Koopzondag I 

Dit is een blog over de discussie rondom koopzondag en hoe ik aankeek tegen de opstelling van m.n. het CDA. 

Het is de eerste van 2 blogs. In de tweede ga ik met name in op de stemming na 4 februari. Het was immers een discussie in twee bedrijven. Deze eerste is een terugblik op het ‘debat’ van 21 januari 2016. Ik waarschuw wel, ik zal proberen zoveel mogelijk erbij te betrekken. Op facebook werd door diverse liberalen en minder liberalen redelijk kort door de bocht gereageerd. Zoals u van mij en mijn blogs gewend bent kan ik niet kort door de bocht. Als u toch selectief in deze blog wilt winkelen dan kunt u uit de volgende onderwerpen kiezen.

1. Persoonlijke mening
2. Conservatieve calvinisten (en vergelijkbare kreten);
3. Bijbeltekst;
4. Keizer Constantijn;
5. Historie van de koopzondag en relatie met CDA;
6. Huidige situatie in Hoogeveen;
7. Situatie in Nederland anno 2015;
8. Vergelijking met voetballen in spaarbankbos;
9. Noodzaak?
10. Vrij geven aan ondernemers;
11. Op naar 4 februari.

1. Persoonlijke mening

Deze blogs zijn op persoonlijke titel. Ik kan wel op voorhand aangeven dat ik me goed in de standpunten van het CDA kan vinden. Natuurlijk ben ik lid van een kerkgemeenschap. Actief, belijdend lid. Zelf hanteer ik in het kader van de zondagrust voor mijn gezin het motto: ‘wij proberen niet te stimuleren dat meer (en meer) mensen moeten gaan werken op de zondag’.  Ik ga wel met enige regelmaat de koopzondag in Hoogeveen echter om dan rond 17.00 de Centrumkerk te bezoeken. Ik fiets dan over de hoofdstraat om te observeren of het gezellig en druk is en natuurlijk welke winkels wel en welke niet mee doen. Ik ben één keer bij de Jumbo te Zuidwolde geweest om zelf ook eens te zien hoe druk het was. Ik hoefde geen boodschappen te doen en vond het leuk om daarover een tweet te sturen. Dit omdat ik het flauw vond van andere politici dat zij aangeven dat er ook wel eens (Hoogeveense) CDA-ers bij de Jumbo werden gesignaleerd.  Dat is mogelijk. Ik denk dat de meeste CDA-ers hun boodschappen op de andere 6 dagen doen (de supermarkten zijn immers 62 uur per week open in Hoogeveen) en dan ook wel onder het motto ‘buy local’. Maar je wordt niet direct uit de fractie of partij verwijderd als je dat niet doet…..Ook heb ik al jaren een seizoenkaart (ooit zelfs 4 en nu 2) bij FC Groningen. De commerciële afdeling van FCG weet ook dat ik het heel vervelend vond dat men bijv. vorig jaar maar 2 of 3 keer op vrijdag of zaterdag speelde. Mijn collega’s vinden het overigens wel prima. Zij hebben veel gemak van de zogenaamde ‘gereformeerde-seizoen-kaart’ van mij. Ik wil daarmee maar aangeven dat ik tracht de zondag anders in te vullen. Zelfs als dat geld kost…

2.Conservatieve calvinisten (en vergelijkbare kreten)

Ach, het is zo makkelijk om CDA als een steltje ‘conservatieven’ neer te zetten. Calvinisten is overigens voor ons geen bezwaar. Zelf laat ik mij ook met smaak aanduiden als Cockse of Cocksiaan.  Dat wil echter niet zeggen dat wij per definitie conservatief handelen. Wij kijken zeker anders aan tegen sociaal maatschappelijke en ethische dilemma’s als pakweg de Democraten uit 1966. Wij zijn eerder constructieve calvinisten. Hoe vaak zien we niet dat partijen niet voor iets zijn, maar tegen iets strijden.  Bijvoorbeeld bij paars I en paars II. De eerste kabinetten zonder een christelijke vertegenwoordiging.  Het gaat er dan niet meer over waar men voor staat, maar waar men tegen is.  Ook in de gemeenteraad van donderdag 21 januari was D’66 op discussie-pad. Dat is overigens prima. Het was immers toch al een tamme bedoening. De coalitiepartijen hadden geen belang of behoefte om in de aanval te gaan. Alleen D’66 (zelfs VVD als indiener ging in het debat niet in de aanval) zocht de aanval. En waarop reageerde Peter Scheffers? Op de opmerkingen van de CU (en beetje op de stellingname van de Gemeente Belangen). D’66 zoekt vaker de aanval als het gaat om de vermeende christelijke dogmatiek. Bij de gratie van de democratie klinkt toch heel anders dan bij de gratis Gods. Wij combineren dat graag constructief: Christen Democratisch Appel noemen wij dat.

Terug naar de CDA bijdrage. Inmiddels te lezen op www.cdahoogeveen.nl . Diverse onderwerpen uit dit betoog komen in volgende hoofdstukken terug. Maar CDA heeft de verdediging van haar standpunt (niet meer koopzondagen, d.w.z. niet meer dan het maximum in de huidige regeling) niet dogmatisch of conservatief opgebouwd. Argumenten die zijn behandeld zijn:

• Draagvlak onder de ondernemers;
• Noodzaak voor consumenten;
• De kleine zelfstandige (door PvdA ambachtswinkel genoemd);
• Het nut van de collectieve rustdag;
• Collegeprogramma (belofte aan kiezers dat wij 8+8 genoeg vinden)
• Superzaterdag

Geen 10-geboden, geen catechismus, zelf geen bijbelteksten.  Waarom dan kiest men dan de aanval op het feit dat CDA een christelijke partij is? Velen koesteren het feit dat Nederland een land is met ruimte voor christenzijn. Prachtige spiegel houden de christenen in het AZC onze samenleving voor. Ruimte voor niet-christenzijn is er ook.  De christelijke minderheid legt de meerderheid een mores op zo werd er gesteld? CDA-ers zijn heel vaak breed maatschappelijk actief, hebben met vele verschillende opvattingen van christenen en niet-christenen rekening te houden. Als wij oude christelijke wetten zouden afdwingen zoals voor ons geldende ‘eert de sabbatdag, dat gij die heiligt’ dan zouden wij die opmerking van ‘conservatieve christenen’  nog kunnen volgen. Maar wij wegen alle belangen voor de Hoogeveense situatie, met de Hoogeveense achtergronden, de Hoogeveense ondernemers en Hoogeveense kiezers af.  Vanuit een verkiezingsprogramma ‘hart voor Hoogeveen’. Een programma waar toch in maart 2014 6.039 stemmen op uitgebracht zijn. Let bijna 26% van de stemmende Hoogeveners. Daarbij kenmerkt het de goede democratie dat de meerderheid beslist, maar dat die ook rekening houdt met de mening of belangen van de minderheid. Die afweging maken de raadsleden (bij CDA individueel én collectief) voor de hele samenleving. Dat hebben we proberen te doen. In Blog II kom ik daarop terug.

3. Bijbeltekst in de gemeenteraad

Overigens heb ik persoonlijk me verwarmd gevoeld bij de bijbeltekst (Marcus 2:27) die Wim Warrink uitsprak: En hij voegde eraan toe: ‘De sabbat is er voor de mens, en niet de mens voor de sabbat; Graag ga ik nog even op deze tekst in.   De sabbat, volgens de Bijbelse kalender de zevende dag van de week, is een verplichte rustdag. Dit staat geschreven in de Tien Woorden (Geboden) met als uitleg dat de mens een dag krijgt om te rusten, zoals God rustte na zes scheppingsdagen (Exodus 20:8-11). De sabbat verwijst ook naar de bevrijding van Israël uit de slavernij van Egypte. Dit geschenk moet gedeeld worden met allen die door hun arbeid bijdragen aan het welzijn van de maatschappij (Deuteronomium 5:12-15). De sabbatsrust biedt de mens de kans om stil te staan bij zijn intrinsieke waarde en waardigheid. Die waardigheid ontleent hij niet alleen aan het feit dat hij productief is, maar vooral doordat hij of zij mens is, door God geschapen om hem te loven en met iedereen Gods goede gaven te delen. En hier ligt net het knelpunt in de teksten die de discipel Marcus beschrijft. Jezus houdt zich ogenschijnlijk niet aan de wet. Hij geeft voedsel aan hen die honger hebben en geneest wie door ziekte of handicap niet ten volle kunnen deelnemen aan en genieten van Gods schepping. Jezus draagt hierdoor juist bij aan de essentie van de Tora: liefde voor de medemens en lof aan God. Er is een tweede, levensbelangrijk punt om op te wijzen in het scheppingsverhaal. Op de zevende dag voltooide God de schepping voor hij rustte. Jezus respecteert die sabbatsrust. Anderzijds beschouwt hij de sabbat als de ideale dag om zieken te genezen en de hongerige te voeden, waardoor hij de zegen van de schepping uitdeelt aan die mensen. Niemand hoort buitengesloten te worden van de volheid van Gods goedheid.  Soms worden godsdienstige regels en wetten zo toegepast dat ze sommige mensen verhinderen om voluit te genieten van de zegen van Gods schepping of deel te hebben aan de waardigheid en verantwoordelijkheid die hij voor ieder van ons wenst.  In de christelijke traditie markeert de dag van de verrezen Heer – onze zondag – het begin van een nieuwe schepping. Hier overwint het leven, niet de dood. Uiteindelijk is het de Mensenzoon die nieuw leven in al zijn volheid aan de mens wil schenken. Amen.

Zo hebben we de zendtijd van de kerken ook weer gehad, maar ik moest het wel even kwijt

4. Keizer Constantijn

Je kunt veel van fractievoorzitter Bert Otten zeggen en hij zal je d’r ook niet kwaad om aankijken als je hem een boer noemt, want dat is zijn vak, maar treffender zou zijn als u hem aan zou bestempelen intelligente agrarisch ondernemer. Want de keuze voor juist Keizer Constantijn getuigt van een doordachte actie. Wie was deze keizer en wat heeft hij gedaan? Tenslotte waarom?

Wie is Constantijn I?

Flavius Valerius Aurelius Constantinus (Naissus, 27 februari ca. 280 – Ancyrona, 22 mei 337), bekend als Constantijn I de Grote, was een Romeins keizer. Door allianties, militaire overwinningen (een mensenleven telde niet in de tijd) en onverwachte meevallers (onder meer de verdrinkingsdood van Maxentius in 312 bij de Slag bij de Milvische Brug) ging hij een steeds groter deel van het Romeinse Rijk regeren tot hij vanaf 324 alleenheerser werd.

Wat deed hij?

Constantijn is vooral bekend als de eerste Romeinse keizer die zich zou hebben uitgesproken voor het christendom, en die de grondslag legde voor de christelijke fase van het Romeinse Rijk dat zich verder zou ontwikkelen tot het Byzantijnse Rijk. Met zijn edict van Milaan (313) maakte Constantijn een einde aan de christenvervolgingen. In dit decreet, bekrachtigde Licinius dat er in het Romeinse Rijk voortaan de vrijheid van godsdienst ingang vond. Er staat in vermeld dat de Romeinse burgers vrij zijn zelf hun religie te kiezen en hem zonder belemmering vrij kunnen belijden.

Een andere grote daad was de stichting van een nieuwe hoofdstad voor het rijk, die al snel, naar haar stichter, Constantinopel werd genoemd. Constantinopel was strategisch gelegen aan een kruispunt van zowel land- als zeeroutes, en dichter bij het economische zwaartepunt van het rijk.

Tenslotte de invoering van de zondag als rustdag. Door Constantijn werd in een edict in 321 zowel aan zijn heidense als aan zijn christelijke onderdanen de zondag aanbevolen als de “eerbiedwaardige dag voor de verering van de zon”.

Waarom deed hij dat?

Het starten met de rustdag was de manier van Constantijn om de tegenstrijdige religies van het rijk samen te brengen door iets gemeenschappelijks onder hen in te stellen. Constantinopel is nu Istanboel. De stad werd door de Ottomaanse sultan Mehmet II ingenomen in 1453, een gebeurtenis die soms wel wordt beschouwd als het einde van de middeleeuwen. De Ottomanen maakten de stad, die zij Istanboel noemden, tot hoofdstad van hun eigen rijk.

De stad tussen Europa en het (midden-) oosten. Een plaats waar religies samenkomen. Kortom de rustdag is ingesteld om na te denken over o.a. religies en tegenstellingen. Hoe actueel is dit? Bert Otten pleit dus voor met een open houding naar alle religies en ‘niet-religieuzen’ om een gezamenlijke rustdag te nemen. Dat is dus een brede christelijke en maatschappelijke opvatting…..al sinds 321 na Christus…met een hoofdletter dat wel.

5. Historie van de koopzondag en relatie met CDA;

Omdat er nog wel wat verwijten naar het verleden werden gemaakt in mails, apps en natuurlijk ‘gezichtsboek’, wil ik even de recente historie op een rij zetten. CDA zou de koopzondagen zelf gewild hebben in het kabinet Lubbers.  Nu is het waar dat Lubbers II in 1984 in Nederland 4 koopzondagen heeft ingevoerd.  In 1976 begon den Uyl/van Agt met de koopavond, maar de manager/directeur van de BV Nederland Ruud Lubber stond aan het begin van de koopzondag.  Het goed om te vermelden dat Lubbers II in 1993 ook de verruiming van 4 naar 8 gerealiseerd heeft. Paars II  (Wim Kok van PvdA als premier, en VVD en D’66 als regeringspartijen) heeft van die 8 er in 1998 12 gemaakt.  Na intensief lobbywerk vanaf 2010 heeft D’66 (met GL) in 2013 alles weten te decentraliseren.  Dus vanaf 1-7-2013 zijn de gemeenten vrij geweest in de keuze van één of meerdere winkelopenstellingen op zon- en feestdagen.  Daar ligt dus de oorzaak van de concurrentie tussen supermakrten in Hoogeveen en de Wolden! Had D’66 toen aan dit nadelige effect gedacht? We kunnen dus concluderen dat CDA helemaal niet dogmatisch heeft vastgehouden aan de nul-optie qua zondagen. Vanaf het tijdperk Lubbers staat het CDA open naar toekomst en samenleving. Vanaf 2013 is de nul-optie ook in Hoogeveen niet toegepast.

In Nederland is CDA voortdurend op de bres voor het MKB en de kleine ondernemer in het bijzonder.  In de vele verschillende discussies over de koopzondag kan ik vrijwel altijd lezen dat CDA gericht is op ‘onthaasten’,  ‘zingeving’,  ‘kleine ondernemer’ en ‘draagvlak onder ondernemers’ en idem voor consumenten. Dus nuance en balans zoeken  tussen materiële en immateriële zaken

6. Huidige situatie in Hoogeveen;

In de discussies in 2013 is het CDA duidelijk geweest: Die 8 zondagen zijn om verschillende reden voldoende.  Sterker nog vanaf 2013 is het mogelijk om in Hoogeveen zelfs 16 koopzondagen te houden. Natuurlijk 8 in centrumgebied en 8 in buitengebied, maar toch. Op 31% van de zondagen kunnen in Hoogeveen verschillende winkels open zijn.  Het standpunt is door A.W. Hiemstra als lijsttrekker uitgewerkt: http://www.cdahoogeveen.nl/nieuws/artikel/cda-wil-geen-uitbreiding-aantal-koopzondagen/

Het grote verschil in de situatie 2013 met 2015 is natuurlijk dat  in Drenthe een witte vlek is als het gaat om ‘52 zondagen open’. In Overijssel, zeg maar onder ons, is dat nog wel een beetje anders. Daar hoor ik niemand over…dus in Drenthe een witte vlek in Drenthe en Overijssel zijn wij één van meerdere gemeenten die geen 52-koopzondagen willen (inclusief zelfs Zwolle).  Zie het vergelijk per gemeente in periode:

Oranje gemeenten in 2013 (maximaal 12 zondagen), licht geel is maximaal 8 zondagen en wit geen koopzondag. De meestal witte gemeenten onder ons zijn Hardenberg, Ommen, Dalfsen (licht geel), Zwolle (oranje), Staphorst, Zwartewaterland, Kampen. Daaronder nog Twenterand, Tubbergen, Dinkelland enz.  Dit vraagt om nader onderzoek(je). Dus de sites van de gemeente bij langs:

• Zwolle: 12 zondagen (coalitie CU, PvdA, VVD, D’66)
• Dalfsen: 0 (alleen in Lemelerveld wel 8) (coalitie gemeentebelangen en CDA)
• Ommen: een pilot in juli en augustus 2015 van 4 zondagen. Voor 2016 ….onbekend. (coalitie CDA, VVD, D’66 en PvdA).
• Hardenberg: 0 (coalitie CDA, CU en PvdA)
• Twenterand: 0 (CDA, CU en SGP)

Kortom de gemeenten ‘zuidelijker dan Hoogeveen’ houden ondanks zware concurrentie (Hardenberg van Coevorden of Twenterand van Almelo, enz) vast aan minimale aantal koopzondagen.  Op zich bijzonder omdat het Vechtdal natuurlijk een zeer toeristisch gebied is (Ommen heeft daarom wel een aantal in de zomer). Opvallen veel campings hebben het onderwerp zondagrust op hun website staan levert een klein google-onderzoekje op. Principes gaan hier voor economie? Kan dat nog anno 2016? We moeten wel constateren dat niet heel Nederland op het 2013-D’66-voorstel ingaat. Vele gemeente hebben nog een witte of in ieder geval niet donker rode kleur! D’66 had daar dus wel of niet rekening meegehouden?

Hoogeveense ondernemers hebben vooral concurrentie van de plaatsen in Drenthe om ons heen. Sterker nog men noemt dat een oneerlijk speelveld.  Dat zelfde geldt natuurlijk ook voor tegenstanders van de zondagopenstelling. Zij zullen 2 * 8 oneerlijk vinden omdat er bijvoorbeeld in Hardenberg wel 0 koopzondagen zijn. Verschil bestaat altijd!

Inzoomen op de situatie in de Wolden. In de Wolden is een gemeenteraad met 19 raadsleden. Er zijn er slechts 4 verbonden aan een uitgesproken christelijke partij (CDA 3, CU 1). Gemeentebelangen is de belangrijkste partij, daarna VVD. Deze leveren ook de wethouders. In de Wolden is op 13 februari 2014 besloten tot algehele zondagopenstelling.  Uit de raadstukken halen wij volgende motivaties:

• Motivering hiervoor is dat door een verandering in de leef- en arbeidspatronen in de samenleving er een groeiende behoefte is aan winkelaanbod op zondagen. Deze veranderingen zijn van grote invloed op de detailhandel. Door gebruik te kunnen maken van de nieuwe, verruimde bevoegdheden die de Winkeltijdenwet biedt, kunnen ondernemers optimaal inspringen op veranderingen, hun concurrentiepositie versterken en tegemoetkomen aan behoeften van inwoners.
• Een algemene vrijstelling geeft maximaal de ruimte aan de individuele invullingsmogelijkheden van de ondernemers. Uit het gehouden onderzoek blijkt dat de meningen divers zijn. Dat betreft zowel de zondagopenstelling als de openingstijden. Door gebruik te maken van deze ruime mogelijkheid wordt de keuze bij de ondernemers neergelegd. Daarbij wordt ook van de ondernemers verwacht dat ze rekening houden met hun omgeving en openstelling eventueel daarop aanpassen.
• De algemene vrijstelling geeft aan inwoners ook de vrije keuze om op zondag te gaan winkelen.
• Daarnaast komt een algemene vrijstelling toe aan de veranderende maatschappij, waarin de overheid zich dient terug te trekken en de keuze aan de markt over laat. De samenleving is zelf verantwoordelijk voor de inrichting van het leven met betrekking tot het doen van boodschappen, ook op zondag.
• Ook vergroot het verruimen van de zondagopenstelling de leefbaarheid in de kernen.
• Tot slot komt deze variant het meest tegemoet aan het uitgangspunt om te dereguleren

Bijzonder dat argumenten lijnrecht tegenover de opvattingen van het CDA in Hoogeveen staan. Ondernemers moeten kunnen beslissen en tweede ‘de meningen zijn divers’ daarom geven we het maar helemaal vrij. Je zou haast denken dat de politieke ideologische invloeden hier door heen spelen. Namelijk over laten aan de markt, individuele invullingsmogelijkheden (zie ook tekst PvdA Hoogeveen), vrije keuze, deregulering en zeer bijzonder ‘leefbaarheid  in de kernen’.  Die laatste kan ik nog even niet volgen, maar de anderen zijn helder. In de Wolden overheerst overduidelijk een neo-liberale ideologie. Komen de kerken of christenen daarin tekort? Dat ligt aan hun zelf. Zij hoeven niet naar de koopzondag te gaan, hun geestelijke of kerkelijke leven hoeft niet geraakt te worden door de koopzondag. Ja, tenzij je natuurlijk door de economische druk je ‘ambachtswinkel’ wel open moet gaan doen om te overleven. Je mensen 150 tot 200% moet gaan betalen, dus liever zelf in de winkel gaat staan. En bevoorraad moet worden? Voorbereidingen treffen voor vlees, brood of groenten op de zaterdagavond? En natuurlijk als je werknemer bent en met een tijdelijke contract op zak wel drie keer achter de oren krabt als de manager (of ondernemer) je toch wel erg dwingend vraagt om op zondag te komen werken. Je teamgenoten kijken je ook scheef aan als jij als ‘gewetensbezwaarde’  wel steeds een lekkere vrije zondag hebt…Kortom in de praktijk is het allemaal niet zo vrij. Daarom kiest CDA Hoogeveen hier niet voor een liberale opvatting en probeert de belangen van die ondernemers en werknemers mee te wegen in het aantal koopzondagen (dus 2 * 8 is genoeg).

En we zouden natuurlijk ook nog een enorme discussie op kunnen zetten over ‘marktwerking’. CDA kiest daarin ook vaak de middenweg. Op mijn blog kunt u een betoog lezen van Aljo Klamer (SP) over drie dimensies van regulering van de samenleving. De bestuurlijke logica (rechtmatigheid), daarna economische (of markt) logica, maar we moeten de sociale logica niet vergeten. Niet alles is economisch uit te drukken. We moeten denken aan de effecten die het heeft op de welzijn van de mensen in Hoogeveen.  In dat verband was ik persoonlijk geraakt door de uitspraak van SP Hoogeveen. Hierbij een citaat uit hun betoog (met dank aan Martin Benjamins): Daarom verzetten we ons tegen een maatschappij die wereldwijd gedomineerd wordt door een mentaliteit van ‘ieder voor zich’ waarin het recht van de sterkste het wint van het principe van gelijke kansen voor iedereen. We zetten ons in om de klemmende overheersing van de factor ‘kapitaal’ in de samenleving te doorbreken. We accepteren niet dat de economische wetten van het kapitalisme de marges bepalen waarbinnen de politiek mag opereren.

Dat roept op tot nadenken en tot afweging. CDA is een partij die belangen wil afwegen.

Persoonlijk vraag ik me dan ook af of de neo-liberalisering in Nederland ook zal doorzetten en zo ja, of dat goed is? We hebben natuurlijk met VVD, D’66, misschien ook PVV of andere rechtse partijen vooral partijen die uitgaan van eigenredzaamheid. CDA Hoogeveen (heeft met CU en GB) gekozen voor samenredzaamheid. Dus met elkaar en dus ook rekening houdend met elkaar. Is neo-liberalisme in Nederland de overhand aan het krijgen? We hebben natuurlijk een (excuseer mijn persoonlijke woordkeus) neo liberale regering met sociale accenten. En ook in Hoogeveen zie je de worsteling van de socialisten van de PvdA. De SP heeft het in dat verband veel makkelijker. Zij kan een scherper profiel kiezen en is in 2014 daarvoor (zeker in Hoogeveen) ook beloond door de kiezer. PvdA is een partij waarvan ik de afgelopen 2 jaar veel meer gezien heb en onder de indruk ben geraakt van hun inhoudelijkheid. In de koopzondagdiscussie hebben ze echter moeite om een duidelijk sociaal profiel te kiezen. De PvdA-achterban is natuurlijk ook niet meer zo rood als in het verleden. Paars komt eerder bij mij boven naar meerdere jaren paars I, II en het huidige Paars III. Dat wordt versterkt door de uitspraken in het debat over de koopzondag. De titel zou zou uit VVD-programma kunnen komen: vrij om zelf ook de zondag naar eigen wens in te vullen. Lees u het zelf maar na:

https://hoogeveen.pvda.nl/2016/01/23/vrij-om-ook-de-zondag-naar-eigen-wens-in-te-vullen/

Opvallend vind ik vooral de uitspraken: kleine winkeliers ‘dat valt best mee’. En werknemers: ‘u moet vooral bij de vakbonden zijn, niet bij de lokale politiek’. En zeker de proza over de oma van Inge Oosting en dan de oproep dat wij niet terug moeten keren naar de tijden dat er buiten de gemeentegrenzen gevoetbald moest worden. Dat was voor mij een signaal om op het puntje van mijn stoel te gaan zitten. Ik kom als voetballiefhebber en trouw volger van Gerjo Stegeman daarop apart terug in een volgende paragraaf.

Tenslotte moeten we nog (weer) stil staan bij de uitspraak: de (kleine?) christelijke minderheid die de mores aan de hele gemeenschap wil opleggen.  Net als het voetballen buiten de gemeentegrens hebben we deze uitspraak 3 keer op de gedenkwaardige…donderdagavond gehoord. Letterlijk zegt deze socialistische partij:  Is het niet zo dat de ene groep de andere groep niet kan opleggen hoe invulling wordt gegeven aan de zondag. Is dat werkelijk een argument onder de koopzondagen? Of een frustratie uit het verleden. Persoonlijk had ik van de PvdA verwacht dat men daar boven stond. En daarmee wil ik de acties uit het verleden niet goedpraten, echter al dit soort afwegingen worden gemaakt met de mores van de gemeenschap van dat moment. En Hoogeveen was in 1949 in meerderheid die opvatting toegedaan. Zie de verslagen van de raad in die tijd.

