Op donderdag 14 juli 2016 ging het politieke seizoen voor mijn gevoel als een nachtkaars uit. Maar de vrij zoutloze raadsavond gaf ook weer mogelijkheden om na te denken over hoe dat verder moet in onze politiek. Foto is van de raad in 1922….
De raadsavond van 14 juli stond in het teken van ‘nog even wat afhandelen en dan is het reces’ (dat is geen vakantie, maar minder vergaderen, zouden we vaker moeten proberen?). Wat zoutloos zo’n avond zonder echt debat. Was de politieke batterij aan opladen toe? Gelukkig waren er nog 3 gezouten uitspraken. Pittig was de opening van de burgervader: in ons raadhuis is geen verziekte sfeer. Azijnpissers die thuis te weinig in de spiegel kijken. Dat was een pittige opmerking die gelijk alle media haalde. Op zich niet helemaal zo’n diplomatieke term. Azijnpisser. We pakken even het groot scheldwoordenboek der Nederlandse taal erbij: azijndrinker, azijnpisser, azijnzeiker, azijnzuiper: chagrijnig persoon; zuurpruim; kniesoor. Het gaat hier om een leenvertaling uit het Frans (in deze taal werd pisse-vinaigre reeds in 1628 opgetekend en dit voor zowel ‘vrek, gierigaard’ als voor ‘chagrijnig, sikkeneurig persoon’). In Vlaanderen raakte de leenvertaling rond 1900 in zwang, waarna het woord later ook in Nederland bekend raakte, aanvankelijk in militaire kringen. Bij Van Dam wordt azijnzijker omschreven als ‘een zure vent’. In een aantekening van Beets uit 1936 werd azijndrinker gevonden in de betekenis van ‘zwartkijker’. Als Karel Loohuis nu ‘pisse-vinaigre’ had gezegd was het al heel anders overgekomen. Maar iedereen in de raad begreep het. En ik moet zeggen dat ik helemaal geen commentaren op regiohoogeveen.nl meer lees. Zelf heb ik ervaren dat als je er volop mee bezig bent, alle informatie meeneemt in je afweging en dan ook nog eens met ‘beroeps’ (veelal ambtenaren) spreekt, je wel genuanceerd over zaken leert denken. Veel zaken hebben meerdere kanten. Het is mooi om dat in debat goed duidelijk te krijgen. Misschien is dat wel het hoogste goed van ons huis zo mijmerde ik op deze rustige raadsavond….
Op deze avond ging een groot gedeelte op aan het afscheid van Arjan van der Haar en Bianca Behr. Beide heb ik nu was langer meegemaakt. In mijn voor-raadsperiode was ik niet zo’n fan van Bianca. Ik heb haar zelfs in het debat over voetbal op het Bentinckspark (2009 of zo) achter het belang willen plakken. Nu ik al ruim 2 jaar tegen haar rug mocht aankijken zie ik dat wel wat anders. Op een van de mooiste vlakken van de het raadswerk (controlerende taak van de jaarrekening) ben ik wel eens onder de indruk geraakt van haar betogen. Verder was het natuurlijk een soort mantra dat de SP overal tegen was. Dat is voor een partij die via besturen (in het college komen) misschien nog wel het meeste voor haar kiezers kan realiseren, niet altijd zo’n handige positionering. Hoe krijg je als je bijvoorbeeld vanaf 2018 in een college wilt zitten dat dan omgedraaid? Bianca was een aardige collega in de omgang. Iemand die vanuit christenzijn haar sociale principes in praktijk bracht. Kleurrijk zoals ze deze avond ook gekleed was. Henk Reinders (CDA-mastodont) en Bianca Behr, de Hoogeveense politiek heeft aan kleurrijk debat