Verslag over de openheid die wij in Hoogeveen als politiek zoeken rondom begroting en bezuinigingen.  Een uitleg over hoe dit bedacht was en hoe dit uitpakte t.a.v. de strategische conferentie op 13 maart 2020. Een conferentie die niet doorging…

In deze week van zorgen en problemen rondom Covid-19 werd de gemeentelijke politiek in Hoogeveen ook nog even neergesabeld door het Dagblad. Journalisten en een hoogleraar wisten zonder enige wederhoor te vertellen hoe het wel moest in Hoogeveen. De hoofdredacteur deed er nog een schepje bovenop ‘Slinks in Hoogeveen’. CDA-leden vroegen zich af, is mijn partij daar ook bij betrokken? Zo werken dus dit soort ‘koppen’ en ‘framing’. Graag willen wij in een positief ingestoken stuk aangeven hoe wij de ontwikkeling van ‘financieel beheer en raadswerk in Hoogeveen’ zien. Daar is niets slinks aan, het is opener dan ooit. Voordat we ingaan op het fenomeen slot- of startverklaring, even het hele plaatje, waar het journaille nog niet aan toegekomen is. En ja, wij realiseren ons: er is, op dit moment, wel belangrijker nieuws!

Grotere verhaal
Hoewel de kranten en de professor Bröring alleen de slotverklaring die de start van het HIC-proces moest markeren benadrukken is er wel iets meer te vertellen. Professor Bröring, komt die u naam nog bekend voor? Ook deze keer vond hij het niet nodig om even met wethouder of raadsleden te bellen of mailen. Dat deed hij ook niet toen hij Hoogeveen afbrandde rondom het IJZ-dossier en ook nu weet hij vanuit zijn academische toren over ons te oordelen.

In de zomer 2019 nam de voorzitter van de auditcommissie (zeg maar commissie van financieel specialisten in de raad) samen met de raadsgriffier het initiatief tot een nieuwe ‘planning en control-cyclus’ voor de gemeente Hoogeveen. Op 26 juni 2019 werden alle fracties geënquêteerd of, als ze de enquête niet terugstuurden, gebeld. Op 8 augustus werd deze cyclus door beide auteurs, waaronder ondergetekende, uitgewerkt. Op 9 september werd het voorstel door de auditcommissie aangenomen. Op 29 oktober reageerde het college daarop en eind 2019 werd de nieuwe cyclus, inmiddels omgedoopt tot HIC (Hoogeveen in Control), behandeld in de raad en begin 2020 raadsbreed aangenomen. Hoogeveen in control is bewust gekozen omdat Hoogeveen beter grip op haar financiën wil hebben en de raad daar een rol in speelt.

HIC goed uitgewerkt en zeer open
Hoewel ik in het geheel niet objectief tegen HIC aankijk, durf ik wel te stellen, ook omdat de gehele raad er mee instemde, dat HIC een paar verbeteringen doorvoert die juist voor een betere rol van de raad zorgen en meer ruimte voor inwoners biedt. NIET TOEVALLIG is HIC in deze grafische vorm (zie hieronder) op woensdag 11 maart 2020 (10.12 uur) naar de raad gestuurd. Dit als reminder dat op vrijdag 13 maart de start was van het HIC-traject 2020.

HIC ziet er als volgt uit:

De HIC heeft dus een aantal voordelen. De raad gaat met elkaar in gesprek over de korte (bezuinigingen) en lange termijn (wat voor Hoogeveen willen we zijn). Er wordt dus visie van raadsleden en partijen gevraagd. Er is openbaar debat over die visie en hoe we die moeten bereiken. Geen verhaaltje voor de begroting aan, maar serieuze planning met verschillende stappen. En we dagen als raad de inwoners uit. Op de motiemarkt is er ruimte om jouw ideeën voor Hoogeveen concreet en onderbouwt in te brengen. De raad komt meer naar buiten en gaat meer in gesprek met inwoners dan afgelopen jaren!

Openheid HIC en specifiek strategische conferentie
In tegenstelling tot de rest van het HIC-traject is de eerste stap een interne aangelegenheid van de raad. Is dat geheim? Zijn het achterkamertjes? Nee, raadsleden weten ook niet alles, willen daar openlijk over praten, willen kennis en inspiratie verzamelen. Dat kan nu eenmaal beter en opener als daar geen camera’s bij draaien. Harry ter Braak zou ons dit jaar toespreken, meenemen en begeleiden in het voorbereiden op ‘strategische beschouwingen’, op keuzes maken, op leiderschap met tegenwind. De financiële man van Hoogeveen (ook zonder politieke kleur) zou de raad nogmaals bijpraten over ‘waar staan we en wat staat ons te wachten’. En na afloop zou de ‘getekende verklaring’ overigens gewoon gepubliceerd worden, ook de statements van de partijen konden gewoon in de media geslingerd worden en een verslag zou a) via de raad openbaar worden behandeld en b) in Torentje gepubliceerd worden. Kortom: een informatieve en inspirerende bijeenkomst voor raadsleden met een besloten karakter ter voorbereiding op een uitgebreid openbaar traject over de toekomst van Hoogeveen. In dat traject is er nog volop gelegenheid om meningen publiek te delen en met iedere geïnteresseerde inwoner in gesprek te gaan. Het is erg jammer dat zij die de conferentie wilden boycotten dit niet mee hebben gewogen in hun afweging.

