het zou een nuttige dag worden!

Indrukwekkend I
Deze door mij uiteindelijk tot ‘DVD-dag’ (Duurzaam/Veerkracht/Draagvlak) gedoopte dag was in één woord indrukwekkend. Waarom? Omdat de uitdagingen waar men in die gemeenten, op slechts klein bus-uurtje van Hoogeveen, voor staan wel even een tikkie zwaarder zijn dan in Hoogeveen en daarnaast zijn er ook weer veel raakvlakken met Hoogeveen. Ook wij willen graag verduurzamen, minder gas of energie gebruiken! CDA wil dan wel als uitgangspunt nemen dat verduurzamen betaalbaar moet gebeuren. De smalle beurs krijgt al veel voor de kiezen (lastenverhoging vanuit het rijk, de zorgverzekeraar en dan ook nog een ‘solidariteitspremie’ voor jeugdzorg (?) in Hoogeveen). Kortom wat een prachtig ‘beroep’: volksvertegenwoordiger. Je mag heerlijke beslissingen nemen waar iedereen 20-30 jaar plezier van heeft….een algemeen belang in 2040 afwegen ten opzichte van een zonneweide naast iemand zijn of haar huis, die bij wijze van spreken er volgende week staat.

De agenda van de DVD-dag
De bus vertrok al om 8.15 uit Hoogeveen. Ochtendstond heeft goud in de politieke mond! Eerst ging de bus naar de Molukse kerk in een oude wijk van Appingedam. Toen werd er van daaruit door oud-nieuw-nog-ouder Appingedam gewandeld. Een 12-uurtje aangeboden door college en raad van Appingedam in De Basiliek, een tot restaurant omgebouwde Roomse kerk in hartje oud-Appingedam. Van daar met de bus naar Eemsmond. Via 3-D-presentatie door het gebied ‘gevlogen’ en vervolgens met de bus ter plaatse kijken in de Eemsmond haven. Tenslotte met de bus door prachtige Groninger land naar Stad. Op de Grote Markt even gekeken naar het ruimteschip (Forum) en vervolgens naar Humprey’s (betaalbaar restaurant). In de bus terug was het rustig….om 22.00 stapte ik mijn woonkamer weer binnen. Vol van indrukken die Hoogeveense raadsleden aan het denken zetten. Ik zal dit verslag ook afsluiten de lessen die ik in deze dag geleerd heb.

Burgemeester Hiemstra loopt ons tegemoet

Indrukwekkend II
Veerkracht van Appingedam was echt indrukwekkend. Tegenslag op tegenslag en niet omdat er in jouw straat iets veranderde, maar omdat jij en je gezin na een enorme verbouwing, maanden in noodwoning verkeren terug moet keren in een compleet veranderde wijk. Burgemeester A.W. Hiemstra heette ons hartelijke welkom, sprak over de impact en vergeleek het met Hoogeveen. Moest wel voor de lunch weg omdat hij bij Wiebes in Den Haag (zie Dagblad van zaterdag 6 oktober 2018) namens de Groningers een overeenkomst voor 1,15 mljard aan steun kon gaan tekenen. Hij wist niet hoeveel hij als Appingedam daarvan zou krijgen en Appingedam was in het belang van de inwoners al volop aan het investeren, maar toch gingen ze er voor! Dat getuigt van lef. Niet alles dicht gerekend en getekend, vooral aan de slag. De Damsters gaan er voor. Een plaats met 11.795 inwoners. Begroting van 25% van Hoogeveen en een ambtenarenapparaat van 77 fte. Dat is overigens 10% van Hoogeveen-de-Wolden! Ook doen ze er nog even een herindeling/fusie dwarsdoor heen. Samen met Delfzijl en Loppersum worden ze één gemeente. Hiemstra nam ons op zijn geheel eigen en ons zo bekende wijze mee door de geschiedenis van Appingedam, maar wist ook vele cijfers en feiten over de Hoogeveners uit te storten. Maar meest indrukwekkende was wel de vergelijking, die hij als dossierkenner van Hoogeveen en Appingedam, wist te maken. Als je de opgave van Appingedam over Hoogeveen zou heen leggen. En dan in de meeste conservatieve en voorzichtige scenario. Dan moesten wij in Hoogeveen alle huizen van Krakeel, Wolfsbos en Zuid afbreken en herbouwen. Ja, beste lezer. Wij werden ook even stil. Sloop-nieuwbouw is een gevleugeld begrip in Appingedam. Maar zo’n impact. Het was muisstil in de Molukse kerk. Een kleine gemeente met HELE GROTE opgaven. Hiemstra sprak met kracht over de opgaven van Appingedam. 700 woningen hier, 250+250 daar, scholen, zorgcentra, stadscentrum….alles herbouwt of versterkt. Zeer indrukwekkend was de veerkracht. Van deze bedreiging die mensen wakker houdt, de angst die groter en groter word, is men overgegaan in kansen. De regio moet krimp aanpakken. Wil gasvrij worden en dus volop verduurzamen. Allemaal kansen die in de versterkingsoperatie worden meegenomen. Die bedreiging is een uitdaging. Langzaam fluisterden de raadsleden ‘wat een veerkracht’. De redenen om een gasvrije natie te worden hoef je de Hoogeveense raadsleden niet meer aan te dragen!

