Blogje over het politieke moment van het jaar in Hoogeveen. Wat is dat voor u? Voor mij staan die momenten hier opgeschreven. Gewoon open en eerlijk. Kwetsbaar zoals ieder mens. Wat is uw: #HPM22

De NPO had deze week het politieke moment van 2022. Joost Vullings en Minister Hoekstra in de studie. Beetje ongemakkelijk naast elkaar, maar er moest ook ruimte zijn voor de nieuwe EenVandaag opiniepanel presentator Charlotte Nijs. De opvolger van de onvolprezen Gijs Rademakers. Dit laatst begrepen wij uit de politieke podcast ‘de Stemming’ waarin Joost altijd optreed met Xander van der Wulp. Een podcast die ik vrijdag of zaterdagmorgen even moet luisteren. Al dan niet aangevuld met Afhameren met Wouter de Winther. Ja, politiek is echt verslavend en toch, en toch is afstand nemen ook wel weer heel gemakkelijk.

 

EenVandaag kiest PM22

Het PM22 was het weglopen bij het betoog van de heer T. Baudet. Toch wel een erg ongemakkelijke ‘op de man of dit geval vrouw’ spelen van deze voormalig grote leider. Gewoon de microfoon uitgeschakeld. Dat lijkt me een positie waarin ik nooit zou willen komen. Outcast van een raad of een kamer zijn. Past me niet. Hoewel ik dit jaar ook wel iets ervoer van hoe het is om in de leeuwenkuil geworpen te worden. Natuurlijk bijzonder dat dit treurige moment het PM22 is geworden. Uit de analyse bleek echter wel dat dit niet zo vreemd is. Het moment kan namelijk op veel stemmen van Baudet-aanhangers rekenen en op nog veel meer stemmen van tegenstanders van dergelijk gedrag. Daardoor krijg je een enorme stapeling van stemmen. Voor en tegen Baudet wordt om zeer verschillende redenen verbonden. Baudet claimde het moment schaamteloos. We zijn verkozen tot het politieke moment van het jaar. Alsof het een beloning of zelfs een brede waardering voor zijn optreden was. Als je maar aandacht krijgt zegt een media-wet blijkbaar.

Pieter Jan Hagens als presentator van PM22

Van links naar rechts de initiatiefnemers van den Burg, Van Rij, de Jonge en Vijlbrief.

Hoogeveen

Ook Hoogeveen heeft vele politieke momenten gekend. Maar wij hebben geen opiniepanel. Misschien iets voor de samenwerkende HC en Radio Hoogeveen? Zou me wel interesseren. Voor sommigen in Hoogeveen kan ik me het politieke hoogtepunt wel voorstellen:

  • Stan van Eck de onverwachte winst met 3 zetels door één campagne-item;
  • Grote aantal voorkeurstemmen voor Jan Zwiers (in Coevorden);
  • Het eervolle verzoek om (dan maar) als neutrale wethouder in Hoogeveen te blijven voor Derk Reneman (overigens in schril contrast ten opzichte van zijn goede herstel na bezoekje aan Isala);
  • Met 3 zetels in de raad en met 3 wethouders in het college toch een hoogtepunt voor Ronald Klok;
  • Hoewel het eerst niet zo mocht heten inmiddels toch tot de wethouder armoedebestrijding uitgeroepen Jeroen Westendorp;
  • Herverkiezing voor Karel Loohuis;
  • Tot lid en zelfs voorzitter verkozen worden van vrijwel alle commissies in de raad door Hetty Pullen;
  • Voorzitter van de auditcommissie voor Aron Sieders (die dat uitstekend doet!);
  • De mooie manier waarop Martien van Dijk altijd plechtig zegt ‘dank u voor het woord voorzitter’. Iedere week weer een HPM22?
  • Uitbreiding van de griffie is volgens mij voor onze griffier Cindy Elken haar team wel een HPM22. Of zou het HPM22 voor de griffie het functioneren van de stemcomputer zijn?
  • Voor Vincent en Arjan is natuurlijk hun verkiezing in de raad van Hoogeveen zijn. Eindelijk kunnen ze van binnenuit het systeem veranderen en strijden tegen die vermaledijde SDG-speltjes. Hun hoogtepunt licht niet na de raadsvergaderingen, want helaas even napraten met ons past hen niet. Dat maakt dat ik een nieuw moment overweeg: het OHPM22. Ongezelligste Politieke Moment van 2022…;
  • Voor CDA-ers kan ik diverse HPM22’s bedenken. Iets met #trotsopdeboer, kwesties als Armoedebestrijding, brede welvaart, ouderenmanifest, arbeidsmigratie, vergunningen en kabelgoottegels (…..tiss) noemen;
  • Voor de CDA-campagneleider weet ik dat ondanks dat CDA en GB beiden zo’n 2.500 stemmen verloren ze toch blij waren met behoud van respectievelijk 6 en 7 zetels. Omgekeerd was nog een groter HPM22 geweest, maar dat was het CDA niet gegeven;
  • Van sommige Hoogeveense politici weet ik het HPM22 niet. Misschien willen ze op deze blog reageren? Liefst openlijk dan kan de Hoogeveense inwoner zien wat hun politieke moment was;

HPM kan ook zijn HPW

Natuurlijk is er het politieke moment, maar er is ook het politieke woord van het jaar in Hoogeveen. Voor mij is dat het woord Routekaart. Eerst twijfelde ik nog of het niet ‘bestaanszekerheid’ of ‘neutrale wethouder’ moest zijn. Maar het eerste verdiende geen aparte wethouder en het tweede blijkt ook een bijzondere term. Immers als CDA nogmaals probeert het kleingeld in de portefeuille van de (steeds financieel krapper zittende) huisbezitter aan de orde te stellen of een noodfonds voor sport en cultuur te starten dan spreekt de neutrale wethouder een soort ‘njet’ uit en dan volgen de coalitiepartijen moeiteloos. GB zegt zelfs ‘7 van de 10 keer’, we sluiten ons bij het college aan. Anderszins mag ik ook niet klagen over het nieuwe dualisme. Dat is vele malen groter dan in tijdperk CDA-PVDA of CDA-GB met anderen. Toen werd er ook meer dan volop gestuurd. Nu zien we toch dat een frisse wind tussen verhouding raad en college waait. Als het om minder zware punten gaat dat wel ja. Bij OZB werd toch even geappt dat het voorstel van CDA niet gevolgd moest worden. Iets wat in het licht van afgelopen formatie door velen hartelijke werd gevolgd. Overigens niet door 100% van de coalitie-leden. Dat verdient grote waardering. Iemand die voor zijn standpunt blijft staan. Tegen fractie en fracties in. Dat moet kunnen en het kon.

