Afgelopen donderdag 27 juni 2018 vond hét debat plaats over de miljoenen die de gemeente Hoogeveen en 4 andere partijen[1] in een Zwembad-IJsbaan-Combinatie wil stoppen. Wordt deze combinatie een ‘thriller’? Begeven we ons op ‘glad ijs’? Het is een moeilijke beslissing daarom ging CDA mee in de optie om wat zaken te laten dubbelchecken. Voor ijsbanen is geen ‘vergelijkingssite’ dus moet het maar op deze manier….Dit is waarschijnlijk de grootste beslissing voor de komende 4-8 jaar, met een impact op het Hoogeveen van de jaren 2020 tot 2060. In ieder geval heel sterk effect op de begroting voor de komende 4-10 jaar. Een pittige beslissing. Maar ook een mooie uitdaging. Hoogeveen sportstad van Drenthe? Dat moet toch lukken. Klein-Papendal? Iedereen die recent op Papendal geweest is zal dat toch een beetje aan de overdreven kant vinden. Maar het zet Hoogeveen wel op de kaart. Een dagattractie in oudhollandse sfeer. Maar de meeste vakantiegangers zien we in de zomermaanden verschijnen….. Het zou dus nog wel aardig zijn om een zomerprogramma te bedenken. Ik was ooit in de zomer in een leeg Kardinge….het is troosteloos. Overigens was Dronten deze week vanaf 15.00 uur gewoon open. Buiten 26 graden, in de hal zo’n 16 graden. Geen schaatser te zien…waarom dan toch open? De eigenaar vertelde me dat Dronten drijft op een vele duizenden schaatsers tellende schaatsclub en deze trainen deze zomermaanden gewoon door….
We zijn natuurlijk al jaren een schaatsnatie…
Moeilijke beslissing
Al in de jaren 2016 en 2017 waren wij als CDA-fractie vele keren gebogen over de diverse rapporten over ijsbanen in Nederland, haalbaarheid van ijsbaan in Hoogeveen. CDA ging op 31 maart 2017 akkoord met de constructie van een ijsbaan. Flinke fractiediscussie ging er aan vooraf. CDA fractie kon niet unaniem stemmen. Er gingen 6 raadsleden akkoord, 2 niet. Hoewel het lijkt dat we niet meer over de ijsbaan te hoeven spreken is dat ook niet helemaal waar. Wethouder Slomp zei het donderdag 27 juni 2018 duidelijk: geen zwembad dan ook geen ijsbaan. De ijsbaan is globaal begroot op 16 mln. Dit staat op de reservelijst van 2022. De rekenmeester van gemeenten en Antea (voorheen Oranjewoud – specialist in o.a. ijsbanen) becijferden op basis van o.a. algemene ratio’s dat dit een voordeel van 3 mln zal opleveren. Kortom je mag niet 3 mln van de 16 mln af trekken om een zwembad van 13 mln te bouwen als je de ijsbaan niet doorlaat gaan. Het zit ‘m in de combinatie. Daarom is CDA gericht geweest op de combinatie en niet de losse componenten. Het is een moeilijke beslissing omdat Antea zelf aan aangeeft dat 8 aspecten nog niet zijn meegenomen. Voor de informerende ronde stelde het CDA ruim 60 vragen aan college en haar staf. In de informerende ronde bleven er nog 8 bestuurlijke vragen over. Kortom CDA heeft zich goed laten voorlichten. Overigens (in tegenstelling tot wat de krant woensdag 26-6 doet vermoeden) vrije informatie voor iedereen. Kortom feitelijk beslissen we met het zwembadkrediet voor een tweede keer over de ijsbaan.
