Interessante partij: BBB. Zie wel mogelijkheden om met hen samen te werken. Echt radicaal lijken ze me niet.  Als de voorspellers het goed hebben (niet altijd 100% zeker) krijgen we wederom een aardverschuiving in de politiek bij de PS23 komende maart. De BBB, de BoerBurgerBeweging komt dan in de provinciale staten van ik vermoed alle provincies van Nederland. Wat is de BBB en waar staan ze voor? Hebben ze een gedachtengoed en hoe gaan ze de problemen (ook wel crises) aanpakken? En wat leren we van de geschiedenis. Zijn er overeenkomsten en verschillen ten opzichte van de andere in onze regio zo bekende partij de Boerenpartij van Hendrik Koekoek.  Maar ook is de BBB nu een partij voor het algemeen belang of komt het woord lobby opvallend veel terug in de commentaren? Een blogje om me voor te bereiden op de komst van deze partij naar Drenthe.

Historie: boerenpartijen

Natuurlijk kennen we al een Boerenpartij uit de jaren ’60 en ’70. De BBB van nu is (veel) slimmer in haar communicatie en aanpak en al hoewel in 2021 mensen de BBB op social media nog graag als het lobby-bureau van de agri-sector willen neerzetten, is die storm wel aardig overgewaaid. Zijn er vergelijking tussen BBB en BP te maken? En levert dat iets op?

Om meer te weten van de boeren in de politiek dan raad ik deze scriptie van de RUG aan: admin,+17938-20098-1-CE.pdf Waarom is het ‘Groen Front’ de afgelopen decennia zo weggezakt? Interessant is de rol  de paarse kabinetten daarin gespeeld hebben. Maar ook de eigen indeling in sectoren en de belangebeharting lees lobby per sector zorgde voor verdeeldheid. Zie de afloop van de varkenspest en het mislukte verzet tegen de nadien opgelegde maatregelen. Het zorgde er overigens wel voor dat protestvarkensboer Wien van der Brink in de tweede kamer kwam…voor de LPF dus kortstondig dat dan wel weer.

We kijken vanuit Hoogeveen, met de komst van de musical ‘Boer Koekoek’ naar onze woonplaats ook met belangstelling naar de opkomst en verval van de Boerenpartij.

Opkomst van de Boerenpartij

De Boerenpartij, opgericht eind 1958, kwam voort uit de in 1946 opgerichte Vereniging voor Bedrijfsvrijheid in de Landbouw (BVL), een actiegroep van vooral kleine boeren die zich verzetten tegen de in hun ogen te sterke bemoeienis van de overheid met de landbouw. Zij noemden zich ‘vrije boeren’.

Affiche van de Boerenpartij uit het succesjaar 1963

In voorjaar 2022 was ik op bezoek bij een oud-veehouder aan de 11de wieke tussen Elim en Hollandscheveld. Daarin de schuur (op weg naar ‘huussie’) viel mijn oog op twee posters van de Boerenpartij. Hierbij de foto’s:

De Boerenpartij presenteerde zich begin 1959 als een partij ‘voor het gehele Nederlandse Volk, die op principiële gronden de strijd wil aanbinden tegen het dirigisme’ van de overheid. Vrijheid stond centraal voor de partij: vrijheid om te ondernemen en vrijheid van overdreven regelgeving, te hoge belastingen en ambtelijke willekeur. Voor mij zeker geen vreemde of niet-actuele onderwerpen.

De Boerenpartij begon als een partij van vooral kleine boeren. Na 1963 groeide de partij snel, zekere toen Koekoek goed in de landelijke pers kwam bij de Opstand der Braven aan de Hollandscheveldse opgaande in Hollandscheveld. Voor meer info zie RTV Drenthe documentaire (32) Drents Diep Boerenopstand Hollandscheveld – YouTube of de film van Bertus ten Caat (met dramatische muziek dat dan wel): (32) De Opstand Der Braven, Hollandscheveld 1963 – YouTube. Daarin ook kort interview met H. Koekoek.

Begin 1959 (dus vlak na de oprichting) ging de leider van de Boerenpartij, Hendrik Koekoek, in op de vraag: Wat is en wat wil de Boerenpartij? Koekoek typeerde zijn partij als volgt:

‘De Boerenpartij is een principiële partij. Zij stelt recht boven alles en beperkt zich wat dit betreft niet tot de boerenstand of tot de plattelandsbevolking. De Boerenpartij wil recht voor allen’.

Wat wilde de Boerenpartij? De partij was tegen te sterke overheidsbemoeienis met de economie en was voor de vrije economie. De partij was niet tegen de overheid en tegen ambtenaren, maar wel tegen ‘onnodige en overbodige ambtenaren’. De partij was voor werkelijke vrijheid zodat iedereen zijn bedrijf kon uitoefenen zoals hij dat zelf wilde. De Boerenpartij wilde problemen gaan oplossen: ‘geen woorden maar daden’, aldus Koekoek.

De Boerenpartij was kort samengevat een rechts-populistische partij. Ideologisch is de Boerenpartij te omschrijven als een mix van economisch liberalisme, sociaal-cultureel conservatisme en populisme. De partij legde de nadruk op vrijheid van ondernemen, een kleine overheid en lage belastingen; in die zin is de partij economisch liberaal. Een sterke overheidsbemoeienis en een hoge belastingdruk zag zij als een aantasting van de vrijheid, zelfs als een vorm van dictatuur. Op andere terreinen kende de partij een conservatief profiel: ze was voor scherpe bestrijding van de misdaad, een sterk leger en het tegengaan van cultuuruitingen die ingingen tegen het christelijk karakter van het land. De stijl van de partij was populistisch; zij voerde een felle oppositie tegen de elite die het volk zou misleiden en uitbuiten. Daartegenover stelde zij een politiek die problemen met boerenwijsheid zou oplossen. De Boerenpartij had tot slot ook de trekken van een belangenpartij, voortkomend uit en steunend op de BVL, een actiegroep van kleine boeren.

Het beginselprogramma van de Boerenpartij (geschreven door de conservatieve jurist A. Zeegers) had een sterk confessioneel karakter; het benadrukte de soevereiniteit van God over al het geschapene. Toch was de Boerenpartij geen confessionele partij; het beginselprogramma speelde geen al te sterke rol binnen de partij. Dit is bij de BBB ook minder zichtbaar. Confessioneel is zij zeker niet. Ook het aantal mensen op lijsten met duidelijk Christelijk profiel is zeer gering.

Hendrik alias Boer Koekoek met twee van zijn pony’s (CC0 – Eric Koch / Anefo)

De kiezers van de Boerenpartij waren aanvankelijk voornamelijk boeren, maar later stemden ook stedelingen die zich verzetten tegen overheidsbemoeienis op de partij. Rond 1966 kreeg de Boerenpartij het imago van een algemene protestpartij. Dat is inmiddels bij de BBB ook het geval. Veel niet-boeren voelen zich aangesproken door de signalering van problemen door de BBB.