Molukse kerk van Appingedam voor restauratie en versterking

Indrukwekkend III
Veerkracht Appingedam tot de macht 2. Het IKC Opwierde was ons volgende doel. Een prachtig IKC zoals wij in bijvoorbeeld Wolfsbos ook gaan krijgen. Met Christelijk en openbaar onderwijs. Kinderopvang etc. Een IKC uit het boekje en nog maar 4 jaar oud. Volgend kwartaal wordt met de sloop begonnen. BAM. Daar stonden we van te kijken. Zo’n prachtig gebouw, ziel en zaligheid waren er in gestopt, kinderen waren er net aan gewend. Noodgebouwen werden verderop gebouwd en ook dit gebouw kwam onder de sloop-nieuwbouw-regeling. Niet veilig genoeg. Vol enthousiasme sprak GB-wethouder Annelies over de nieuwe plannen die ze al weer hadden met dit IKC…wat een veerkracht mompelden de raadsleden uit Hoogeveen. Dat is toch wel even andere kost dan wat wij als inwoners in Hoogeveen met verduurzaming voor de kiezen krijgen!

Wethouder Annelies gaat rond met koffie! 

Indrukwekkend IV
Dan lopen we door de wijk Opwierde. Hier worden 250 huurwoning en 250 koopwoningen afgebroken. En worden er 400 huizen herbouwt. Gelijk krimp meegepakt. En herindeling door veel meer 2-onder-1-kapppers te bouwen. De gemeente staat voor grote opgave omdat NAM en Rijk wel tegen de 300 miljoen in huizen stopt, maar de herinrichting van het openbaar gebied moet Appingedam zelf doen. Ze hebben daar inmiddels 5 mln. voor gespaard. Dat was voor Appingedam heel veel geld. In Hoogeveen is dat maar even naar Assen bellen of obligatieleninkje uitschrijven…..cynisch natuurlijk. Ook in Hoogeveen is 5 mln veel geld. Zelfs 10% daarvan is veel. Immers de OZB gaat met 550.000 omhoog…..

Herstel wat niet genoeg bleek

De Hoogeveense politici kregen diverse snelbouw-woningen te zien. Afhankelijk van de categorie herstelactie mocht men daarin kort of langer wonen. Nu stonden ze vooral leeg omdat Wiebes alles on-hold heeft gezet. De wethouders gaven aan dat er achter deze huizen nog een wereld van draagvlak-problemen schuil gaat. Ze lieten ons huizenblokken zien waarbij de zijkant van het blok helemaal versterkt is. Daardoor zijn de hoekhuizen helemaal verbouwd en heringericht. Daardoor ontstond veel afgunst en gevoel van rechtsongelijkheid. Inmiddels is toch vastgesteld dat de tussenwoningen veel slechter zijn dan verwacht/vastgesteld en dat deze blokken afgebroken moeten worden. De tussenwoningen hebben waarde van 100.000 en de reparatie zou 300.000 per woning gaan kosten. Het college van Appingedam heeft daarom zelf ook vele keukentafelgesprekken met mensen die in zak en as zitten. Wij doopten dit de COP-methode: College Op Pad! Iets voor Hoogeveen zo suggereerde ik in de nabeschouwing.