Dubbel checken kan geen kwaad
In totaal kost de combinatie nu al 32 mln. De gemeente stopt er 20 mln. aan middelen in en staat tot alle obligaties zijn afgelost flink borg. Eerst 6,7 mln. later aflopend naar € 0 over tientallen jaren. Kortom het gaat wel ergens over. Dan hebben wij op een sigarendoos wat berekeningen gemaakt over zaken die er niet in zitten, deels wel door Antea gesignaleerd, deels door CDA en andere raadsleden opgemerkt. Ook weer grotendeels door vragenrondes bevestigd. In het ergste geval, als we alles meereken waar nu vraagtekens staan (inclusief mooie oplossing voor Thrianta, HHC en Caps) kan er een miljoen of 8 bijkomen. Gaat het niet goed met de BTW compensatieregeling nog eens 6 mln. En dan hebben we het helemaal niet gehad over de scenario’s van een ijsbaan die niet 148.000 toeschouwers gaat halen, maar 20, 30 of 40% minder dan begroot. Kortom de risico’s voor de boekhouding van Hoogeveen zijn groot. En dan gaan we dus nu al over onze maixmale NSQ en solvabiliteitsnorm heen….kortom
CDA toch ook blij met vooruitzichten voor Sportstad Hoogeveen
Wat toch ook een heerlijk vooruitzicht. Hoogeveen Sportstad wordt echt op de kaart gezet. Een stad die haar ambitie als sportstad waarmaakt! Een bovenregionale voorziening waar ouderen en jongeren volop kunnen sporten. Zwemmen en schaatsen in verschillende vormen. En beide ook nog sporten die je van peuters tot op hoge leeftijd kunt doen. Dus zeer geschikt voor Hoogeveners en alle sportliefhebbers uit de regio.
Combinatie is naar onze mening een must
CDA heeft altijd gezegd: wij zijn voor een gezonde ijsbaan (lijkt gelukt, expl. 81k plus volgens deskundigen), wij zijn voorstander van een ‘gezonde combinatie’ maar weten dat een zwembad een basisvoorziening is die ons de afgelopen jaren 1,5 mln gekost heeft. Door het samen te voegen en MODERNE TECHNNOLOGIE te gebruiken wordt het in z’n geheel goedkoper. Dus punt 1 van het raadsvoorstel in combinatie bouwen zeggen we: altijd doen! Het is een must.
Ja mits wil zeggen wel door! Maar…..
We hebben al ingestemd met de ijsbaan en het CDA is ook voorstander van het idee om hier een zwembad aan vast te bouwen. Inmiddels is de verbinding ook financieel noodzakelijk geworden. We zien wel, net als veel andere partijen, nog veel losse eindjes. Wat ons betreft stemmen we over twee weken met het raadsvoorstel in zodat het college op volle kracht door kan met de voorbereiding van de aanbesteding en de cijfers ook kan verwerken in de gemeentelijke begroting, zodat we meer zicht krijgen op de lange termijn effecten. Dit doen we wel onder de voorwaarde dat de komende maanden gebruikt worden om een aantal zaken beter en verder uit te werken. In september, voordat de aanbesteding echt de deur uit gaat, willen we dan een debat over de verdere uitwerking, zodat de wethouder dan kan horen of hij op de goede lijn zit of nog zaken moet aanpassen voor de aanbesteding. Op 4 oktober spreken we over de totale begroting van Hoogeveen en dan weten we ook waar we qua zwembad en ijsbaan staan. Wij vragen expliciet aandacht voor zaken als Thrianta. We hebben dit eerder ‘station 2’ genoemd.
Wat is de mits bij ‘ja, mits’? wat wil het CDA dan nog? Wij willen graag dat het college zo veel mogelijk (100% zal immers nooit lukken) onzekerheden wegneemt en ons ook de gevolgen van deze besluitvorming duidelijk maakt. Wij stellen dus nu een extra krediet van 16 mln. beschikbaar, maar bij de integrale afweging over 2019-2023 worden alle (!) consequenties duidelijk. Dan zouden ook de CDA-ers wel eens tot andere inzichten kunnen komen. ER ligt dus behoorlijk druk op college. Deze zomer even wat korter op vakantie? Of wellicht een werkvakantie…? Wat zit er voor CDA allemaal in de mits (zie ook onze vragenlijst van vorige raadsvergadering)?
De mits van het voorstel
Wij denken dan dat de volgende zaken duidelijk gemaakt moeten worden voor 4 oktober:
- Raad en burgers betrekken. Maak de combinatie ook van hen. Voor de raad geldt dat we meer willen weten van:
- Programma van eisen (hoe ziet het ontwerp er nu uit)
- Juridische structuur helder en goed aangesloten op de raad
- Hoe veel geld kunnen we elders krijgen voor dit project’
- Schets van oplossing voor verhuizing Thrianta (en vermoedelijk dan ook andere clubs)
- Start z.s.m. met stichting obligatielening. Waar kunnen we storten?