Nee, het woord van het jaar werd routekaart. Als nieuw bakkenwoordvoerder duurzaamheid, met grote CDA-Hoogeveen-Duurzaamheidsdenktank in de achterzak ging ik aan de slag met een amendement van de begroting. Logisch denken. We hebben nu enig geld over. Zeker als de risico’s boterzacht zijn. We zien dat de gemeente 118 panden heeft waarbij velen de warmte het dak uitvliegt. Steek dan wat geld in verduurzaming. het staat zelfs in het coalitieakkoord! Dat is goed voor milieu en voor de schatkist in de komende jaren. Eigenlijk boerenwijsheid en dus erg simpele redenatie. In het debat werd dat dan ook volop omarmt. Duurzame partijen als GL, SP, PvdA en CU stonden helemaal aan onze kant. Het amendement moest nog even tekstueel worden vervolmaakt en dus ging ik aan de slag. Vanuit landelijke CDA-duurzaamheids-appgroep kreeg ik aantal voorbeelden met betere teksten. Overal in Nederland maakten gemeenten een plan voor verduurzaming van eigen of van maatschappelijke vastgoed. Zo’n plan noemden enkelen de routekaart verduurzaming gemeentelijk vastgoed. Ach, onnozel als ik ben en vol goede bedoelingen dacht ik. Ja, mooie concrete term. Een routekaart. Dus zo gedacht zo gedaan. Het woord routekaart kwam in het amendement. En geheel onverwachte vloog de steun (behalve van GL en SP) het raam uit. Het college had blijkbaar wederom een ‘njet’ uitgesproken rondom het vastleggen van een harde route. PvdA en zeker ook CU kwamen aan het worstelen met de kwestie. Ja, we zijn helemaal voor, maar liever niet al te concreet in een routekaart. Dus als jullie nu dat woord d’r uit halen dan is het voor ons acceptabel. Tja, dacht ik is nu het woord routekaart het probleem of dat het college zich concreet ergens aan committeert.  Zo kwam ik op de term ‘bulldozerecollege’.  Routekaart en bulldozers – Kreuzeman.  Om het commitment toch zo groot mogelijk te krijgen besloten we toch het woord routekaart te laten staan….en zo kreeg niemand wat zij/hij gewenst had…

 Mijn politieke moment

U leest verder, dus wilt wellicht ook weten wat mijn HPM22 was. Nu dat waren er twee. Soms regent het en soms schijnt de zon. Er is zoet en er is zuur. Of soms zijn berichten sad dan weer happy. En ja, mijn HPM22 kan niet los gezien worden zonder de historische context. In 2018-2022 mocht ik fractievoorzitter van de coalitiepartij CDA zijn. U weet nog wel, dat waren de jaren dat we geen grip kregen op de financiën en dat bijna 20 miljoen verdween door de schoorsteen van het sociaal domein. Al dan niet in winstuitkeringen van zorg en semi-zorg-instellingen. Allen natuurlijk met de beste bedoelingen. Voor cliënt, patiënt en DGA. Dat laatste is een juridisch of accountantsbegrip. Staat voor Directeur-Groot-Aandeelhouder.

In zomer 2020 kwamen alle CDA-ers inclusief hun wethouder tot de conclusie dat de voorliggende oplossing van WagenerHoes niet stevig genoeg was. Achteraf kun je zeggen alle oplossingen daarna waren ook niet stevig, maar toen draaide de wind. Er waaide op eens miljoenen uit Den Haag onze kant op. Voor corona-steun (die niet helemaal op hoefde), voor jeugdhulp en laatstelijk voor Oekraïne-steun, waar we ook de helft zelf van kunnen gebruiken voor onze eigen kapitaal. Inmiddels waait de wind zo hard dat we over 2 a 3 jaar op 50 tot 60 miljoen vermogen zitten. Gegeven een al dan niet complete risicoanalyse een bedrag wat we nog wel eens hard nodig kunnen hebben. Derk R (alias R-man) is daarmee ook de wethouder van de voorzichtigheid. Voor financials natuurlijk nooit een slechte eigenschap. Zeker als je financiële afdeling zwaar onderbezet is en je toch moeite hebt om alle risico’s enigszins in te schatten.

Het behoeft weinig toelichting dat mijn politieke moment van Hoogeveen wat kwalificeert als ‘sad’ zich in in het eerste halfjaar van 2022 bevind. Het moment wat kwalificeert als ‘happy’ zit in het tweede halfjaar.