verloren. Ook het vertrek van Arjan van der Haar is een verlies. Arend Steenbergen is een oliemannetje wat de wegen kent, maar niet vergelijkbaar met het liberale voorkomen van AvdH. Enkele CDA-ers zijn niet vies van wat grappen en grollen en wij noemden AvdH ook vaak de ‘jonge Opstelten’. Ivo Opstelten op z’n 28ste burgemeester van Dalen, daar vonden wij AvhH wel op lijken. Inmiddels is Arjan meer de junior van der Steur, hoewel hij niet zoveel misstappen begaat als zijn landelijke look-a-like. We zullen zijn donkerbruine stem missen in Hoogeveen. Wie houdt nu de VVD op de rails vragen wij ons af? Marc heeft het al zo druk (hij moet bij de meeste bezoeken buiten de raad altijd na een uurtje al weer naar een volgende vergadering of zo). Kortom het VVD-smaldeel in de raad heeft een eminentie verloren. Zelf heb ik bij het afscheid gezegd: tot ziens. We zien hem vast in 2018 terug op de lijst! Arjan past bij de liberalen en hij kan dan weer fris terugkeren aan het roer. Beide afscheidnemenden moesten nog even een klein plasje doen in hun afscheidsspeech. Arjan over de tweedeling tussen college en ondernemers, tussen gelovigen en niet-gelovigen en ‘het volk’ en de politiek. Het volk zo zat verscholen in zijn betoog smacht naar ‘eten kopen op zondag’. Dat is voor de VVD het hoogst te behalen doel in de politiek van vandaag…? En Bianca kon het natuurlijk niet laten om even wat zout te strooien in de wond van de andere socialisten in de raad. De verkiezingsoverwinning van 2014. SP sterk gegroeid en PvdA voor het eerst in decennia (bleek bij nakijken na 67 jaar, die 80 van Bianca was iets overdreven) uit het college. Moment of fame en het was weer voorbij….maar ze namen een wijs besluit:
De dwaas doet wat hij niet laten kan,
de wijze laat wat hij niet doen kan.
Verder werd die avond nog wat zaken afgetikt. Een jaarrekening zonder accountantsverklaring ging moeiteloos door de raad. Geen enkele vraag over de verklaring die a) ontbrak en b) een beperking in het oordeel kende. Mooie vondst van mijn beroepsgenoten. Het klopt maar we weten dat niet zeker voor alle posten van de jaarrekening. Dat vraagt, na binnenkomst van de verklaring, nog wel wat oplettendheid van de raadsleden. Om 21.00 uur was de Hoogeveense raad klaar. En dan moesten we nog wel ons best doen om was zaken redelijk langdradig te behandelen. Aangezien ik toch al redelijk snel afgeleid ben (lees mijn rapporten vanaf groep 3, juf Heringa schreef het al) gingen mijn gedachten meerdere kanten op. Natuurlijk probeer ik binnen de raadsvergadering vooral over het politieke werk te denken. Zelf houd ik wel van vooruitgang. Daar wordt door niet-christenen aan getwijfeld want die vinden alles van het christendom middeleeuws. En binnen de christelijke gemeenschap wordt men juist weer een beetje moe van al dat veranderen…binnen de gemeente zou ik graag (ver) vooruit willen kijken. Eigenlijk is dat de mooiste taak die raadsleden hebben. Ze kijken vooruit en nemen beslissingen die van invloed zijn op de wereld van kinderen en kleinkinderen. Wat scholen betreft bijvoorbeeld is het van invloed op het leren van de kinderen die pas over 15-20 geboren worden…prachtig dat je zo visionair mag opereren.