Wapen Appingedam ‘toonbeeld van opofferingsbereidheid’. Zoekt u dat maar eens op….! 

Water in binnenstad, altijd sfeervol (u kunt nog mee naar Pappenburg op 24 oktober)

DVD-dag
Het was een prima dag met veel informatie over Duurzaamheid. Over de Veerkracht van de Groningers en over Draagvlak! In de maximale en minimale vorm! Dat laatste wil ik graag toelichten. Als je overigens overtuigt bent van het doel dan is draagvlak minder een issue zo zei de PvdA-collega die in de lunch naast mij zat….

DVD-Maximaal
Als je in Appingedam honderden gezinnen moet vertellen dat ze hun huis uit moeten. Maanden in een vervangende gemeentewoning moeten gaan zitten. Spullen in een loods in Veendam opgeslagen. Om dan terug te mogen naar een compleet nieuwe wijk. Je daar diverse inspraakavonden en bewonersbijeenkomsten over organiseert. Dat zelfs met huilende en overspannen mensen aan de keukentafel mag gaan bespreken als college. En je moet dan naar maand of wat vertellen dat het allemaal toch niet doorgaat en dat je moet wachten op Wiebes (versterking afgeblazen omdat gaswinning over paar jaar stopt…). Dan heb je echt een issue met draagvlak. Mensen vertrouwen de overheid niet, Anno Wietze kun gelukkig aangeven dat inmiddels de lokale overheid de enige overheid is die in Appingedam wel (weer) vertrouwd wordt, maar dat is toch een project draagvlak creëren waar je U tegen zegt.

DVD-Minimaal
Toen de raadsleden uit Hoogeveen uitstapten in het havengebied van Eemsmond viel de leegte ons op. Het gebied is de afgelopen magere Seaports-jaren vol gezet met honderden windmolens. Voor velen een (zeer) lelijke aanblik. Een maanlandschap met grote stalen sprieten. Een omgeving waar over honderden hectares twee dorpen liggen. Oudeschip (< 100 inwoners) en Polen (< 20 inwoners). Dan is een informatieavond vroeg afgelopen moet maar denken. Bijzonder was zeker dat de heer Mulder van Seaports aangaf dat zij nog 700 hectare vrij hadden. Vindingrijke raadsleden uit Hoogeveen stelde voor om deze 700 ha. te kopen en daar zonneweiden van te maken. Een flinke kabel naar Hoogeveen en klaar is kees….

Duurzaamheid best complex!
Dat de wereld van de energievoorziening veel complexer in elkaar zit werd echter in de rondgang langs miljarden kostende centrales snel duidelijk. Er staat nog een 100%-kolencentrale van Vattenfall. Kosten 2,5 miljard. Opbrengst 1.600 megawatt. Wel moeten we miljoenen kilogrammen kolen per schip laten aanvoeren. Daarnaast de RWE-Essent centrale die momenteel op ½-kracht draait. Dit is een 100% gasgestookte centrale. In de VS noemt me dat een schone centrale, maar wij zagen de effecten van gaswinning. De derde centrale stond vanaf start al stil. De Vattenfall moet verplicht omgebouwd worden naar een biomassa-centrale. Maar als je 1.600 megawatt wilt produceren dan moet heel veel biomassa van Nederland naar Eemsmond getransporteerd worden. Kortom weer nieuwe probleem: waar gaan we op de wereld biomassa vandaan halen? Gaat dat ook de voedselproductie raken?