Mijn ‘sad moment’ van 2022 in de Hoogeveense politiek

Zoals ik al zei in 2020 werd fundament gelegd voor wantrouwen en achterdocht bij sommige collega’s. In de informatie 2022 kwamen veel van die gevoelens (zelfs van degenen die helemaal niet direct betrokken waren als SP of SGP) volop naar voren in de verslagen van de informatiegesprekken. FvD hield zich in op dat onderwerp op de vlakte en PvdA had slimme aanpak: men pleite voor een onderzoek naar verhouding GB en CDA. De rest wees toch min of meer, wellicht door uitslag gedwongen, het CDA aan als ‘schuldige’ als het gaat om de bestuurlijke crisis van 2020. Achteraf heeft iedereen de wijsheid: we hadden in 2020 natuurlijk ook gewoon kunnen blijven zitten zodat het wellicht over zou waaien (optie I) of we hadden kunnen kiezen voor opstappen (wij trekken onze wethouder terug, optie II). Dat was zeker de aller duidelijkste oplossing voor andere partijen geweest. Maar CDA koos voor optie III: vernieuwing. Aan de slag met een raadsakkoord, geen oppositie voeren, geen coalitie-sturing. Wethouders die naar de nieuwe opdracht moesten solliciteren zodat ze op voorhand steun van zo’n groot mogelijke raadsmeerderheid zouden krijgen. Deze optie III werd denk ik niet heel duidelijk of in ieder geval niet begrepen. Daarom ervaar ik de informatieverslagen als een onvoldoende op een examen wat niet goed is nagekeken en waarvan de puntentelling niet klopt. Dergelijke onrechtvaardigheid maakt mij sad. Maar dat dit niet begrepen werd (behalve door Inge Oosting, jammer dat ze moest stoppen) kan ik natuurlijk alleen maar aan mezelf wijten. Immers op de grijze massa van anderen heb ik geen (directe) invloed.  Dus het HPM22 aan de sneue kant vond plaats op 14 april 2022. Door overlijden van mijn lieve schoonvader pas op 17 april tot mij doorgedrongen. De uitkomsten van de informatie.  Verder heb ik d’r al hele analyse van gemaakt. Voor de liefhebber: Bovenal de liefde – Kreuzeman en dan vooral de tabel (zie bijlage voor details):

Overigens viel het ‘sad moment’ in het niet bij de ziekte van onze Annette en natuurlijk ook andere mooie momenten in werk en leven. Daarbij er is veel belangrijker werk te doen dan blijven hangen in de voor mij nutteloze verslagen van de informatiebesprekingen ook omdat het feitelijk niet klopt. CDA is niet onbetrouwbaar. Juist heel duidelijk. En de stelling dat tussen GB en CDA teveel verschillen bestaan is ook niet juist. Het programma van GB komt voor 93% overeen met dat van het CDA. Dat is hoger dan met welke andere partij dan ook…..kortom gauw achter ons laten….en over naar een ‘happy moment’ als HPM22.