Ik zat te denken aan ons eigen bestel. De politiek. Online bemoeien veel mensen zich er mee. In Hoogeveen gaat dat vaak op een Hoogeveense manier. Met turf, jenever en achterdocht, maar dan zonder de eerste twee. Lammert Huizing heeft er wel eens over geschreven. Hij noemde het ‘een isolatiesyndroom’. Door de moeilijke ontsluiting van onze veengebieden hadden we daar nogal last van gekregen. Alles wat van buiten onze gemeenschap kwam en wat ons ‘regels oplegde’ deugde per definitie niet. Achterdocht heb ik ook wel eens last van. Is mijn geval ook beroepshalve… Het belangrijkste, zo zeggen de geleerden uit de politieke filosofie is: dat we met elkaar het gesprek blijven aangaan. Open en duidelijk onze standpunten uitwisselen. En natuurlijk beschaafd en met goede argumenten. Dat laatste is in het ‘social media-tijdperk’ wel wat diffuus geworden. Wat is een goed argument? ‘Dat vind ik gewoon’ is niet echt een argument. Of ‘ik heb dat op Facebook gelezen’ ook niet echt. Het Latijnse argumentum staat ook voor bewijsgrond/inhoud. Het gaat er dus om dat bewijsgrond hebt. In de bijlage van deze blog neem ik een mooie argumentatie op van wat een goed argument is…..soms moet je wat onderzoek doen voordat je wat gaat roepen of typen. Tijdens de raad kwam de associatie met onze eigen politiek werk naar boven. Hoe is onze argumentatie en hoe wisselen we dat uit. Het traject met ‘debat.nl’ is positief geweest, maar de Hoogeveense politiek is ook zeer pragmatisch. Persoonlijk vind ik dat we meer energie kunnen stoppen in debat. Daarvoor zijn door de bedenkers van de ‘gemeente van de toekomst’ verschillende opties bedacht. Dankzij de brexit is de aandacht voor het debat onze buren in de UK ook gegroeid. Je zou kunnen zeggen dat het ‘lagerhuis’ toch het summum van debat is. Nu zijn we in Hoogeveen ook bezig met een nieuwe raadszaal. Is dat geld verspillen? Dat kan, als je onnodig luxe zaken toevoegt…maar goed geluid voor Radio Hoogeveen of online raadsdebat of goede Tv-uitzending zijn juist een stappen vooruit voor open politiek en transparantie. Een goede klimatologische voorziening zou een stap vooruit zijn. En debatteren (via een voorzitter) met mensen waarvan je de gehele non-verbale houding niet van kunt zien en vaak ook nog in een luie stoel verhouding, is toch een beetje treurig. Kortom in de raad dringt door dat onze raadszaal echt niet van 2017 is. Sterker nog, is in de rangschikking van moderne politiek in Nederland wel een zaal van voor de (golf-) oorlog. En dan het pluche, in Hoogeveen is het alcantara. Ook mooi maar komt dat een actieve houding ten goede? Debatteren vanuit de luie stoel kunnen we dat noemen. En dan het publiek, beetje achteraf op kantinestoelen die vooral de hardheid van uw achterwerk versterken. Als trotse Hoogevener kan ik wel wat aandachtspunten signaleren voor de uitstraling van Hoogeveen en haar raadsgebouw. Ik gooi het er even uit: rommelige entree met als blikvanger een liftschacht, aardige bodes in een nieuw kostuum met een Hoogeveen/de Wolden-logo alsof ze bij de beveiliging zitten…(de heren in driedelig wat niet zo misstaan bij de ouderlingen van de gereformeerde gemeente), geen intrigerende ontvangst ruimte met veel trots op de Hoogeveense prestaties, kunst of historie. Wel op meerdere plaatsen mooie schilderijen van Gerard. Prachtige Molukse vrouwen of (boven) de turfgravers. En er hangt nog ergens een verdwaalde scheepsbel die naar ‘maritiem Hoogeveen’ verwijst… Ramen die naar de buitenkant helelmaal (isolatie…) zijn dichtgeplakt! Een burgerzaal daar in tegen wel met redelijk veel glas, maar het is nergens van buiten is het mogelijk om naar binnen te kijken….er staan vreemde oude houten borden in, oude stoelen, verdwaalde piano, kortom het is geen uitstraling met allure. Om in de raadszaal te komen moet je met trap of genoemde 11-en-30-lift. De raadszaal is te betreden door een automatische schuifdeur met jumbo-uitstraling en de raadsleden praten richting college, griffier of een eventuele spreker al dan niet met powerpointscherm. De zaal is niet de ontvangstruimte voor buitenlandse gasten. Ik vraag me af waar je dat dan wel doet….en het is ook zoals gezegd niet de zaal voor het raadsdebat anno 2020! En hoe mooi de verbeteringsvoorstellen voor de raad ook zijn. Het is voortborduren op het bestaande. Wat zijn voor mij uitgangspunten voor de raadszaal c.s. van 2020?