- Maak de begroting van de combinatie compleet. Beantwoord de vragen die Antea zichzelf stelt. Begroot ook de aanverwante zaken die nodig zijn om de ijsbaan te realiseren. Als zaken uit andere ‘potjes’ betaald kunnen worden, maar deze dan ook inzichtelijk
- Stel een concept businessplan op dat wij ook gevoel krijgen bij de ‘zachte kant’ van de combinatie. Zorg voor enthousiasme en ondernemerschap!
- Laat een second opinion uitvoeren op het gehele plan zodat er nu ligt, zo mogelijk aangevuld met de zaken die de komende maanden worden achterhaald. Verhoog de capaciteit van voorbereidingsteam voegen we hier nu ook maar aan toe.
- Zorg dat bij second opinion ook marktconsultaties of referentieprojecten zitten.
- Zorg voor sluitende meerjaren-exploitatie 2019-2023 en verder
- Stresstest op de financiën van de gemeente Hoogeveen op basis van nieuwe investeringen bij de begroting 2019-2023.
- CDA wil al op voorhand aangeven dat wij het nu onverantwoord achten om over 20 mln. en 6,7 mln borgstelling te gaan.
Als wij september (uiterlijk 4 oktober) weer debat voeren dan is het voor ons echt noodzakelijk dat de bovenstaande punten zijn uitgewerkt. Wij noemen het een second opinion en dat komt verrassend dicht bij het ‘externe onderzoek’ zoals dat donderdag door een groot deel van de raad bij motie is afgedwongen. CDA is blij met de toevoeging ‘uitkomsten voor debat op 4 oktober’. Dat is zorgvuldig zonder vertraging. Objectieve toets van dit grote plan. De Hoogeveens burger vraagt er om en zij krijgen het.
Voorjaar 2020 start ‘Curling Vereniging Hoogeveen’?
Wat moet dan onderzocht worden?
U ziet in de ‘Ja, mits’ van CDA dat er twee sporen zijn: ‘werk verder uit’ en ‘laat second opinion uitvoeren’. Voor de duidelijkheid zetten wij deze zaken op een rij. Vooraf is wel duidelijk dat er werk genoeg is voor project- en beleidsambtenaren en alle aangetrokken adviseurs. Korte vakantie stellen wij voor…
| No. | Verder uitwerken etc.[2] | Second opinion | Toelichting |
| 1 | Opzet en structuur obligatielening | Als dit duidelijk is kan gestart worden met ‘verkoop’ | |
| 2 | Voorinschrijving obligatielening starten | Dit kan ‘morgen’ starten. Open een site en laat partijen haar belangstelling kenbaar maken | |
| 3 | Juridische structuur Zwembad en Ijsbaan (en daarin betrekken positie gemeente en m.n. raad). | Second opinion op onderzoek Kentfort tevens beoordelen wijze van samenwerking met deze adviseur. | Bepalend voor toerekening van kosten en verdeling van risico’s. Nagaan of advies van Kentfort gevolgd kan worden. Ook door PwC? |
| 4 | Programma van eisen rondom combinatie | Wat willen we eigenlijk precies bouwen? Verhouding kosten vs. Kwaliteit. Houdt rekening met uitkomsten punt 20 | |
| 5 | ANTEA (van 15-12-2017) bijlage 4 bouwkosten complex in het licht van actuele bouwindexen.