Mijn ‘happy moment’ van 2022 in de Hoogeveense politiek

Op vrijdag 7 oktober mocht ik met Jacob van der Heide paar biertjes en bitterballetje nuttigen bij Nijstad. Op zich niet zo bijzonder. Voor mij een heel drukke tijd omdat ik mijn jaarlijkse kennistoets van de NBA (Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants) nog moest halen. Maar dat maakte het niet bijzonder. Jakob had ik niet gesproken sinds 1 juli 2020. Op de 30ste juni had ik met Kamiel samen ons plan (optie III) mogen presenteren. Daarna gingen we volgens ons draaiboek alle fractievoorzitters bellen en kon ons plan om te vernieuwen aan de slag. Ergens tussen 2200 en 2230 ging conform plannen ook het persbericht van deze actie naar de media. Alle fractievoorzitters waren ingelicht (zelf trof ik wel één keer een voicemail, maar dat was niet anders, de andere bellers hadden meer contact). Op 31 december 2020 werd Jacob uitgebreid geïnterviewd bij de 2020-terugblik van radio Hoogeveen. Daarin gaf hij aan dat hij op 30ste juni om 22.30 bij de ontvangst van het persbericht duidelijk voor ogen kreeg wat hem te doen stond: opstappen. En zo ging ons plan al binnen een klein kwartier na verzending al mis. Doel was dat de wethouders bleven zitten tot dat er een nieuwe college was gevormd. Zelf heb ik altijd, in mijn naïviteit wellicht, gezegd: waarom zouden van de zittende wethouders niet als wethouders kunnen terugkomen om het raadsakkoord uit te voeren….Dus precies 829 dagen na onze grote botsing zaten we weer tegenover elkaar. Nu in gezellige omgeving en dus niet in commissiekamer 1. Het werd een zeer gezellig en geanimeerd gesprek. Het verleden was voorbij. Het ging over wat ons verbond. En dat was echt veel. We spraken af samen te werken aan bijvoorbeeld de sportonderwerpen. Dat ging nog bijna mis door mijn onoplettendheid, maar uiteindelijk maakten Jacob en ik samen de motie ‘sportvisie Hollandscheveld’. Daarmee kon de sport in Hollandscheveld nu wel op een meerderheid in de raad rekenen. Een eerste succesje. Maar er waren veel meer onderwerpen waarop we elkaar konden vinden. Ik zei immers al het programma van GB en CDA komt voor 93% overeen. Van de 167 punten in het GB-programma (wel twee keer ‘muziek in de klas’) komen er 155 overeen met CDA. Slechts 12 niet. En dat zijn dan meestal punten die eigenlijk niet bij een gemeentelijk programma horen (opvang asielzoekers) of niet haalbaar zijn (fietspaden allemaal met asfalt of overal wifi). En met Jacob hadden we bij de voorjaarsnota ook een overeenkomst rondom inwonerslasten. Kortom voor mij is na zo veel dagen van onverwerkte discussie het erg koninklijk dat Jacob zich zo openstelde en dat we zo’n plezierig contact hebben.  En Jacob is voor mij het voorbeeld van iemand die, ondanks dat wij als CDA hem tot aftreden deden besluiten, toch samen kunt werken en naar de toekomst kunt kijken. Wat een topper.  Voor mij een voorbeeld hoe je altijd verder kunt gaan, kunt samen werken. Over schaduwen van het verleden heen kunt stappen. Gaan we doen en we gaan, tot 15 maart 2023 in ieder geval….., goed samenwerken! O ja, en na 15 maart 2023 ook. Dan ben ik graag ook jullie vertegenwoordiger in de provinciale staten. Hopelijk kunnen we dan net als we nu doen goed samenwerken. Voor belang van Hoogeveen.

Jacob van der Heide bij de Cascaderun, wat een topper! 

 

Bijlage: Ratio en emotie in de informatie-verslagen samengevat

Mooie casestudy voor de verhouding tussen ratio en emotie is de informatie van de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 in Hoogeveen. Een informatie die volgt op 4 moeilijke jaren. Halverwege deze periode deed zich een eruptie van de vulkaan van ingehouden teleurstellingen voor. Het zogenaamde zomerakkoord. Eerst moeten we de situatie rondom de informatie in kaart brengen. Mooi is wel (dank Stan van Eck c.s.) dat de inbreng van de partijen openlijk beschikbaar is. Dat maar zo’n casestudy makkelijker. We gaan de uitkomsten van informatie vergelijken. Welke emotionele punten zien we voorbij komen en welke rationele oplossingen zijn ons opgevallen:

# Partij Emotie (collegevorming) Ratio (financiële problemen)
1 SGP Geen CDA alleen als GB niet mee doet dan CDA overwegen. Voorkeur voor GB-PvdA-CU-VVD. Programma’s zijn vrijwel gelijk. Geld te korten uit algemene reserve halen. OZB trendmatig verhogen kan
2 GL Er is veel oud zeer tussen CDA en GB. Wantrouwen maakt dat er geen college met CDA en GB moet komen. GB wel veel nieuwe leden. Geen oplossing financiële problemen. OZB verhogen alleen als nodig voor sociaal domein.
3 D’66 Wel moet dan eerst de vertrouwensbreuk tussen Gemeentebelangen en het CDA gelijmd worden. Tussen Gemeentebelangen en het CDA is er onderling nog wel veel wantrouwen: beide partijen in één coalitie ligt voor D66 dan ook niet voor de hand. Dan ontstaat een smalle driepartijencoalitie met twee partners die elkaar niet voldoende vertrouwen. Er zijn nog mogelijkheden om verder te bezuinigen. OZB trendmatig.
4 CU De ChristenUnie vraagt zich daarom serieus af of beide partijen wel tegelijk deel moeten uitmaken van de nieuwe coalitie. Zij moeten eerst goed met elkaar om tafel over eventuele nieuwe samenwerking. Voorts is de ChristenUnie zelf terughoudend voor een samenwerking met het CDA (zie bijlage 2 voor verdere details) Geen bezuinigingen sociaal domein, wel OZB verhoging. Of minder investeren. Afgelopen jaren kaalslag in sociaal domein. Portefeuille nadrukkelijk benoemd. Al staat de VVD bekend als ondernemerspartij, zij heeft zich de afgelopen jaren als sociaal bewogen getoond.
5 VVD 5 wethouders bespreekbaar. Gesprek 2 niet meer dan 4. In tweede gesprek: maar met als expliciet voorbehoud dat Gemeentebelangen en CDA niet samen in de coalitie komen. Ten behoeve van de formatie is Gemeentebelangen als grootste partij het eerste aan zet. Als zij de VVD vraagt om mee samen te werken, dan is de VVD bereid te kijken of een collegeakkoord mogelijk is. Uitbreiding investeringsbudget. Cf verkiezingsprogramma OZB-tarieven zo laag mogelijk houden. Gesprek 2: voor sociaal domein mag wel OZB omhoog….
6 PvdA De PvdA roept de informateur daarbij op om de verhouding tussen Gemeentebelangen Hoogeveen en het CDA nader te onderzoeken met de vraag of er nog sprake is van een veenbrand die smeult. Tussen beide partijen heeft de afgelopen periode echter het nodige gespeeld en de PvdA wil, net als heel Hoogeveen, voorkomen dat dit in de nieuwe periode weer gebeurt. Dit is geen breekpunt voor de PvdA, maar het sociale karakter van de gemeente heeft de bodem bereikt en een OZB-verhoging kan dit herstellen. geen bezuinigingen op het sociaal domein.

 

7 FvD Geen duidelijk standpunt in gesprek 1. Idem in gesprek 2. Wel beschouwing over progressieve/liberale elite die ook in Hoogeveen regeert. Gekozen burgemeester. Geen SDG’s, geen regenboogakkoord, geen statushouders. Waterstofwijk persoonlijke belangen bestuurders. Onderzoek IJZ kostte 2 mln.
8 SP De SP ziet namelijk het liefst helemaal geen plek voor het CDA in welke nieuwe coalitie dan ook. Het CDA is een degelijke bestuurspartij, maar niet betrouwbaar. CDA heeft de afgelopen periode te veel achterover geleund in de coalitie. Het is voor die partij beter om vier jaar in de oppositie te zitten, zodat zij kan regenereren. Dan is wellicht ook tot meer samenwerking met de SP te komen. Geen bezuinigingen op sociaal domein. De SP wil juist wél extra investeren in het sociaal domein om op lange termijn daar op te kunnen besparen.

 

9 GB De eerste bespreekbare optie is dan GBH-PvdA-VVD-CU. De afgelopen periode zijn er wat hobbels geweest met het CDA vanwege te veel afwijkende standpunten OZB de laatste knop. Voor Gemeentebelangen is de OZB de laatste draaiknop om het tekort van 5 miljoen in het sociaal domein (mede) te dekken. Naast de gemeentefinanciën ziet de fractie het sociaal domein in relatie tot het al dan niet draaien aan de OZB-knop om het tekort van 5 miljoen te dekken, als zwaarwegend thema