Het kern-electoraat van de partij werd gevormd door een groep kleine boeren, voornamelijk uit krimpregio’s als de Veluwe en Drenthe. De BVL wist deze groep al vanaf de jaren vijftig te mobiliseren met acties tegen het landbouwbeleid van de regering. Als gevolg van dat beleid (gericht op schaalvergroting) werd deze groep boeren overigens in de loop der jaren getalsmatig wel steeds kleiner.

In het begin van de jaren zestig wist de partij haar electoraat uit te breiden met ontevreden middenstanders en andere stadsbewoners. In 1963 had de Boerenpartij, zo bleek uit verkiezingsonderzoek, veel succes onder de lezers van De Telegraaf, een krant die een mediacampagne voerde tegen te sterke overheidsbemoeienis. Ook kreeg de partij toen voet aan de grond in het katholieke zuiden. In 1967 waren onder de stemmers op de Boerenpartij de aantallen boeren en stedelingen ongeveer even groot. Dat jaar wist de partij veel kiezers te trekken in Drenthe, Overijssel en Gelderland, maar ook in Amsterdam en Den Haag.

Het electoraat van de Boerenpartij was dus een nogal heterogene groep en bestond uit ‘vrije boeren’, mensen die gefrustreerd waren over de bemoeizucht en regelgeving van de overheid, mensen die een proteststem wilden uitbrengen tegen de grote gevestigde partijen, en mensen die ‘vielen’ voor Koekoek, voor zijn ‘duidelijke taal’ en Drentse tongval.

De organisatie van de Boerenpartij was in het algemeen zwak, met een dominante positie voor de partijleider, zoals dat wel vaker het geval is bij populistische partijen. De Boerenpartij had de structuur van een democratische partij. Er was een hoofdbestuur dat de dagelijkse leiding had. Verder waren er (plaatselijke) afdelingen. Daarnaast was er een provinciaal bestuur (met vertegenwoordigers van de afdelingen). Vanaf 1967 was er ook een jongerenorganisatie. Maar er waren geen statuten; er was geen huishoudelijk reglement; er waren geen gegevens over ledenaantallen.

In de praktijk werd de Boerenpartij in sterke mate gedomineerd door Koekoek en enkele van zijn getrouwen. Koekoek had een zeer sterke positie binnen de Boerenpartij. Hij bekleedde nogal wat vertegenwoordigende functies voor de partij: hij was lid van de Tweede Kamer (1963-81), lid van de Provinciale Staten van Gelderland (1962-1963) en lid van de gemeenteraad van Ede (1962-1970). Daarnaast domineerde hij de partijorganisatie. Hij was de partijvoorzitter van 1958 tot en met 1981; keer op keer werd hij herkozen. Het partijkantoor was gevestigd in Bennekom, in de boerderij van Koekoek. Zowel de financiële administratie als het secretariaat van de partij hadden daar hun onderkomen. Ook de jongerenorganisatie was daar gehuisvest. Het geld van de partij stond op Koekoeks privérekening. Tot slot was hij hoofdredacteur van het partijblad. Dat is bij de BBB duidelijk beter voor elkaar!

De zwakke partij-organisatie was een gevolg van de eenzijdige gerichtheid op de leider, Koekoek, en van de afkeer binnen de partij van geïnstitutionaliseerde politiek. En Koekoek zorgde ervoor dat dit niet veranderde. Hij was nogal wantrouwig van aard; elke poging tot organisatie-opbouw zag hij als een tegen hem gerichte samenzwering die de kop moest worden ingedrukt. Daarin lijkt Caroline slimmer, hoewel ze natuurlijk straks wel moet wennen als ze niet meer alleen de viool zal bespelen.

Centraal in de opkomst en groei van de BP zijn dus protesten tegen ‘hoge heren van het Landbouwschap’. Daarin zie ik dan ook gelijk de enige en meest sterke overeenkomst met de BBB. Misschien kunnen we zeggen dat beiden tamelijk rechts van het midden staan. Maar bij de BP is dat evident aanwezig, bij de BBB is dat veel lastiger omdat van der Plas herhaaldelijk op sociale dossiers afstand doet van haar rechtse geluid.

Einde van de Boerenpartij

Invloedrijke persoon in het verval van de Boerenpartij is Ir. Willem Stam. Hij was een bouwkundig ingenieur en had in de oorlog in het verzet gezeten. In die tijd was hij lid van de CPN, later zou hij zich bij de PvdA, de PSP en daarna de VVD aansluiten. Bij de Boerenopstand in Hollandscheveld nam hij het op voor de boeren, en werd later een vooraanstaand lid van de Boerenpartij. Binnen de Boerenpartij gold hij als de partijtheoreticus, wat onder meer tot uiting kwam in zijn boek De Boerenpartij. Een politieke verkenning (Amsterdam 1966). [Het boek is in mijn bezit voor de belangstellenden]. Stam word her en der een ‘politiek reiziger’ genoemd. Met actief lidmaatschap van zo veel partijen lijkt dat voor de hand te liggen.

In 1966 was Stam een van de oprichters van Noodraad, een groep kritische partijleden die zich verzetten tegen de aanwezigheid van voormalige NSB-leden en SS’ers in de partij, en tegen het gebrek aan interne democratie. De Noodraadleden werden later uit de partij gezet. Hierop richtte Stam rond oktober 1966 een eigen partij op, Progressief Rechts. De partij nam deel aan de Tweede Kamerverkiezingen 1972 (als naamloze lijst-Stam), maar haalde slechts een fractie van het aantal stemmen dat nodig was voor een zetel. Wel zat Stam voor het door hem opgerichte Vrij Castricum enige tijd in de gemeenteraad van Castricum. Hij emigreerde rond 1975 naar Spanje, waar hij enkele jaren later overleed.

De Noodraad was zelfs nog een poosje een Nederlandse politieke partij, opgericht door leden van de Boerenpartij die ontevreden waren met het ondemocratische karakter van de partij.

Noodraad begon dus bij de affaire-Adams. Hendrik Adams, een belangrijk lid van de Boerenpartij, bleek in de Tweede Wereldoorlog ‘fout’ geweest te zijn, en moest na een conflict met VVD-senator Jan Baas aftreden uit de Eerste Kamer. Partijleider Hendrik Koekoek bleef Adams steunen, maar diverse andere vooraanstaande partijleden, zoals Fred Schregardus en Jan Looman eisten een ‘zuivering’ van de partij en ook een verbetering van de interne partijdemocratie. Zij vormden een actiecomité onder de naam Noodraad, met Schregardus als leider. Koekoek wilde hier niets van weten. Op 11 oktober 1966 werden de leden van Noodraad geroyeerd, en op 24 oktober werd de partij Noodraad opgericht.

Koekoek achter het stuur en Adams reed met hem mee….

Met Henk Hessel als lijsttrekker nam Noodraad deel aan de Tweede Kamerverkiezingen 1967. Daar haalde de partij 45.421 stemmen, nog geen 500 te weinig voor een Kamerzetel. Hierna is er van de partij niets meer vernomen. Voormalige partijleden zijn later te vinden bij andere kleine rechtse partijen zoals Binding Rechts. Dit was een verzameling van 4 Kamerleden die in 1967 voor de Boerenpartij waren verkozen maar zich al 1968 afsplitsten. Die vier fractieleden gingen onder leiding van Evert Jan Harmsen verder en verdergingen als Groep Harmsen.

In 1971 nam deze groepering onder de naam Binding Rechts deel aan de tweede Kamerverkiezingen (lijst 10) maar behaalde geen zetels. In 1973 keerde een deel van het kader van Binding Rechts weer terug in de Boerenpartij, die zich echter ook reeds in een neergaande lijn bevond. De rol van Binding Rechts in de landelijke politiek was daarmee uitgespeeld.

Binding Rechts had een uitgesproken rechtse signatuur. Zo was Harmsen een pleitbezorger van het apartheidsregime in Zuid-Afrika. Sommige sympathisanten van Binding Rechts waren betrokken bij andere (extreem-)rechtse groeperingen als de Centrumpartij.

Op gemeentelijk niveau had Binding Rechts een aantal raadszetels, onder meer in Apeldoorn. Daar had de partij van 1970 tot 1994 enkele zetels in de gemeenteraad; bij de verkiezingen van 1970 werd ze met zes zetels een van de grootste drie partijen, daarna nam het zetelaantal af. In Putten had Binding Rechts twee zetels en werd in 1986 ontbonden, waarop men onder de naam Gemeentebelangen Putten mee ging doen aan de gemeenteraadsverkiezingen van dat jaar. Deze lijst behaalde drie zetels. In Urk was de partij in 1970 met twee zetels in de gemeenteraad gekomen, waarmee het voor het eerst was dat een landelijke, niet-christelijke partij in de Urker gemeenteraad zitting nam. Na de daaropvolgende gemeenteraadsverkiezingen, van 1974, verdween Binding Rechts weer uit de raad. Pas in 2018 zou in Urk weer een landelijke niet-christelijke partij in de raad komen, de PVV.

De opkomst van de BBB

Op 1 november 2019 richtte Caroline van der Plas samen met Wim Groot Koerkamp en Henk Vermeer in Deventer de vereniging BoerBurgerBeweging (BBB) op. Aanleiding vormden o.a. de protesten (op o.a. 1 oktober 2019 op Malieveld) van boeren tegen het strengere milieubeleid en in het bijzonder de beperking van de uitstoot van stikstof die het derde kabinet-Rutte had aangekondigd. De BBB zag zichzelf als ‘de stem van en voor het platteland’. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 behaalde de BBB meer dan 100.000 stemmen, ruim voldoende voor één zetel. Begin 2022 telde de partij bijna 2400 leden.

Volgens de statuten was het doel van de partij ‘om op een vernieuwende wijze het contact tussen boeren en burgers te herstellen, wederzijds begrip te kweken en de verbinding tussen het buitengebied en de burger te versterken’. BBB richt zich wel op boeren en burgers die ontevreden zijn.

Op 13 mei 2020 stelde een (digitale) ledenvergadering een voorlopige kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 op, die op 17 oktober 2020 definitief werd vastgesteld. Van de 26 kandidaten waren twaalf ‘boer’ (dat wil zeggen werkzaam in landbouw, veeteelt of tuinderij); de overige veertien waren ‘burger’, maar vaak indirect bij de agrarische sector betrokken (als adviseur, consultant of ondernemer in de voedselindustrie). Enkelen waren lid (geweest) van CDA, VVD of een lokale partij. Lijsttrekker werd Caroline van der Plas; bij de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 werd zij als enige verkozen.

De BBB stelde ‘naoberschap’ tegenover ‘kosmopolitisch individualisme’. Volgens haar verkiezingsprogramma (dat ook in zes streektalen, waaronder het Haags, werd gepubliceerd) hadden de gevestigde partijen ‘het belang van de rol van boeren, tuinders, vissers en jagers… onvoldoende onderkend’ en ontbrak een langjarige en duurzame visie op de ontwikkeling van het platteland. De partij stelde de belangen van het platteland centraal, maar haar program bevatte ook tal van eisen op andere terreinen. De BBB wilde een nieuw Ministerie voor het Platteland vestigen op minstens 100 kilometer van Den Haag en Tweede Kamerleden evenals nieuwe bewoners van het platteland een ‘inboeringscursus’ laten volgen. Plattelandsgemeenten zouden niet gedwongen mogen worden te fuseren en zouden gratis openbaar vervoer moeten krijgen. Basisscholen moesten behouden blijven zolang die meer dan 40 leerlingen hadden, en er zou ook meer geld voor politie op het platteland moeten komen. De belangen van boeren en andere plattelanders klonken ook door in de voorstellen voor een flexibeler mestbeleid, terugdraaien van stikstofmaatregelen, de afwijzing van zonnepanelen of woningbouw op vruchtbare landbouwgrond, meer vrijheid voor jagers en beperking van natuurgebieden. Op zich moeilijk haalbare doelen in de Nederlandse polder, zeker met de gerechtelijke uitspraken.

Andere eisen hadden weinig met deze belangen te maken. Zo ijverde BBB voor invoering van een referendum en een Constitutioneel Hof (om wetgeving aan de Grondwet te toetsen) en de directe verkiezing van burgemeesters. De Eerste Kamer zou door gemeenteraden moeten worden verkozen – mogelijk speelde daar wel weer het belang van plattelandsgemeenten mee. Op andere punten nam de partij soms een wat meer behoudend standpunt in (zo wees zij zowel negatieve als positieve discriminatie af, wilde ze terug naar 130 kilometer op de snelweg en keerde zij zich tegen een Europese ‘superstaat’ maar ook tegen een Nexit), soms een liberale positie (legalisatie van soft drugs, kernenergie) en soms een meer linkse of sociaaldemocratische opstelling (een tweejarige middenschool, een nationaal zorgfonds, hogere winstbelasting grote bedrijven). Op zich een partij m.i. zonder duidelijk ideologie. Soms heel rechts, soms redelijk linkse standpunten. Soms wisselt BBB ook tijdens het proces. Eerst vol tegen Remkes, maar als de boerenpartijen toch aan tafel gaan en later als het rapport er is wordt Remkes door Caroline geknuffeld.

Enig populisme is de BBB ook niet vreemd zo schrijft het AD op 4 april 2021. Zo is de partij voor een importverbod voor producten die worden gemaakt op een manier die in Nederland verboden is. En voor een ‘inboeringscursus’ voor nieuwe Kamerleden en een ministerie van Platteland. Als dierenwelzijn producten duurder maakt, moeten supermarkten de kosten doorberekenen aan klanten. Schoolboeken met ‘feitelijke onjuistheden’ en ‘propaganda tegen boeren’ moeten verdwijnen of aangepast worden.

Het zijn onderwerpen die leven bij de doelgroep, merkt protestboer Willem Schoonhoven op. ,,Het onderwijs moet goed zijn. Kinderen komen van de lagere school af met het idee dat boeren slecht zijn. In schoolboeken lees ik over situaties die al twintig jaar verboden zijn. Daarmee is het zaadje van boerenhaat geplant. Het aanpassen van boeken heeft niets met inperking van de vrijheid van onderwijs te maken, maar met het benaderen van de werkelijkheid.”

Tegenstellingen veel aanwezig 

De BBB benut de tegenstellingen tussen stad en platteland, vindt politicoloog Vossen: ,,Het gaat veel over problemen in steden. Kiezers hebben sterk het gevoel dat geen partij opkomt voor de periferie. CDA en ChristenUnie zijn stadser geworden. Tijdens de boerenprotesten zag ik potentie voor de BBB ontstaan.”

Van der Plas laat duidelijk weten: ,,BBB is geen one-issuepartij. Wij komen niet alleen op voor de belangen van boeren, maar van het hele platteland. Nu gaan we kijken hoe ik onderwerpen ga agenderen en met wie ik kan optrekken. Dat kan ook het CDA zijn.”

Politiek historicus Vossen ziet kansen. ,,Kiezers zijn niet meer trouw aan een partij en zijn bereid om hun stem aan een nieuwkomer te geven. De stikstofcrisis is niet snel voorbij en de veestapel zal moeten krimpen. Daartegen zal protest blijven. Vraag is wat de BBB ermee doet en wat zij kan bereiken. De zetel is een eerste succes en de potentie is er, maar één zwaluw maakt nog geen zomer.”

Oprichters Vermeer (fractievoorzitter van Harderwijk Anders in de gemeenteraad van Harderewijk) en Groot Koerkamp zijn aandeelhouders van marketingbureau Remarkable.

BBB en Remarkable

Omdat er van die duidelijk lijnen liggen tussen de partij en het marketingbureau wordt hier sterk op in gezoomd. Remarkable steunde in de TK21 verkiezingen de partij met maar € 174.000. Dat is natuurlijk in vergelijk met D’66, CDA en PvdD maar gering bedrag. Overigens is dit bedrag een gift in natura. Het bureau bedient wel de grotere agrarische bedrijven en bladen. Bijvoorbeeld Nieuwe Oogst wordt door die bureau geholpen. Maar ook veevoerleverancier Agrifrim of vleesverwerker Vion zijn belangrijke klanten van Remarkable. De invloed van het bureau op de BBB is er groot. Daarmee trekken ze de aandacht van Follow the Money en het AD. Uit de onderzoeken van deze partijen volgen overigens geen schokkende bevindingen. Natuurlijk is de link agrarische sector, Caroline, BBB en Remarkable erg duidelijk. Je ziet wel dat de BBB steeds breder kijkt vanuit belangen van platteland naar politieke thema’s als onderwijs en veiligheid.

De BBB kent eigenlijk drie oprichters. De journalist van der Plas en de marketeers Groot Koerkamp en Vermeer. We lopen ze even blij langs.

Caroline van der Plas is oprichter van BBB, maar was al volop bekend. Leuk om ‘in het hart van Caroline te kijken’ is het interview van Ozcan Akyol: Onze man in Deventer te gast is Caroline van der Plas – 23 oktober 2022 – NPO Radio 1 Gemist | NPO Radio 1. Leuk om te horen hoe 10 jaar achter de bar Caroline gevormd heeft.

Van der Plas werd in 1967 geboren in het Noord-Brabantse Cuijk. Haar vader was werkzaam als sportjournalist en haar Ierse moeder als politicus, namens het CDA in Deventer. Ze werd katholiek opgevoed, maar gaat sinds haar tienerjaren niet meer naar de kerk. Van der Plas maakte in 1986 haar HAVO af, waarna zij aan de slag ging als journalist. Ze was onder meer werkzaam voor uitgever Reed Business, waar ze schreef voor een blad over de vleesindustrie. Ze was chef-redacteur van Pig Business en Pluimveeweb bij Agrio Uitgeverij. Ook werkte ze als communicatiemedewerker voor onder meer LTO Noord en de Nederlandse Bond van Varkenshouders. Ze was lid van het CDA, maar verliet de partij na de Provinciale Statenverkiezingen 2019, met als kritiek de verminderde steun voor de agrarische sector binnen het CDA. Van der Plas probeerde aanvankelijk in 2018 nog via de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 in de gemeenteraad te komen; haar zevende plek op de CDA-lijst in Deventer leverde haar 120 stemmen op. Dus als CDA-lid was ze nog niet erg populair.

 

Met de laatste kamervergadering heeft Caroline een duidelijk statement aangetrokken. 

Wim Groot Koerkamp zo staat op de site van Remarkable vormt ‘sinds de oprichting in 1996 het gezicht van ReMarkAble en kan inmiddels bogen op tientallen jaren agro- en food communicatie-ervaring. Als boerenzoon kent hij de sector van binnenuit en is hij als geen ander in staat een verbinding te maken tussen briefing en boodschap. Wim ontwikkelt concepten en campagnes en wijst bevlogen en gestructureerd de weg in het brede spectrum nieuwe en traditionele media. Hij haalt voldoening uit resultaten die u behaalt dankzij opmerkelijke communicatie. In zijn vrije tijd schopt Wim graag tegen een bal, (hard)loopt een beetje los rond en maakt hij op zijn race- en MTB-fiets de bossen en wegen in Salland onveilig’. Verder is er niet veel over hem te vinden. Geen pittige uitspraken van deze boerenzoon die reclamemaker voor de agrarische sector werd en dat niet wilde verruimen voor de (ongewisse) toekomst in de politiek. Zo stond Wim Groot Koerkamp op no. 12 van de 12 bij de TK21. Hij zou ook niet de kamer in gaan zo zei de toenamlige secretaris van de BBB:

Boerenzoon knokt met nieuwe partij BBB voor de plattelander: ‘Den Haag moet het noaberschap omarmen’ | Boerenprotest (2019) | destentor.nl

Inmiddels heeft hij wat meer afstand genomen. Hij is geen secretaris meer. En ook Vermeer is vertrokken bij Remarkable en full time bij de BBB aan de slag gegaan. Zie Bestuur | BBB (boerburgerbeweging.nl)

Henk Vermeer verruilt in november 2021 de agrarische communicatie vanuit Remarkable voor een rol in de Haagse politiek. Vermeer wordt dan ambtelijk secretaris en beleidsmedewerker van de Tweede  Kamerfractie van BBB.

Vermeer start in zijn nieuwe functie bij de BBB op 1 januari 2022. Vanaf dat moment eindigt zijn partnerschap en werk bij ReMarkAble communicatie. “Na ruim 34 jaar werken in het bedrijfsleven, waarvan 7 jaar bij ReMarkAble, sla ik een nieuwe weg in. De weg waaraan ik verslingerd ben geraakt, sinds mijn start in de lokale politieke en de oprichting van BBB en betrokkenheid bij deze partij.”

De afgelopen zeven jaar was Vermeer actief bij ReMarkAble, reclamebureau gespecialiseerd in agri-food, en tevens partner. “Ik heb mee mogen bouwen aan ReMarkAble, zowel in de dienstverlening als in de omvang: van drie naar veertien medewerkers en nog steeds groeiende. Groeiende omdat er een toenemende behoefte is aan een full-service communicatiebureau in de agrarische sector.”

In zijn nieuwe rol in Den Haag richt Vermeer zich onder andere op de beleidsterreinen Financiën, Economisch, Binnenlandse en Digitale Zaken. “Hier kan ik mijn kennis en ervaring als ondernemer en als gemeenteraadslid in Harderwijk ook landelijk inzetten”, aldus Vermeer, die iedereen uitnodigt hem te benaderen in Den Haag ‘als je zaken wilt inbrengen die aandacht van de landelijke politiek vragen’.

Berichten uit 2021, inmiddels is het beeld van BBB wel bijgedraaid 

Grondwaarden BBB

Als BBB met veel zetels in de staten komt dan is het interessant om eens goed te kijken waar zij voorstaat. Echte grondwaarden kan ik niet vinden op de site, maar wel ambities (boeren en burgers dichterbij elkaar, duurzame landbouw) en het speerpunt #1: de leefbaarheid op het platteland.

BBB ondersteunt alle initiatieven die bijdragen aan duurzame land- en tuinbouw, dit op een effectieve manier onder de aandacht brengen en de verbinding met burgers versterken. Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder! Via haar social media kanalen op Facebook, Twitter, YouTube), Instagram wordt continu melding gemaakt van opvallende initiatieven, bijeenkomsten en acties. Het #BoerBurgerBoek en #BoerBurgerBeleving zijn tastbare initiatieven, die bijdragen aan een wederzijds begrip tussen boer(in) en burger.

Andere tijden vragen om een andere strategie. Een strategie die niet langer gebaseerd is op reactie (op misstanden), maar het initiatief neemt; de kracht van de land- en tuinbouw agendeert.

Boeren en tuinders hebben een positief imago bij de (stille) meerderheid van de Nederlandse bevolking.

BBB kan het verschil maken door recht te doen aan de kracht van de agrarische sector: goed voor gezonde en prachtige producten die wereldwijd hun afzet vinden. Een sector bovendien waaraan, buiten de boeren en tuinders, honderdduizenden Nederlanders hun baan te danken hebben. Met BBB maakt de agrarische sector niet alleen persoonlijk contact met burgers, maar bovenal met consumenten. Als politiek platform is BBB verzekerd van aandacht en middelen om de andere, emotionele kant van de medaille te tonen: boeren en tuinders die met liefde en respect voor het milieu hun beroep uitoefenen. Bovenal kan BBB direct invloed uitoefenen op wet- en regelgeving.

BBB brengt boeren én burgers in beweging. De toenemende aandacht voor de herkomst van voedsel en de verantwoorde en veilige wijze waarop hoogwaardig voedsel wordt geproduceerd in Nederland zorgt voor een intensiever contact en wederzijds begrip. De waardering van burgers voor boeren en van boeren voor burgers is onverminderd groot.

Boeren kunnen niet zonder burgers, burgers niet zonder boeren. Het platteland is goed voor pakweg 5 à 6 miljoen inwoners van Nederland. Buiten de vier grote steden is op het platteland sprake van andere dynamiek en levensstijl, waarin burenhulp en samen – bottom-up – problemen oplossen vanzelfsprekend zijn.

BBB komt op voor deze inwoners, die zich niet herkennen in het, op de grote steden gerichte, overheidsbeleid. BBB zet zich in voor gezonde burgers, gezond onderwijs en een gezonde (maak)economie. Dichtbij, sociaal en met een grote onderlinge verbondenheid. Een leefbaar en vitaal platteland is ook voor burgers in de steden gewenst voor de broodnodige rust en ontspanning.

Een stem voor BBB geeft ‘food for thought’, gebaseerd op een vertrouwen dat boeren én burgers rechtschapen zijn, c.q. deugen en het beste voor en met elkaar over hebben. BBB stimuleert in plaats van straft, geeft vertrouwen in plaats van het opleggen van onwerkbare regels. Nederland heeft zoveel potentie en veerkracht. Laten we het beste eruit halen voor iedereen met respect en waardering voor de natuur en het milieu. Het kan. Samen.

Dit laatste lijkt iets dieper te gaan. BBB vertrekt vanuit vertrouwen en rechtschapenheid van burgers. En benadrukt dat het samen moet. Prima uitgangspunten. Hoogover dat wel. Overigens heeft het hoordstuk missie op de BBB-site wel erg agri-karakter. Als je platteland heel ruim definieert. Bijvoorbeeld alles buiten de randstad raakt het veel Nederlanders….

Uiteindelijk vind ik dat op de facebook pagina van BBB Drenthe een plaatje van hun kernwaarden:

Deze 4 zijn voor mij allemaal prima en akkoord. Geen directe link met agri-business, maar gewoon gezond (boeren) verstand! Mooi!

Natuurlijk is er een verkiezingsprogramma van de TK21-verkiezingen (7 hoofdstukken):

Dit zijn de hoofdstukken en linkjes voor degene die verder lezen wil. Ook nu lijkt er weer een vrij zwaar agri-perspectief. Wat heb ik als inwoner van middelgrote plaats zonder agri-banden nu te verwachten?  Bijvoorbeeld als het gaat om moreel-ethische of geopolitieke dilemma’s? Aha, d’r blijkt nog een verkiezingsprogramma voor burgers te zijn. Dat wordt dus onderscheiden van de rest c.q. van de boeren?

Hier zien we 12 onderwerpen. Deze zijn deels in lijn met het ‘algemene programma’. Nog iets concreter a.u.b.? Dan kijken we naar het programma van de PS23…Op hun site is deze samenvatting voor de PS23 te zien per provincie.

We pakken de thema’s voor Drenthe:

Onderwerpen 1 en 2 roepen bij mij enige vragen op. De andere zijn bij alle partijen aandachtspunt. De rol van de provincie bij de asielcrisis is mij nog niet heel duidelijk. De kloof tussen randstad en provincie is iets voor verdieping. Ik lees daarover in Trouw van 2 wijze (randstedelijke?) heren het volgende: Zij stellen dat het belang van BBB volgens filosofen van der Heiden en van Tongeren van de kloof vooral electoraal is. Zonder tegenstelling geen aandacht voor de BBB?

Gert-Jan van der Heiden, hoogleraar metafysica aan de Radboud Universiteit, vindt de kloof tussen stad en platteland sterk overdreven. Die kloof is dus vooral politiek handig om stemmen te genereren voor partijen als BBB. “Het boerenprotest heeft meer te maken met een belangenconflict dan met culturele verschillen (die er overigens ook wel zijn). Boeren mochten heel lang hun gang gaan in een politieke constellatie waarin alles gericht was op groei, en nu moeten ze zich ineens voegen naar een overheid die zich aan Europese stikstofregels heeft gecommitteerd. En dat pikken ze niet.” Ook Paul van Tongeren, Denker des Vaderlands, denkt dat er vooral sprake is van een belangenstrijd. “De naam BoerBurgerBeweging impliceert dat de partij boeren en burgers bijeen wil brengen”, zegt hij, “maar daarmee suggereert de partij dus een onderscheid tussen boeren en burgers. Zijn boeren niet ook burgers, leden van de politieke gemeenschap? Die framing is onderdeel van een al langer bestaande ontwikkeling die ik ‘ontburgering’ noem. We zijn steeds minder bezig met het algemeen belang van de samenleving, en steeds meer met particuliere, groepsgebonden belangen.” Mensen die hun zin krijgen versus mensen die niet hun zin krijgen. Die ‘ontburgering’ begon met de pragmatische politiek van D66 en het afschudden van de ideologische veren door de PvdA in de jaren negentig. “Sindsdien spreken politici niet meer over burgers, maar over ‘de mensen in het land’, waarvoor zij dan problemen moeten oplossen. Natuurlijk kunnen niet alle problemen van de mensen in het land worden opgelost. De groep die bediend wordt is vaak de groep met de sterkste lobby. Zo ontstaat er een tweedeling tussen tevreden individuen die hun zin krijgen en ontevreden individuen die hun zin niet krijgen, en die tweedeling is volgens mij sterker dan de kloof tussen stad en platteland. Daardoor ontstaan ook de merkwaardigste coalities. Demonstrerende boeren krijgen steun van andere groepen ontevreden mensen, zoals de anti-vaxxers, mensen die normaal gesproken helemaal niet samen met hen zouden optrekken. En demonstrerende boeren hebben er baat bij om een irreële culturele kloof in stand te houden, want als het tot een gesprek komt sluiten ze misschien per ongeluk een compromis, en dat willen ze niet. Toch is die open gesprekshouding de enige houding waarmee je als samenleving verder kunt komen.”

Van Tongeren: “Daar sluit ik me volledig bij aan. Zodra je over stereotypen van stedelingen en plattelanders spreekt, vernietig je de pluriformiteit, de nuances die minstens zo belangrijk zijn als het onderscheid. Naast de demonstrerende boeren zijn er bijvoorbeeld ook biologische boeren met een alternatieve aanpak. Er zijn meerdere andere groepen boeren dan alleen de groep blokkeerboeren, maar door de nadruk op extreme posities dreigen we die over het hoofd te zien.”

Hoe gaat dit verder?

De BBB staat ergens tussen de 12 en 20 zetels in de landelijke peilingen. Even afhankelijk van welke issue in de media is en hoe BBB zich daarop profileert. Bij de provinciale verkiezingen in 2019 zagen we dat toenmalige nieuwkomer FvD op eens met grote overwinning de 1e kamer en de verschillende PS-en binnen stapte. In februari stond FvD nog op 8 zetels in de 1e kamer. Dat werden er uiteindelijk 12. Inmiddels al weer ‘herverdeeld’ over meerdere mini-partijen. Ook in de verschillende staten zien we bewegingen. FvD Drenthe kwam binnen op 6 zetels en heeft er nog 2 over. De overige vier zijn JA21 geworden. Nu lijkt me dat totaal onvergelijkbaar. De redevoeringen van Baudet zeker over Rusland, reptielen en andere complotten zijn 180 graden anders dan die van BBB-leider van der Plas. Toch roept de snelle opkomst van partijen wat vragen op. Vergelijking de Boerenpartij gaat waarschijnlijk ook mank. Hoewel veel nieuwe mensen met achtergronden in verschillenden vaak wel ideologische of religieus geïnspireerde partijen regelmatig een bron van ellende zijn. Voeg daar een paar controversiële debatpunten aan toe partijen krijgen het moeilijk. Moeilijk omdat terugvallen op de ideologie ‘wij zijn voor het platteland’ minder makkelijk is dan een diepere  en oudere grondwaarden die afgeleid zijn uit de internationale of Bijbelse standpunten.

De historie van de boerenpartij is duidelijk. De invloed van naoorlogse sentimenten is daar doorslaggevend geweest. Mogelijk met autoritaire leiderschapsstijl en geen grote diversiteit. Een partij met verzetsmannen en oud-NSB is dan ook wel extreem verschillend. Bij de kopvrouw en mannen van BBB zien we CDA- en lokale politieke achtergronden. Dat is veel gemakkelijker bij elkaar te krijgen en te houden, maar natuurlijk moet een nieuwe fractie van 12 of zelfs 20 personen nog wel ingewerkt worden….

En ja, kun je de BBB vergelijken met de partijen van Fortuyn, Verdonk, Wilders en Baudet? Zeker qua snelle opkomst. Nu maar wel hopen, voor Nederland en voor Drenthe, dat de BBB wel stabiel zal blijken te zijn. Nuchterheid die ze nu uitstraalt zal daarbij vast helpen. Naoberschap in de kamer. Niet verkeerd. Lijkt me leuke uitdaging. Maar hoe…? Partijen die alleen problemen agenderen komen vaak niet ver. BBB (hoe bijzonder) heeft de PvdD als voorbeeld. Niet alleen dierenwelzijn agenderen, maar ook echt invloed hebben. Daarmee is de BBB vast geen ‘eendagsvlieg’. ‘T.z.t. komen ze vast met oplossingen, nu is dat nog wel iets mager’ (citaat interview Esther de Snoo, hoofdredacteur Nieuwe Oogst).

In maart 2022 waren de gemeenteraadsverkiezingen. BBB deed niet mee: er zijn immers honderden gemeenten en daar zouden dan overal kandidatenlijsten gemaakt moeten worden. Ondoenlijk voor een nieuwe partij en dus kwam BBB met iets anders: de partij introduceerde bondgenootschappen. Het is een idee waar FvD in 2018 ook al mee speelde: lokale partijen konden zich op vrijblijvende wijze aan de landelijke partij verbinden. Kleine moeite, groot plezier.

BBB hoefde geen individuele kandidaten te screenen, maar slechts partijorganisaties. Het leverde twintig bondgenoten op. BBB was trots op het resultaat: de meeste bondgenoten wonnen de verkiezingen. Slechts ééntje verloor: een nooit afgestorven overblijfsel van Trots op Nederland uit Haarlem. Elders won men of bleef men gelijk. In een paar gevallen waren de resultaten zelfs erg goed. Daar was meteen een mooi artikeltje in BoerenBusiness.

Hoe goed selecteerde BBB deze bondgenoten? Een paar maanden na de verkiezingen zijn in ieder geval drie van deze partijen alweer uit elkaar gevallen. En hoe. De Groep Jan Zwerus op Goeree-Overflakkee versplinterde in juni, toen alle fractieleden behalve de naamgever de benen namen na onderlinge onenigheid. Niet geheel onverwacht. In Midden-Groningen gebeurde hetzelfde, waar vijf van de zes fractieleden voor zichzelf begonnen. Er waren ‘onoverkomelijke verschillen van mening’. Ook In Berkelland viel de bondgenoot uit elkaar.

Dit experiment is dus niet overal even goed verlopen. Bij de provinciale verkiezingen gaat BBB ook niet zo’n avontuur aan. De verbondenheid met lokale partijen is ook vanuit beider perspectief triviaal. De lokale partijen roepen immers regelmatig ‘wij zijn onafhankelijk van Den Haag’.  In een bondgenootschap met BBB is men dat niet meer. Wel leuk in Berkelland, maar niet zo slim.

BBB in vergelijk met FvD of JA21

Eind december 2022 opent op een industrieterrein bij Deventer Colmschate de BBB het nieuwe partijbureau. Deze plek is niet toevallig: in Deventer woont politiek leider Caroline van der Plas en een paar kilometer verderop ligt het bedrijf van partijvoorzitter Erik Stegink (Ondernemer onder de naam Piggy’s Palace, Stegink is daarnaast oud-politicus Gemeentebelangen Deventer).  Ze spreken daar volgens verslag van Chris Aalbers (volger van rechts politiek Nederland) over de jacht of liever faunabeheer. Maar Aalbers spreekt ook een  kandidaat over woningbouw voor jongeren.  Aalbers tekent op: ‘Ik spreek nog een kandidaat. In veel dorpen is het moeilijk voor jongeren om een woning te vinden, vertelt hij. Vaak kunnen jongeren op voorhand niet in hun geboortedorp blijven wonen. Er wordt soms wel wat bijgebouwd, maar dat is altijd in een prijscategorie die jongeren niet kunnen betalen. Dat geldt ook voor de meeste bestaande huizen die vrijkomen. De provincie moet ander beleid gaan voeren zodat jongeren niet meer worden weggejaagd naar de steden, vindt hij. Deze verhalen zijn een positieve verrassing: nieuwe partijen doen vaak alleen mee aan de Provinciale Statenverkiezingen omdat ze een fractie in de Eerste Kamer willen hebben. Over de provincie zelf hebben ze maar weinig te melden en soms hebben ze er zelfs niet eens interesse in. Forum was in 2019 een mooi voorbeeld, nu lijkt dit te gelden voor JA21. Niet voor BBB: deze kandidaten hebben een inhoudelijke visie waar ze met hun provincie naartoe willen. Het gaat nog over provinciale bevoegdheden ook.’ Wat me opvalt is dat dit punt dichtbij het CDA ligt. Maar dé vraag is natuurlijk wel hoe gaan we dat doen. Zeker als platteland ook ruimte moet houden voor boerenbedrijven…..

BBB is al een jaar met de voorbereiding van deze verkiezingen bezig, vertelt ambtelijk secretaris Henk Vermeer vol trots. Ook hier valt het verschil op met hoe andere nieuwe partijen dat doen. FvD stuurde de hele operatie aan vanuit de landelijke top en JA21 doet dat min of meer ook. Nergens een spoor van een organisatie van vrijwilligers die zich belangeloos inzetten voor de partij, omdat ze hun idealen verder willen brengen en daar ook zelf een bijdrage aan willen leveren. Bij BBB ontstond aanvankelijk maar één keer een beeld van de selectie: toen Zeeuwse aspirant-kandidaten in Arnemuiden werden voorgesteld aan Caroline van der Plas. Vermeer vertelt dat er in elke provincie zo’n bijeenkomst was, maar alleen in Zeeland was er pers bij. Die sessie viel om één reden op: voormalig FvD-Statenlid Eelco van Hoecke bleek aspirant-kandidaat, terwijl je hem liever niet in je gelederen wilt hebben. Hij was alweer snel weg.

Vermeer vertelt hoe BBB dit alles organiseerde: regionale vrijwilligers selecteerden kandidaten en pas daarna keek de landelijke partij ernaar. In Arnemuiden zag de pers de opbrengst van de regionale zoektocht naar kandidaten, nog voordat de landelijke leiding ernaar keek. BBB doet wat partijen als FvD en JA21 niet doen: men geeft vertrouwen aan gewone leden en denkt dat dat een prima resultaat kan opleveren. Later kijkt de partijtop ernaar volgens een soort vierogen-principe.

Zo leren we hoe anders BBB is ten opzichte van een concurrent als JA21. BBB kan honderden mensen op de been brengen, JA21 veel minder. Bij JA21 hoeven leden niets te doen, behalve nieuwsbrieven lezen, contributie betalen en klappen voor de leiding. Bij BBB kun je actief meedoen in een regionaal team en kun je op basis van het vertrouwen van andere leden worden gekandideerd. Zonder vrijwillige inzet lukt dat niet. Als je een baantje zoekt, is BBB erg onaantrekkelijk. JA21 biedt juist kansen.

Bij BBB komen op deze manier mensen met ideeën over de provincie bovendrijven. Omdat kandidaten eerst in een vrijwilligersorganisatie functioneren, is de kans groot dat de partij in staat is provinciale fracties te vormen die ook echte teams zijn. Bij JA21 blijft dat afwachten. Natuurlijk is het niet te zeggen of de werkwijze van BBB echt een succes wordt, maar we weten wel dat het JA21-model is gekopieerd van Forum. Dat heeft in ieder geval weinig Statenleden opgeleverd die langer dan vier jaar meegaan. Rara welke van deze partijen is het meest stabiel?

Kortom op basis van deze waarneming van Chris Aalbers. Toch al jaren een trendwatcher bij PVV, FvD en JA21 is de toekomst voor BBB veel hoopvoller. Zeker als de 25% ervaren krachten hun oud-partijen als partners zien en daarin niet verzuurt zijn dan is er grote kans op goede samenwerking.

BBB kandidaten

Eind oktober komen er 600 kandidaten in beeld bij BBB. Vaak zijn dit mensen die zichzelf hebben aangemeld. Allemaal hebben ze een pitch moeten houden. Voor bestuur en ook Caroline. Daaruit zijn 322 kandidaten geselecteerd. Daarvan is 50% boer, de andere 50% komt overal vandaan. Onderwijs en andere sectoren.  NRC heeft daar onderzoek naar gedaan.  Daaruit blijkt dat er een mix is van ervaren en zeker niet-ervaren politici. Veelal bij CDA, maar ook SP, VVD, PvdA en veel uit lokale partijen.  Die laatste groep wint het waarschijnlijk ook nog van de CDA-vertrekkers. Meest opvallende overstapper is oud-CDA-er Maurits von Martel. Hij werd na 4 jaar in de kamer door CDA aan de kant geschoven, door zijn betrokkenheid bij (Overijssels) platteland en natuurlijk uit eigen politiek belang overgestapt naar de BBB. Overigens zijn er maar 94 vrouwen onder deze 322. Overigens heeft NRC geconstateerd dat er geen mensen ‘van kleur’ op de lijst staan. Overigens constateerde NRC dat 25% van andere partijen direct overgestapt zijn. Daarvan  is bepaald % met ruzie weggegaan. NRC onderzocht de lijst van Noord-Holland. Daar stapten 5 van de 28 na ruzie op bij hun vorige partij.

 

BBB in Drenthe

Grappig de kandidaten voor Drenthe lijken in Friesland te wonen….

Als kandidaat #6 voor het CDA dreig ik natuurlijk het slachtoffer te worden van de dadendrang en opkomst van de BBB te worden. Nu is dat natuurlijk maar de vraag. CDA Drenthe heeft laten zien dat zij, zeer genuanceerd, maar toch ook stevig voor de belangen van het platteland staan. Daarbij hebben wij invloed op bewindspersonen die (inmiddels) ook naar de regio luisteren. En volop in de regio aanwezig zijn. CDA denkt vooruit en heeft oplossingen. Want daar moeten we wel naar toe. Met wie krijgen we te maken in Drenthe? De lijst is inmiddels bekend:

extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://boerburgerbeweging.nl/wp-content/uploads/2022/10/BBB-Kandidatenlijst-compleet.pdf

In mijn korte analyse van BBB Drenthe zie ik helemaal niet dat sprake zou zijn van teleurgestelde ‘weglopers’ van andere partijen. Vrijwel allemaal betrokken mensen met flinke banden met agrarische sector. Van de kandidaten verdienen er 11 direct hun boterham in de agrarische sector. Meest voorkomende omschrijving is ‘melkveehouder’. In totaal zijn er dus 21 kandidaten. Gemiddelde leeftijd van zo’n 40 jaar. Beetje weinige dames. Namelijk 6 van de 21, is 29%. Inderdaad niemand met kleurtje, maar dat is bij meer partijen zo. Van deze kandidaten zijn er vrijwel geen  (misschien 1) die die duidelijk FvD-sympathieën hebben. Daarmee is de BBB niet (historisch) verbonden met FvD of vergelijkbaar. Naast de meer ‘agrarische’ achtergronden staan er 3 personen op die band met de zorg hebben. Vaak (net als lijsttrekker Schuiling) met een dierenhobby of relatie met landbouwer. Op de lijst staan twee jonge kerels. Eén studeert bestuurskunde en de andere rond de HAVO af.

Wat wel erg opvalt in de lijst van BBB Drenthe is dat er 4 personen zijn met een, vaak kleine,  politieke achtergrond. Eén kandidaat stond ooit op de lijst van VVD Midden-Drenthe. De andere 3 zijn betrokken bij Gemeentebelangen Midden-Drenthe. Niet toevallig, dat is immers een zogenaamde BBB-bondgenoten-partij. Fractievoorzitter in de raad van Midden-Drenthe van deze partij neemt ook duidelijk afstand van de partijen CDA en VVD en heeft geen moeite de kloof nog wat uit te breiden. Hij stelt:

Boeren zijn bij onze lokale partij op het juiste adres. Die hebben het helemaal gehad met Den Haag. Zij hebben de VVD of CDA niet verlaten, die landelijke partijen hebben hen verlaten.

Dat roept bij mij de vraag op:

Is de kloof platteland en stad onze enige  opgave?

Al in 2011 schreef G. van der Loef het boek ‘de Kloof voorbij’.

Bij het boek schreef oud-politicus en lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid Pieter Winsemius ‘over ‘De kloof voorbij, Gijs van Loef levert een wezenlijke bijdrage aan de ontwikkeling van een visie.’ Met zijn boek wil Gijs van Loef het maatschappelijk debat over de toekomst van ons land openbreken. “De samenleving heeft zich ontworsteld en bevrijd van betutteling en hiërarchische bemoeizucht, terwijl de publieke sector volledig verstrikt is geraakt in zijn eigen bureaucratische structuren. De kern van het structuurprobleem is de rijksoverheid. De belevingswerelden van de burger en de samenleving enerzijds en de politici en bestuurders van de collectieve sector anderzijds sluiten niet meer op elkaar aan. De twee belevingswerelden zijn van elkaar los geraakt, samenleving en overheid zijn volledig uit balans. Dát is de kloof. We dichten de kloof niet door een aanpassing van het instrumentarium van de democratie. De politiek moet expliciete keuzes maken over de taken van de overheid en de collectieve sector opnieuw inrichten. Een rigoureuze aanpak is nodig. Het wenkend toekomstperspectief is een leefbare samenleving met een dienende, gezaghebbende, professionele en efficiënt georganiseerde overheid. De kloof tussen belevingswerelden, daar moeten we mee aan de slag. Daarom prijst Remkes Jumelet met zijn’80 brieven. De belevingswerelden tussen samenleving en bestuurders bij elkaar brengen is wat we moeten doen.

Stem op partijen die de kloof niet groter maken….dat zo wel mijn oproep zijn…het rode potlood gaat de politiek van de komende jaren in Drenthe bepalen. Hopelijk maken we de kloof niet groter. De BBB-kandidaten lijken mij daar als persoon niet op uit, nu maar hopen dat hun standpunten daar ook mee gaan helpen.

 

Stem op een kleinere kloof

Bronnen

 

Haha, BBB lijkt zich ook in te willen zetten voor lagere belastingen. Past mij best…