Idem Convisie. |
Antea hanteert algemene kengetallen en cijfers van 2017. Convisie van 2010 welke verhoogt zijn met % inflatie. Is dat nog actueel? | |
| 6 | Bezoekersaantallen ijsbaan volgens Mulier rekening houdend met sluiting ijsbaan vanaf 13-3-2016 en opening grofweg 4 jaar later. | De kurk waarop e.e.a. drijft is naast subsidie de toeschouwers aantallen. Verloop na 4 jaar is groot. Dronten heeft 5 stilgestaan en dat zorgde voor groot verloop. Schaatssport vergrijsd ook nog volop. | |
| 7 | Begroting exploitatie combinatie bijlage 5 Antea opnieuw beoordelen. | Foutje in berekening doorrekenen (horeca marge in combi klopt niet). Maar ook goede actuele opbrengsten (actuele tarieven) en kosten. Juiste personele bezetting. Ook de aflossingen opnemen in exploitatiekosten roept bedrijfseconomisch vragen op. | |
| 8 | Wat zijn de personele consequenties en wat zijn de transitie-vergoedingen die daarbij komen kijken | Ijsbaan in Dronten heeft nog geen 25% bezetting van hetgeen in Hoogeveen verwacht wordt. Wat betekend dat? | |
| 9 | Bedrijfsplan nieuwe ijsbaan uitwerken en met informatie uit stap 7 opstellen nieuwe exploitatie begroting. | Werk aan de zachte kant, zoals marketing, imago, positionering, verbondenheid met regio etc. | |
| 10 | Wat gaat men doen met Terp in het plan. | Moet aankoop de Terp en Maxx meegenomen worden in begroting. Idem sloopkosten Maxx. | Zijn deze aankopen nu onderdeel van het plan of niet? Levert slopen MAxx bijna geld op? Is de Terp een mooi sporthotel? Dus extra pachtopbrengsten?? |
| 11 | Welke waarde (boek- of actuele waarde) moet meegenomen worden in begroting (vlgns BBV). | Om deze discussie ook maar even te tackelen…kan PwC in 1 uurtje uitzoeken. | |
| 12 | Onderzoeken of consortium van Hoogeveense bedrijven de bouw zou kunnen oppakken. | Zou mooi voorbeeld zijn voor- en met elkaar. Natuurlijk vragen m.n. technisch installaties veel kennis en kunnen de SROI-kaart ook nog trekken. | |
| 13 | Laat sportfunctionarissen gemeente als de blik….aan de slag gaan met zachte kant; start met groei ijshazen c.q. vorming vereniging. Laat deze nu al samensporten en meedenken met bouw. | Uit Dronten leren wij dat het bepalend is dat je een grote vereniging hebt. De IJshazen zijn volgens bericht met 120-20=100 leden. Dronten heeft 2.000 leden! | |
| 14 | Werk een definitieve oplossing voor HHC, Thrianta en Caps uit. Neem dit mee in begrotingsaanvraag | Betrek de clubs, laat ze samenwerken en trek de lijn van Bentinckspark door. | |
| 15 | Zoek aanvullende middelen bij provincie en rijk. Mogelijk andere partijen (fondsen of institutionele beleggers). | Als er meer subsidie (Friesland stopte 70 mln. in 2 ijsbanen) komt, wordt de businesscase haalbaarder. | |
| 16 | Stel integrale begroting op voor komende jaren. | Laat stress-test uitvoeren zodat verschillende scenario’s duidelijk zijn. Mogelijk incasseren toezegging PwC om iets voor raad te doen. | Zeker in het zorg-domein zijn grote zorgen over toegenomen kosten. Hoe ziet het college deze ontwikkeling en wat is realistisch. |
| 17 | Onderzoek delen van risico’s door samenwerking met Sportfondsen. | Veel zwembaden hebben de exploitatie aan deze landelijke organisatie overgedragen. | |
| 18 | Laten onderzoek kansen op BTW compensatiefonds voor deze investering. | Een verhoging van 21% door mogelijk niet kunnen verrekenen van de BTW is op 32 mln ruim 6 mln. Grote impact dus! | |
| 19 | Als de 5 mln. van de provincie niet haalbaar is, kan dan geld uit ander (rijks-) potje of investeerder worden verkregen? Familie Wessels[3] zit ook in de ijsbaan van Enschede….. | Onderzoek de opleverdatum op basis van snelle aanbesteding en realistische bouwtermijn. | In Assen geeft men geen krimp als het gaat om 1-1-2020. Is dat anno september 2018 met huidige arbeidsmarkt en levertijden realistisch. Onderzoek alternatieven voor provinciale subsidie[4]. |