Het windmolenpark Gemini (ga maar eens op het strand bij strandpaviljoen de Marlijn op Schiermonnikoog staan, dan zie je die honderden windmolens in zee staan). Levert een opbrengst op van 700 megawatt. Bedenk dat je met 1 megawatt gemiddeld 1.300 huishoudens van energie kunt verzien. Dan weet je dat er nog een hele uitdaging ligt om (o.a. Hoogeveen) te verduurzamen voor 2040. Hoogeveen heeft 23.000 huishoudens. We hebben dus 18.000 megawatt in Hoogeveen nodig. Dat is dus nog 25,7 windmolenparken in de Noordzee…..kortom een enorme opgave. O ja, zo’n park in de Noordzee kost ook 2,5 miljard! De raadsleden van Hoogeveen kregen een flinke urgentie-impuls op deze dag. We moeten alle zeilen bijzetten. Met de huidige zonneweiden hebben wij nog geen 1/16 van de opgave gerealiseerd. Gelukkig hebben we nog ongeveer 20 jaar, dus als we ieder jaar zo’n stap maken, kunnen we het halen…

Ook liggen er grote kabels waardoor overtollige energie naar Noorwegen en Denemarken wordt getransporteerd. Energie die men daar gebruikt om stuwmeren vol te pompen…stuwmeren die bij grote piekbehoefte in Nederland weer leeglopen om de energie de andere kant op te sturen. Ook hier gingen de gedachten bij raadsleden op de loop. Waar kunnen we dat in Hoogeveen doen en een waterkrachtcentrale maken? Toch geen waterstof (kost ook vaak fossiele brandstof om dit te maken), maar waterkracht via de plas bij Nijstad? Brainstorming aan de Noord-Nederlandse kust….en wel naast het spiksplinternieuwe meest Noordelijke station van Nederland. Arriva-station Eemsmond (a DB-company). Over internationalisering van regionaal vervoer gesproken.

Tussendoor: Samenwerking
Opvallend is dat Seaports de verkoop van gronden van 7 gemeenten verzorgd. Dus optimale samenwerking en optimale plaatsing van bedrijven op plaatsen waar deze het beste passen. Daarnaast is er o.a. de Groningse Economic Board. Helemaal bovenlokale samenwerking! Samenwerking is in Groningen de sleutel voor succes. Ook een goede les voor economisch Drenthe. Rijdend door het gebied zag ik een lasbedrijf met een mooi ijzeren kunstwerk voor het pand: daarop de tekst ‘bundeling van kracht’. Mooi beeld! Zouden we een voorbeeld aan kunnen nemen.

Wat geleerd?
1. Diverse nieuwe woorden als woningbouw-accupunctuur, schakeltuin, sloopnieuwbouw, piekcentrale, koppelkansen enz.

2. Maar ook dat je van bedreigingen positieve punten kunt maken, hoe moeilijk je het hebt, er is altijd weer licht. Langzaam kwam bij ons dus het bekende lied van Ede Staal naar boven. Het is nog nooit zo donker west, of wur wel weer licht! Dat is in Appingedam niet uit de lucht gegrepen. Een motto waar we in de moeilijke en uitdagende dossiers van Hoogeveen wel eens aan terug mogen denken.

3. We moeten volgend jaar als raad naar projecten waarbij burgers zelf verduurzamen? Waar ook daarin de steun van de overheid zichtbaar is! Maar ook naar projecten waar zuinig met energie wordt omgegaan? Onze samenleving is een enorme energie-slurper geworden! We moeten niet alleen van het gas af (en wel op betaalbare wijze) maar we moeten überhaupt minder energie verbruiken. Gemeente moet met de ambitie om zelf in 2025 (over 6 jaar….) energieneutraal te worden nog flink klus aanpakken. Alles led? Wie gaat de investering betalen. Blij om te lezen dat de ijsbaan/zwembadc0mbinatie 100% duurzaam word. Kan immers ook niet anders…..ooit zal energie onbetaalbaar worden? Bent u al voorbereid? Ik nog niet…..

Hebt u dit al gezien? Drenthe werkt (ook) hard aan energietransitie:
http://www.drenthe-dichtbij.nl/nl/magazine/10961/803129/speur_de_energieslurper.html

Tenslotte was het weer leuk om enkele kopstukken van de Hoogeveense politiek een beetje op de hak te mogen nemen. Over ruilacties tussen Jan S. en Annelies of de burger in nood (hoge nood) die zijn burgervader aanklampte en geen gehoor kreeg…. Over duurzaamheid, veerkracht en draagvlak. Een mooie DVD-dag dat was het. Nu weer aan de slag! Uitdagingen zijn niet zo groot, maar wel uitdagend genoeg voor Hoogeveen!