Slot- of startverklaring
Eén van de leden van de voorbereidingscommissie opperde om een conferentie, net als bij andere grote conferenties, af te sluiten met een gezamenlijke slotverklaring. Natuurlijk zag de voorbereidingscommissie daar wel beren op de weg. Hoe krijg je heel verschillende politieke partijen op één lijn? De commissie vond elkaar in de benadering dat de slotverklaring een startverklaring moest worden. Een verklaring waarmee de gezamenlijke opdracht van alle partijen in Hoogeveen aan de start van het HIC-traject zou worden benadrukt. Ik ging zelf al over een tekst nadenken. Iets als ‘de raad van Hoogeveen benadrukt dat hij in 2020 gezamenlijk voor de grote opdracht staat om met beleid, zorgvuldige afweging en goede onderbouwing te werken aan verbetering van de financiële positie van onze gemeente’ …was getekend….Kortom niets mis mee, geen statement waarmee politiek debat wordt doodgeslagen, maar een statement om ieders goede intenties, die er zijn, vast te leggen en aan te geven richting de samenleving. Geen handtekeningen onder een stuk waarbij de raad zich klem zet. Geen commitment aan het beleid van het college van B&W. Niets waar professor Bröring zich zo tegen verzet en niets wat de kop in het Dagblad wil doen vermoeden. Zeker geen slinkse handelingen in Hoogeveen.

Wel ontstond ook in de raadsfracties, zeker ook binnen het CDA, discussie over de slotverklaring. In de eerste uitnodiging stond dat ieder die individueel moest ondertekenen. Sommige raadsleden vroegen zich af ‘waar moet ik voor tekenen’. Wethouder Jacob van der Heide hamerde erop om in ‘saamhorig het probleem aan te pakken’ en ‘u hoeft niet te tekenen bij het kruisje voor bezuiniging X, Y of Z’. In de week voor de conferentie kwam de commissie tot de conclusie: Als het niet lukt om de positieve gedachte achter de startverklaring over te brengen en raadsleden er juist terughoudend van worden, dan moet het maar niet. Vervolgens kwam het idee om een verklaring in beelden te laten maken op basis van alle statements van de partijen. Dus werd een zakelijke cartoonist ingehuurd zodat er toch gewerkt kon worden aan een ‘getekende verklaring’… leuke vondst.

Wat slinks is?
Blijft natuurlijk wel overeind dat op dinsdag 10 maart 2020 de Hoogeveense politiek wel een dieptepunt bereikte. Op deze dag ontving het Dagblad van het Noorden in een niet geadresseerde enveloppe zonder afzender een printje van de eerste uitnodiging aan de raad. Een uitnodiging die inmiddels zeker 2 keer achterhaald was. Kortom: wij moeten concluderen dat in het Hoogeveen van 2020 door of via een betrokkene iemand een totaal niet geheim stuk, anoniem bij de krant door de bus moet doen…hoe diep zijn sommigen dan gezakt. Dat is pas slinks.

Hoe CDA verder gaat
Natuurlijk blikken we vooruit. Het traject staat nu stil, we hebben belangrijker zaken aan ons hoofd. Dat is echter best een probleem. Hoogeveen besteed miljoenen per maand, geld wat er niet altijd meer is. Kortom de opgave is groot. Het aan laten komen op onder provinciaal toezicht staan of zelfs onder rijkstoezicht (artikel 12) zal voor college, raad én inwoners geen pretje zijn. De kans dat uw WOZ-belasting in de buurt komt van het dubbele van wat de afgelopen maand in uw mail zat, is groot. Als het CDA dat kan tegenhouden dan zal zij dat zeker doen. Dat doen we met een open vizier. U mag van ons daar uitleg over verwachten zo veel u maar wilt. Via onze site, via onze facebookpagina en zo mogelijk in de krant. Maar u kunt ons ook bellen of mailen. En straks weer bezoeken op bijeenkomsten en politieke cafés. Dan willen we u uitleggen dat er in Hoogeveen open en eerlijk gewerkt wordt aan een moeilijk probleem. Hopelijk komt dat ook nog eens in de krant….of zou dat niet verkopen? Wij denken van wel!

Bijlage openheid in HIC op een rij gezet:

De positieve veranderingen van de HIC zijn:

  1. Start met een inspirerende en leerzame sessie voor raadsleden om te werken aan visie en (lange termijn) strategie;
  2. Open debat over strategische conferentie op 26 maart 2020;
  3. In voorjaar een ‘bijstuurnota van college’ ter behandeling op de kaderdag op 4 juni;
  4. Koppeling jaarrekening, strategische conferentie en bijstuurnota om per partij een beschouwing te geven op (2de deel) van de kaderdag op 4 juni.
  5. Via deze strategische of algemene beschouwingen geven de partijen (zonder coalitie of oppositie-tegenstellingen) hun visie op het Hoogeveen van de toekomst.
  6. Op 25 juni vind een debat plaats over deze visies van de partijen.
  7. Na de zomer komt het bestuursorgaan B&W met haar visie en werkt dat uit in een begroting.
  8. Ook nieuw is op 7 oktober een motiemarkt. Inwoners van Hoogeveen mogen dan op een markt in het gemeentehuis (of Tamboer?) hun moties en amendementen op de begroting ‘verkopen’ aan raadsleden.
  9. Dan volgen debat over het traject strategische conferentie, Kaderdag, bijsturing, cijfers vorig jaar, motiemarkt en eigen beoordeling begroting 2021 e.v. .
  10. Een paar weken later volgt besluiten.  Daarbij ontstaat vaak nog weer discussie over moties en amendementen. CDA heeft afgelopen jaren daarbij zich, met goede redenen laten gelden. We noemen ‘financieel evenwicht (met OZB Nee) van 2018 en ‘thuiszorg-amendement’ van 2019.

Kortom volop openheid, volop debat. Veel ruimte voor visie en politieke statements.