1. Van buitenaf is het werk in de raad zichtbaar
2. Vereist een actieve debathouding
3. Is gericht op de burger i.p.v. het college
4. Heeft allure, is origineel en laat successen, historie en afkomst zien
5. Kan moderne technologie voor de komende decennia aan…..
Maar we moeten ook kijken naar de rest van het gebouw. De raad is niet altijd aan het debatteren. We hebben geen commissies meer maar zogenaamde ‘parallelle informerende of soms meningvormende blokken’. Dat werkt ook. Er is meer ruimte voor interactie of voor informatie-uitwisseling. Dergelijk ruimten vragen dus andere faciliteiten dan de ‘debat chamber’. En dan moeten we voor een debat zo’n 30 keer per jaar ook niet een permanente opstelling maken. Kortom dat moet ook nog Multi-functioneel. Mijn voorstel is dus volgende:
1. Laat een specialist ook kijken naar entree, ontvangst, uitstraling en transparantie van de raadszaal;
2. Houd commissiekamer 1 in tact voor informeren en kleinere / thematische bijeenkomsten. Raadzaal kan omgebouwd worden en beide worden even opgefrist. Raadszaal mag een iets kleiner setting krijgen, maar houdt het vooral ook flexibel.
3. Creëer in de huidige burgerzaal een (flexibele) ‘debat chamber’ welke gericht is op bovengenoemde uitgangspunten door een ‘lagerhuis 2.0-opstelling’…open en transparant. Gericht op (online) media en publiek. Actieve debathouding dus uit de leunstoel (en zitten is het nieuwe roken…). Hoogeveen gaat (in Noord-Nederland) voorop.
Aristoteles kan trots op ons zijn…Hoogeveen met lef! En dat mag ook best wat kosten! Immers debat in de democratie is ons hoogste goed. En dan gaat het niet om pluche….
Om u te inspireren (beelden zeggen meer dan woorden) licht ik een paar plaatjes toe:
Prachtig voorbeeld, Fitzgerald Chamber of Debat
Harderwijker alternatief, helaas geen debat richting publiek, wel actief!
In Elburg kijkt men (zeer toepasselijk) vooral naar boven….
Toch terug naar de moderne lagerhuis versie. Leve Fitzgerald! Debators gaan staan!
En dan kunnen we de zaal ook goed gebruiken voor onderwijs of debat-wedstrijden. We moeten nooit iets kopiëren, maar laat dan de architect gewoon deze drie voorbeelden in elkaar schuiven en Hoogeveen staat qua politiek debat op de kaart!
Goed reces gewenst…ik ben wel toe aan vakantie. Tijd om weer nieuwe visies en initiatieven te bedenken. Ledigheid is ….
Bijlage ‘Goed Argument’
1. Wat is belangrijk?
Een goed argument sluit in de eerste plaats aan bij wat de ander belangrijk vindt. Want jij wilt iets van hem of haar. Die ander is gemakkelijker te overtuigen als jouw goede argument aansluit bij zijn of haar doelen en belangen. Vooral ook omdat mensen van nature graag consistent willen zijn.
2. Externe bronnen
“Objectieve” bronnen zijn van onschatbare waarde bij het argumenteren. Wetenschappelijk bewijs, cijfers van de branchevereniging, jurisprudentie, en dergelijke kunnen je standpunt kracht bijzetten, zeker als je ook nog eens kun aansluiten bij wat de ander belangrijk vindt.
3. Autoriteit en/of onderzoek
Tot slot de rol van autoriteit. Een argument die gestoeld is op autoriteit is overtuigender dan wanneer dat niet zo is. Kijk maar eens naar talkshows op televisie – of het journaal. Niet voor niets wordt Bert Hendriks gevraagd naar zijn mening over de ontwikkelingen in het Midden-Oosten – en Maarten van Rossum naar de duiding van wat er gebeurd in de Verenigde Staten. Dat is omdat zij gezien worden als autoriteit op dat gebied. Voor een overtuigend argument moet je soms dus wel wat onderzoek doen. Je moet je verdiepen in de ander om erachter te komen wat die belangrijk vindt, je moet op zoek naar externe bronnen en/of iemand met autoriteit die jouw standpunt onderschrijft.