Het CDA en wij als CDA-politici zijn heel bewust bezig met het afwegen van meerdere belangen. In het CDA-betoog heeft u geen argumenten gehoord vanuit pure dogma’s of argumenten anno 1930. Wij staan met een open gezicht naar de gehele samenleving, wel vanuit onze christelijke principes. Dat is wat anders dan vanuit dogma’s. Principes die ook in 2016 in Hoogeveen hanteerbaar zijn.  Wij realiseren ons dat persoonlijke opvattingen van mensen niet stilstaan, maar proberen ook verstandig te zijn. Is 24-uurs-economie nu goed voor (!) alle mensen in onze samenleving. Wij denken van niet. De post op FB over ‘stress is beroepsziekte nummer 1 in Nederland’ leidde tot veel reacties. Vooral in de lijn met dat dit niet zal worden ondervangen door geen koopzondagen.  Echter als ondernemer weet ik wat het mij op dit moment kost dat 3 van mijn 25 medewerkers stress/burn-out problemen hebben. Dat kost ons als samenleving miljarden. En dan kun je daar de ogen niet voor sluiten. In Den Haag, Assen of Hoogeveen niet. Daarom moeten we misschien wel meer onthaasten of meer werken aan onze relaties. Dat is niet een kleine christelijke minderheid die haar mores wil opleggen. Dat is met verstand naar trends kijken. En niet alleen economische trends.  Je moet het natuurlijk wel willen zien.

Dan de vergelijking met horeca. In Hoogeveen mogen alle horeca-zaken gewoon op zondag open zijn. In het kader van onthaasten is dat ook best aardig. Hoeveel doen er mee? Ik telde nog net de helft van alle cafés en restaurants in het centrum (telling zondag 31 januari).

7. Situatie in Nederland anno 2015;

In de raadsavond van 21 januari werd door meerdere partijen betoogd dat sinds voorjaar 2014 er wel het nodige veranderd is. Bijna 2 jaar later is de opkomst van internetverkopen fors toegenomen. Ook op de zondag. Daar hoef je niet blij mee te zijn.  En je hoeft er niet aan mee te doen. Prachtig is de commercial van Ben (telecom). Kijk maar eens hoe een commercieel bedrijf haar eigen gewin achter stelt op tijd voor naasten, welzijn en dergelijke ‘zachte’ aspecten:

http://www.kumpany.nl/werk/ben-even-uit/

Waarom kiest zo’n commercieel bedrijf voor zo’n actie? En wat mij ook opvalt: Ben kiest voor een speciale dag voor zo’n actie: de zondag. Kan iemand mij zeggen of Ben ook conservatief is?  Achtergronden zie:

https://vimeo.com/91917778

Toelichting van Ben: In 2014 deed Ben het nog eens dunnetjes over met de Mobielloze Zondag want de aantrekkingskracht van de smartphone is er niet bepaald kleiner op geworden. Is dat erg? Welnee. Als je maar weet dat het echte leven soms aan je voorbij raast terwijl je in je scherm staart. En dat je voor je omgeving een stuk gezelliger bent als je op het moment zélf met ze praat, en niet wacht tot je ze in de volgende chatsessie treft. En mochten anderen zich afvragen waarom je niet reageert, schrijf je toch gewoon snel “Ben even uit”?

Wat denkt u zou de ‘witte vlek’ Hoogeveen ook gezien worden als een ‘ben even uit’ actie? Hoogeveen: ‘ben even een dagje dicht’. Eigenlijk zouden we de actie die de christelijke politiek in Burgum e.o. gaat houden hier ook moeten herhalen:

8. Vergelijking met voetballen in Spaarbankbos;

In het betoog van o.a. de PvdA kwam het al aan de orde: moeten we dan net als met het voetballen van de vorige eeuw over de gemeentegrens. Raadlid Hennie Jager had dit in haar betoog ook al genoemd.  Ze had de data niet helemaal goed en als voetbal en historieliefhebber wil ik dat graag recht zetten. Vanaf 23 januari 1949 speelde de senioren (jeugd speelde al redelijk vlot op de velden van HZVV) in het Spaarbankbos.  Door Gerjo Stegeman zijn daar prachtige met foto’s aangeklede verhalen van. In deze verslagen lezen wij dat v.v. Hoogeveen al op 30 augustus 1969 verhuisde naar het nieuwe sportpark midden in Hoogeveen.  Zoals wij de video ‘terug naar het Spaarbankbos’ van onze Gerjo kunnen zien door Ab Veldman beschreven als een actie van één van de beste burgemeesters van Hoogeveen. De CDA-er Bakker. Op zich een bijzondere opmerking van Ab want Bakker was toen al lang minister te Den Haag, maar goed we nemen dat even mee. En na Bakker kwam er nog een CDA-burgemeester, dus je zou kunnen zeggen dat het zich ontwikkelende CDA niet alleen aan de ‘verbanning’ naar het Spaarbankbos, maar ook de verhuizing naar het toenmalige Bentinckspark heeft geholpen. De tijd staat namelijk ook bij de Christelijke politiek niet stil. V.v. Hoogeveen speelde overigens voor 1949 bijna altijd op zaterdag. Slechts in seizoen 1943-1944 speelde zij op zondag.  De toenmalige burgemeester Veldhuis had daar mogelijk geen moeite mee voor zo lezen wij. De video ‘terug naar het Spaarbankbos’ is overigens doorspekt met vragen en anekdotes over de gereformeerde (of hervormde) mores die toen in Hoogeveen gold. Met grote glimlach vertelden de oud-voetballers over de ‘gereformeerden die stiekum langs de Pesserstraat’  naar de wedstrijden kwamen kijken. Gerjo vraagt nog of men het als frustrerend beleeft heeft: ‘de houding van de notabelen en de door de Gereformeerden gedomineerde gemeenteraad’.   Zelf hebben de zondagvoetballers een tournee langs Zuidwolde, Noordscheschut (deels gemeente Beilen), Fluitenberg en uiteindelijk het Spaarbankbos (gemeente Ruinen) gemaakt. Uiteindelijk was men verknocht aan het Spaarbankbos, maar bij de start van de jaren 70 was dit geen doen meer en moest de vvH wel verhuizen. Dat dit een goede keuze was zullen alle supporters van v.v. Hoogeveen beamen. Immers in 1978 won Hoogeveen zelfs het landskampioenschap van de amateurs.

De vergelijking van de openstelling in de Wolden met voetballen in Spaarbankbos te gemeente Ruinen is wel een die mij triggerde. Wie heeft meer problemen met het verleden vroeg ik me af. Daarbij is het best vreemd om dit vergelijk te horen. Toegegeven. Er zijn overeenkomsten. Vooral dat een buurgemeente andere principes, opvattingen of belangen heeft en Hoogeveners mogelijkheden biedt. Er zit aan beiden een economische kant. In 1949 e.v. was vooral het verkopen van kaartjes een doorn in het ARP of CHU-oog.  De motieven om de winkels op zondag in Hoogeveen minder vaak open te doen zijn mijns inziens niet dezelfde als die om het voetbal (en de kermis, maar de kermisliefhebbers hoor je nooit) in Hoogeveen op zondag te verbieden. En daarmee gaat de vergelijking scheef. Ging het eerder over het dogma van de zondagrust om vooral de kerkgang niet te hinderen, is dat tegenwoordig maar één van de aspecten bij onze afwegingen rondom de zondagrust. Het gaat om welzijn, belangen van kleine ondernemers en daarmee diversiteit in je stadscentrum, verplichtingen en kansen van werknemers, 24-uurs-economie,  consu-minderen of onthaasten, economisering van maatschappelijke dilemma’s en tijd voor maatschappelijke, sociale en familiaire contacten. Een openstelling van sport of bibliotheek is in dat verband toch anders.9. Noodzaak?

Is een koopzondag echt een noodzaak? De argument zijn die van financiële aard. Als we het niet doen dan lopen we de kans mis omzet te genieten die we anders wel (begroot) hadden.  Bij RTV Drenthe heeft men donderdag ook de mensen gevraagd te reageren op de stelling of de koopzondag voor hen noodzakelijk was.  Van de 2.822 stemmers was 73,48% van mening dat zij prima zonder koopzondag konden.  In maart 2013 hield stichting centrummanagement een onderzoek onder de Hoogeveense ondernemers, daaruit volgde dat 75% van de centrumondernemers die de enquête hadden ingevuld tevreden waren met het huidige aantal koopzondagen.  Deze enquête had een respons van 30%.  Een andere harde waarneming zijn de tellingen die CDA hield op de koopzondagen.  In het najaar december zijn enkele malen de winkels geteld die gesloten waren (leegstand niet meegerekend).  Daarbij kwamen wij op een percentage van 35-40% wat op de koopzondag de deuren gesloten hield. Er kan in Nederland behoefte bestaan aan de koopzondag. Het is duidelijk dat een paar honderd Hoogeveners niet zodanig kunnen of willen plannen dat ze op zondag naar Zuidwolde of zo rijden. Henri Offerein hield de gemeenteraad voor, bij het inspreken, dat hij zo’n 15-20k per zaterdag/zondag verliest aan Zuidwolde.  Hij moet die uren zo’n man of 10 in de winkel hebben lopen.  Dat kan hij makkelijk in zijn planning opvangen, maar deze mensen komen niet voor niets. Dus is het resultaat op een slechte zondag zo’n 10k. Dat wil dus zeggen dat hij zo’n 500.000 aan winst per jaar misloopt. Echter je moet ook de vaste lasten dan over 7 dagen verdelen. Dus zal  het per saldo wel iets minder worden. En dit geldt natuurlijk alleen als alle klanten die op zondag gaan komen ook dezelfde boodschappen op zaterdag blijven doen. Dat is dus zeer de vraag.

10. Vrij geven aan ondernemers;

Dan blijft altijd nog de principiële discussie over: moet de markt dit niet beslissen. Dat kunnen de ondernemers toch veel beter zelf doen. En de meesten zullen dan dicht blijven zeggen de voorstanders d’r achter aan. Mooi vond ik in dat kader de uitspraak van SP over de vrijheid van handelen:

Verder lees ik in het voorstel van de VVD: Inwoners willen zelf bepalen wat ze wanneer wel en niet doen. Mijn vraag aan de VVD is geldt dat allen voor dit onderwerp of geldt dat in algemene zin? Met andere woorden geven we rechts nog voorrang stoppen we nog voor rood of laten we dat van de situatie afhangen.

Zelf had ik andere liberale plaatsgenoten al aangegeven dat ik graag wat regels in Hoogeveen zou willen aanpassen aan mijn individuele wensen. Dus graag maximaal 60 km per uur voor zwarte auto’s binnen de bebouwde kom. Of de mogelijkheid om zelf te beslissen of ik bij de twee parkeerplaatsen voor mijn huis (altijd bezet) een parkeermeter mag neerzetten. Kortom er zijn naar mijn smaak beslissingen die welzijn of welvaart raken die we via een democratisch bestel regelen. Waarbij de politici de belangen van alle betrokkenen moeten afwegen. Daarvoor zijn zij gekozen en dat is hun taak. Over marktwerking heb ik net al iets gezegd. Voor economische wetten is marktwerking prima, maar kan dat op ieder gebied

11. Op naar 4 februari of 10 maart …. Superzaterdag!

Ja, de VVD was niet tevreden haar debat. Natuurlijk is het ‘it takes two to tango’.  De coalitiepartijen hadden weinig behoefte aan verdere toelichting op het VVD-plan. De onderbouwing die niet spijkerhard was werd niet of nauwelijks bekritiseerd. De aanval op de ‘zondagsrust’ werd niet met tientallen betogers voor het gemeentehuis afgeslagen. Eén dapper inspreker was er. Wilfred Harke van de gelijknamige Hubo. Laat velen bij hem bestellen zou ik zeggen. Hij stond voor zijn principes. Ik wil ook graag een dag met mijn gezin doorbrengen en de kerk kunnen bezoeken. Kortom een kleine ondernemer die duidelijk aangaf dat op Schutstraat, ’t Haagje en Alteveerstraat er vele kleine ondernemers zijn die op 52-koopzondagen helemaal niet zitten te wachten. Afgelopen najaar is dat door de winkeliers zelf geïnventariseerd tijdens een bijeenkomst over extra koopzondagen.

VVD had geen aanvalstactiek.  Zij gingen er vanuit dat het plan zodanig duidelijk was dat het zichzelf zou verkopen. Maar als niet aanvalt, dan kun je niet scoren zei Johan C. ooit. CDA kreeg geen lastige vragen, geen verzoeken om meer duidelijkheid dan dat wordt gegeven. Je zou ook kunnen zeggen iedereen houdt zijn of haar adem in voor de donderdag 4 februari. Dan vraagt de VVD hoofdelijke stemming. Ik voorspel u bijna 120 keer ‘voor’ of ‘tegen’. Want voorstel 1 gaat het niet redden. Dus na 31 keer ‘voor’ of ‘tegen’ gaan we naar voorstel 1b. Weer 31 keer. Dan vermoedelijk naar voorstel 1c. En tenslotte voorstel 1d. Lijkt me goed dat de VVD ons al vast 4 keer de juiste tekst stuurt.

Op 10 maart, zo heeft de griffier aangekondigd, komen de antwoorden op de vragen inzake de mogelijkheden om als gemeente het fenomeen ‘superzaterdag’ te steunen. Die datum is voor mij belangrijker dan 4 februari. Het plan van de superzaterdag is niet, zoals de D’66-vrienden suggereerden, een afleidingsmanoeuvre voor de koopzondag. Toen in zomer 2015 VVD weer in de krant stond met grote berichten over de koopzondag. Hebben wij als CDA al eens nagedacht. Wij wisten natuurlijk wel hoe wij als politici in de discussie over de 52, 26 of 12 koopzondagen stonden. Onze insteek is en was 8+8 is voldoende. Maar wat is dan een ‘next best alternative’? Zo kwamen wij op de superzaterdag. Want zeg nou zelf: wat koopt Hoogeveen er voor als 50% van de winkels alle zondagen open zijn. En dan met name de ketens als Blokker, Hema, H&M en dergelijke. Dat gaat geen groepen mensen naar Hoogeveen halen. Daarbij kan men straks in Emmen, Meppel, Coevorden, Assen, Zwolle, Groningen heerlijk funshoppen op zondag. Zal Hoogeveen die concurrentie aan moeten durven? Is dat slim? Ik leerde van rode en blauwe oceanen. De marketeers kennen die begrippen. In de Noord-Oost Nederland heeft niemand een ‘superzaterdag’. Ik zou zeggen aan de slag met die bijzondere middagen en avonden op de zaterdag die honderden naar Hoogeveen moeten lokken. En als het succesvol wordt dan is voor 80% te danken aan samenwerking van ondernemers. Mogelijk met de horeca. Dat is eerder ambitie dan naïviteit. En ja, er zijn superzaterdagen die niet gelukt zijn. Maar wij kunnen van Hoogeveen een koploper maken die zich onderscheid van de eenheidsworst die de andere plaatsen met een koopzondag zijn…..

Geen eenheidsworst met halfgesloten 52-koopzondagen, liever 10 succesvolle Superzaterdagen! En als je dan toch open wilt op zondag: dan is 8+8 volgens ons voldoende…!

Meppel kiest ook een slimme positie. Dus Hoogeveen kopieer geen Donderdagmeppeldag (nacht), maar op naar de Hoogeveense superzaterdag!