| 20 | Onderzoek of binnen de huidige raming een 50 meter baan geen meerkosten met zich meebrengt. | KNZB en ZPC gaven signalen dat dit in principe niet duurder hoeft te zijn. Dat moeten we wel zeker weten. | |
| 21 | Maak toezeggingen van WMD en Rendo z.s.m. hard. Dring aan op grotere bijdrage van bijv. Rendo of Re-net (leg ook glasvezel aan naar ijsbaan!) | Onderzoek het energieconcept met de WKK’s. Is de 400k energielasten realistisch? Kan hier nog meer meeverdient worden? Technische installaties inregelen is cruciaal! | Van directies van Thialf weten wij dat zijn in 2013 eigenlijk failliet gingen door de hoge energielasten. Duurzaamheidsdoelen staan hoog op agenda, gaan we dat redden? Goede installateurs ingehuurd? |
| 22 | Onderzoek alternatieven die minder geld kosten voor ‘oude Dolfijn’. | Het hele plan heeft een staartje van 1 mln. om het oude zwembad af te boeken en te slopen. Kan er geen sporthotel in? | |
| 23 | Stel vast wat de gevolgen zijn voor Nieuwe wetgeving (WHVBZ en BHVBZ) | Antea merkt dit op en er is niets mee gedaan? | |
| 24 | Toegangscontrolesysteem noodzakelijkheid vaststellen. Kan mogelijk met oogtoezicht. | Maak de keuze zodat plan concreet wordt en kosten ‘harder’. | |
| 25 | Waterglijbaan en speelelementen zwembad moeten worden toegevoegd aan de exploitatie begroting. | Leg de link met de exploitatiebegroting onder punt 7 | Ook als je dit (grootschalig) gaan inhuren moet het in de begroting opgenomen worden. |
| 26 | Onderzoek of dit nog moet worden toegevoegd : Drenkelingensysteem zwembad
|
Lijkt uit veiligheidsoverwegingen handig? | |
| 27 | Duurzame maatregelen zwemwaterzuivering (Cleardrum en UV technology) nodig? Wat zijn de extra kosten | Kun je hier überhaupt zonder? |
Met je vriendinnen genieten op het ijs
Wedstrijden
Jeugdtraining
Wedstrijdjes
Het blijft een interessante kwestie: omgaan met cijfers. Natuurlijk is geen zwembad gelijk, maar wij hebben de kosten van andere zwembadprojecten uit de laatste jaren in Nederland op een rij gezet op basis van informatie van het vakblad voor de zwembranche….
| No | Plaats | Baden | Kosten[5] | Opmerkingen |
| 1 | Nijkerk | 25 m | 9 | Hoogste duurzaamheid GPR 9,5 |
| 2 | Twentebad | 50 m | 6 | Renovatie! |
| 3 | Katwijk | 50 m | 14 | Incl. subtropisch deel |
| 4 | Gilze | 3 baden 25 m | 8,2 | Met sporthal |
| 5 | Etten Leur | 3 baden 25m | 8,6 | |
| 6 | Hilvarenbeek | 25 m | 7 | |
| 7 | Temse (B) | 25 m | 8,8 | |
| 8 | Lommel (B) | 25m | 12,9 | Leisure, glijbaan, sauna etc. |
| 9 | Vrolijkheid | Onbekend | 24 | |
| 10 | Amerana | 50 m | 32 | Inclusief sporthallen etc. |
Kortom de rekenmeesters van gemeente en adviseurs kunnen aan de bak. Hopelijk kunnen zij komende september de onzekerheid voor een deel wegnemen en gaan alle seinen dan volmondig op groen. Hoogeveen verdient faciliteiten van alure en misschien kunnen we dan van het oude atletiekcomplex een openlucht sportruimte maken die past bij ‘kindvriendelijkste gemeente’…..
[1] Stichting Obligatielening IJsbaan Hoogeveen, Rendo, WMD en Provincie Drenthe.
[2] Verder uitwerken omvat al die zaken die het team van Erwin Slomp, ambtenaren, Antea, stichting, ambassadeurs moeten aanpakken
[3] PCH Dienstengroep BV pacht de ijsbaan 20 jaar van gemeente Enschede. Deze BV is 100% dochteronderneming van VolkerWessels.
[4] Onder druk aanbesteden kan nog wel eens onvoordeliger zijn dan elders geld ‘ophalen’ en wel een aanbestedingsvoordeel te incasseren.
[5] Keer 1 miljoen
Dit moeten we nu al voorkomen:
