CDA was erg kritisch over bezuinigingen over thuishulp. Negatieve reacties zijn na niet fijn. Reactie was bijvoorbeeld: Het is Godgeklaagd hoe in Hoogeveen met kwetsbare mensen wordt omgegaan. De gemeente Hoogeveen zou zich moeten schamen. Zo’n bericht van voetbalvriend Hans raakt je wel. In een afgewogen blog neem ik u mee in het proces wat ik (en de fractie van CDA Hoogeveen) hebben doorgemaakt. Hoe zie ik de huidige situatie rondom de thuishulp in Hoogeveen? Is er door de raad iets veranderd in de voorstellen? Ik werd door de tekst van Hans (ook HZVV) getroffen en daarom deze blog.

Samenvatting
Het is niet zo simpel als het lijkt in begroting van de gemeente en in de kranten. Zeker niet zo simpel als op regiohoogeveen.nl in 139 woorden is voorgesteld. De gemeenteraad heeft na lang beraad op 31 oktober 2019 een aangepaste begroting aangenomen (alleen VVD stemde tegen), maar er is op die avond wel iets veranderd…..

Het is uiteindelijk nog maar de vraag wat de aanpassing van de thuishulp gaat worden. Zo ‘duidelijk’ als het in bijlage F van de begroting staat, zo onduidelijk is het in de praktijk. Het amendement van D’66/CDA om de bezuiniging van tafel te halen heeft uiteindelijk geleid tot diverse toezeggingen van de wethouder van zorg. Toezeggingen die in begroting werden vastgelegd. Belangrijkste is dat hij op korte termijn met de aanbieders van zorg een aangepast plan voor bezuinigingen gaat maken. Het plan in bijlage F van de begroting was sowieso nog niet duidelijk en/of hard was. Alle richtlijnen, wetten en jurisprudentie zorgden daar wel voor. Maar eigenlijk is bijlage F op nieuw naar de tekentafel gestuurd. Uitgangspunten zijn ‘meer innovatie’, ‘meer met verzorgers uit het veld’, ‘behoud van kwaliteit van zorg’ en ten slotte ‘streven naar behoud van banen’. Maar het is maar hoe je naar de uitkomsten van donderdagavond kijkt. Op 2 oktober had de wethouder al toegezegd dat iedere cliënt individueel aan de hand van een nieuw en objectief normenkader wordt beoordeeld. Dergelijk normenkader kan minder worden dan huidige, maar dat kan nooit lager dan CIZ-normen. Er is zoveel juridische ervaring (zie ECLI:NL: CRVB:2018:3836 ) in Nederland met dergelijke pogingen, dat dit niet fout kan gaan in Hoogeveen, daarvoor hoeven de cliënten van de WMO in Hoogeveen niet te vrezen. En anders kunnen ze ons of andere politieke partijen gelijk bellen. Kortom er is alle vertrouwen in wethouder Slomp, met zijn inlevingsvermogen, dat hij dit tot een goed einde gaat brengen.

Tenslotte heeft CDA nogmaals een brief naar haar vertegenwoordigers in Den Haag gestuurd. Het vaste eigen bijdrage-systeem leek heel sociaal, maar heeft als neveneffect dat het hele WMO-systeem daardoor onder druk komt te staan en normtijden nog verder onder druk komen. Mensen die zelf niet bij kunnen huren worden dan de dupe van het systeem. En daarmee is het helemaal niet zo sociaal.

Bezuiniging op thuishulp zal (na donderdag 31 oktober 2019) daadwerkelijk anders! Jammer dat de pers die kop niet heeft gebruikt……nu we in Hoogeveen iets bereikt hebben (wat precies is nog onduidelijk) is het zaak om ook in Den Haag iets te bereiken. De volgende ochtend na het op staan las ik dit:

Cartoon van Fukke & Sukke….iets aangepast

Appelmoes
Voordat we het proces, de discussies en uitkomsten in duiken, deze bijzondere uitspraak.


Er zijn meerdere verklaringen voor deze Amerikaanse uitspraak. Ik dit kader doel ik op dat appelmoes een geheel van gestampte appels, suikers en kruiden is, maar dat de individuele appels niet meer zichtbaar zijn. Zo is ook op donderdag 31 oktober op initiatief van CDA gesproken over het volledig schrappen van de bezuinigingen op thuishulp. D’66 had een motie die opriep tot meer vernieuwing in dit domein. Dat vonden wij een mooie motie, maar niet stevig genoeg. Daarom is op maandag 28 oktober door ‘Scheffers en Kreuze’ een mix van motie en amendement gemaakt. Deze werd mede ingediend door SP, SGP, GL en VVD. Ja, u ziet het goed. De hele oppositie en coalitiepartij CDA. Wij waren intrinsiek zo gemotiveerd dat wij het initiatief hiertoe hebben genomen. of om John F. Kennedy te citeren: geen oppositie, geen coalitie, maar een juist actie.

Achteraf, na uren polderen en schaven, knopen tellen en afwegingen maken, is er een appelmoes-compromis uitgekomen. Onzichtbaar zijn de individuele appels. Wat daar de uitkomst van is gaan wij nu behandelen. Wel een compromis waar initiatiefnemers voorzichtig en ‘als een boer met kiespijn’ akkoord meegegaan zijn.

Hoe is de financiële situatie in Hoogeveen?
Hoogeveen staat er matig op. De cijfers 2019 lijken op een kleiner tekort uit te komen als in 2018. De verwachting is nu ongeveer € 3 mln. Toen was er sprake van een tekort van € 9 mln. De grote tegenvallers waren jeugdzorg € 3,8 mln. en de uitgaven in het kader van de WMO € 2,5 mln. Samen dus 70% van het totale kort. Daarnaast waren er een groot aantal kleinere tegenvallers. Hoogeveen had in 2009 (dus slechts 10 jaar geleden) nog een reservepositie van zo’n € 83 mln. In de afgelopen 10 jaar is fors geïnvesteerd in Hoogeveen. Er is een crisis geweest wat leidde tot hogere uitvagen van uitkeringen (Hoogeveen 14% werkloosheid) en tot grote afboeking van grondposities en vanaf 2015 zijn 3 grote zorgtaken naar de gemeente gedecentraliseerd. Daarbij 15% korting op budget. Eerste jaren kwam Hoogeveen d’r nog wel mee uit. De budgetten waren redelijk groot. Later werd dat minder en minder. De grootste uitgave, zoals bij alle gemeente is de jeugdzorg. Die laat ik even voor wat deze is. Namens CDA gaf Peter Koekoek aan dat het maar vreemd was dat dit onderwerp nauwelijks besproken werd. We discussie over een ton op leermiddelen, maar niet over een bedrag wat 38 keer zo groot is. We richten ons dus verder in dit blogje op de WMO.

Veranderingen in de WMO
Voor het jaar 2018 is dus 2,5 mln. meer uitgegeven aan de WMO. In totaal werd in dat jaar 19 mln. besteed aan WMO. Daar zitten vele posten onder. WMO-vervoer, verwarde mensen, beschermd wonen, begeleiding en zeker ook de thuishulp. In 2019 is voor WMO al minder begroot. Namelijk 16,7 mln. En voor 2020 is 13,8 begroot.
Door de decentralisatie zijn veel gemeenten gaan werken met wijkteams of WMO-loketten. De WMO-loketten bij een gemeentehuis zijn vervangen door mensen die (al dan niet met een zorgachtergrond) op pad gaan de wijken in. En nog verder. Die bij u thuis aan de keukentafel komen te zitten om te kijken wat u nodig heeft. Met daarbij een budget van de gemeente in de achterzak. Ik zeg echt niet dat aan de keukentafels royaal gestrooid wordt met uren en daarmee geld. Het heeft zeker ook een goede kant. Wat wel duidelijk is, is dat er nu veel meer wordt doorverwezen naar (zwaardere) zorgverleners. Het is ook goed dat problemen gesignaleerd worden. De Wijkteamleden met een zorgachtergrond kennen het zorgaanbod goed. Ze denken in de eerste plaats aan optimale zorg en niet aan de kosten. De wijkteams zijn dus zeker niet het wondermiddel voor zuinigere zorg, zoals vooraf werd gehoopt. Terwijl het bij de overheveling van de zorg naar de gemeenten, met de beoogde verschuiving van zwaardere naar lichtere zorg, cruciaal is om de zorg voor de gemeenten betaalbaar te houden. Maar het doel van passende hulp tegen lagere kosten is met de wijkteams niet bereikt.
En vanaf 1-1-2019 zijn ook de eigen bijdragen voor deze zorg sterk zijn verlaagd, daarom zullen nog meer burgers een beroep gaan doen op hulp van de gemeente. Helaas ook als men dat eigenlijk zelf wel zou kunnen betalen. Dit zou je een weeffout kunnen noemen van het kabinet Rutte III.

Ook is met de zorghervorming in 2015 de drempel voor de verpleeghuizen verhoogd. Mensen blijven langer thuiswonen, ook als ze al lichamelijke problemen hebben of beginnen te dementeren, en de gemeente moet hen ondersteunen in zwaardere problematiek dan voorheen. Kortom voor zorg positieve ontwikkelingen….

Samenvattend: een scheve regeling rondom de € 17.50 eigen bijdrage en veel meer mensen die langer thuis wonen. We zien zorgbedrijven die daarop reageren. Zo spreekt de Zorgzaak bij de Kloosterstaete over ‘thuiszorg onder één dak’. Mensen verhuizen naar een eigen woning in een gezamenlijk complex waar ze thuiszorg ontvangen. Maar wel thuiszorg waarbij de verzorgende niet kilometers in auto hoeft te rijden, waarbij voorzieningen onder handbereik zijn (scheelt ook ziekenautoritten en opnamen) en waar efficiënt wordt gewerkt. Op 30 appartementen is ’s nachts iemand beschikbaar. En woningen vol domotica. Voor de nachtbewaking bijvoorbeeld bewegingscensoren zodat snel gezien wordt wat er bij iemand gebeurd….dat is innovatie. Innovatie die komt van ondernemers uit de zorg.

Financiële blunders
In de commentaren was sprake van ‘over de ruggen van kwetsbare mensen’ en ‘na groot aantal financiële blunders’. Aangezien dat niet nader wordt ingevuld zie ik in de exploitatie maar één andere grote tegenvaller. De jeugdhulp. Daar heeft het tekort in mijn ogen 5 oorzaken. Ik kom hier een volgende keer op terug. Op verzoek van CDA is dit onderwerp apart gesteld en wordt apart behandeld in een afzonderlijke raadsvergadering komende november.

Men zou kunnen doelen op de 60 mln. die de ambtenaren van Hoogeveen / de Wolden nu kosten en de stijging van de kosten van deze organisatie. Deze zijn echter maar voor een paar ton een daadwerkelijk besluit van de raad. Daarin zit bijvoorbeeld data-analyse wat we juist zo hard nodig hebben om oorzaken te achterhalen. Voor het overige komt dat door (erg) hoog ziekteverzuim. Volgens bestuurders vooral langdurig zieken die geen werkoorzaak hebben en tenslotte vele miljoenen door stijging van de cao van ambtenaren. Een trend die we over in Nederland zien. Landelijke onderhandelingen zorgen ook in Hoogeveen voor kostenstijgingen.

Als je de krant moet geloven is Hoogeveen ook een grote verspilling overkomen door het project IJZ. Misschien wordt daarop gedoeld. Een project wat deze zomer wat ‘houterig’ door college werd afgeblazen. Een project wat zo schat ik dat in niet doorgegaan is door:

  • Te lage bijdrage van provincie;
  • Combinatie van slecht calculeren door gemeente en ‘goed’ calculeren (extreme winstopslag ) door (één) aannemer;
  • Te lange aanlooptijd waardoor besluiten tegen heel andere kostenbedragen moesten worden uitgevoerd dan toen eerste besluiten werden genomen.

Is dit project zo’n grote probleem? Volgens het verantwoordingsdocument heeft dit project € 1,7 mln. gekost. Nog steeds maar 0,68% van WMO-tekort. Maar ben ik het ook eens met deze conclusie dat het project (in raadsvergadering werd door PvdA en SGP het bedrag steeds hoger tot 2 of 2,5 mln.) echt € 1,7 heeft gekost? In de eerste plaats is het voor een gemeente als Hoogeveen met ambities op vlak van bovenregionale sportvoorziening goed dat er gedegen voorbereiding plaats vind of vond. De vraag is zelfs of we daar genoeg geld aan uitgegeven hebben? Of hebben we te veel zelf geprobeerd op te lossen? Overigens hebben we aan dit project onbedoeld twee kavels overgehouden. Deze hebben een gezamenlijk boekwaarde van € 1,46 mln. Als we dat weer te gelde weten te maken dan vallen de kosten mee. Echter in de jaarrekening 2019 zal € 764.000 worden opgenomen als kosten. Dat is de prijs van de ambitie dit jaar. Dit bedrag is overigens 4% van wat we aan de WMO in 2019 (zonder rekening te houden met tegenvallers) wordt uitgegeven.

Ik zie dat van de financiële blunders genuanceerd. Waarbij ik overigens wil opmerken dat de gemeente best eerder strakker in haar (sociale) uitgaven had mogen zitten dan was de klap nu minder hard aangekomen.

Begrotingsproces
Politiek is niet voor bange mensen zo stelde één van mijn politieke inspiratoren: Ruud Lubbers. Een ondernemer politicus die ook met daadkracht de landelijke financiën moest saneren na jaren Den Uyl. Overigens vind ik bij den Uyl ook weer inspiratie. Een premier die met vouwwagen op vakantie naar Frankrijk gaat. Hoe mooi wil je het hebben! In de lijn met Lubbers noemde ik onze algemene beschouwingen: aanpakken. Hoogeveen kenmerkt zich door de eeuwen heen door harde werkers: aanpakkers! Dat is wat we nu nodig hebben.


We weten dus dat in de begroting 2020 harde beslissingen moesten worden genomen. Wij zien dat dit proces start op 8 november 2018. CDA torpedeert daar de OZB-verhoging. De opdracht van college was: ga eerst maar eens in je eigen plannen en organisatie kijken. Kijk ook naar daar waar het veel extra geld kost. Doen we het daar goed. En dat heeft het college gedaan. Er zijn 78 grote en kleine bezuinigingen voorgesteld. Let wel Hoogeveen heeft een bepaalde tactiek toegepast: Men heeft de begroting 2019 gepakt, daarbij de tekorte 2018 gerekend (die 9 mln) en daar de nieuwe begroting van 2020 van gemaakt. Dan zouden we dus weer met grote tekorten uitkomen. Daarom heeft met in de 2020 begroting op 78 punten in totaal ruim 9 mln bezuinigd. Dus bepaalde posten zijn t.o.v. begroting 2019 eerst flink verhoogd en toen is er een bezuiniging doorgevoerd. Om even in te zoomen op WMO-thuishulp. Dit is ten opzicht van 2018 al met 1,5 mln verhoogd. En wordt in de voorliggende begroting met 2 mln. verminderd.

Maanden bezig met begroting. Hierbij mijn ‘moonboard’….

Zelf heb ik met Peter Koekoek meerdere dagen besteed aan de jeugdhulp en later met Hetty Bouius aan de WMO. Andere hebben andere onderwerpen opgepakt (OZB, leergeld, schulden, veiligheid en duurzaamheden, bijvoorbeeld baatbelasting). We nemen verlof op het werk en gaan aan de slag, samen studeren op stukken en praten met mensen uit het veld. Drie keer de op 5 augustus uitgereikte begroting gelezen (dat is wel nodig, zo’n toegankelijk document is het ook weer niet). Een heidag met CDA-fractie op 6 september gehouden en vervolgens een 10-tal CDA vergaderingen. Inclusief een aantal stevige debatten met CDA-leden. Mooi dat dit kan, wel intensief. En toch zitten we met een kater. Franciscus van Assisi sprak, ook nu, troostrijke woorden:

Korte toelichting op thuishulp
Als je de krant leest dan lijkt het erg makkelijk. Bezuiniging wordt van 105 naar 75 minuten in de week, maakt een daling van 29%. Maar zo zit het niet helemaal in elkaar. Eerst even het proces van een WMO-aanvraag:

Bron (als je meer wilt weten van WMO: https://www.kansplus.nl/wp-content/uploads/2018/02/Zorgwetten-sinds-2015-in-eenvoudig-Nederlands-1.pdf )

In Hoogeveen praten voor namelijk over lichte huishoudelijke hulp (HH1) of zwaardere huishoudelijke hulp ook wel huishoudelijke hulp plus (HH2). Dit zijn in Hoogeveen allemaal maatwerk voorzieningen. Het proces werkt in Hoogeveen met de zogenaamde WMO-consulenten.

Simpel even vergelijking maken per adres van alle vormen van HH is niet makkelijk. De normstelling zoals in de begroting van Hoogeveen opgenomen lijkt echt té simpel. We maken onderscheid tussen soort huizen, tussen 1, 2 of meerpersoons huishoudens, enz. enz. En d’r zijn verschillende verdeling van werkzaamheden mogelijk. Iedereen krijgt op maat wat hij/zij nodige hebben. Daarom doen zich diverse combinaties voor. Let op de ‘let op’ tekst boven deze instructie. Zie bijvoorbeeld dit overzicht van CIZ (centrum indicatiestelling zorg):
Dus een alleenstaande in een flat zit volgens de CIZ op verschillende combinaties van 120 minuten tot 315 minuten. Ze kunnen we voor eensgezinshuizen met 1 of meer bewoners weer andere normen. Eensgezinshuizen zitten op 180 tot 405 minuten voor zware gevallen en meerpersoonshuishoudens van 180 tot 465.

Als we als uitgangspunt de opties 1.4 + 1.5 nemen. Dus licht en zwaar dan komen we op deze opstelling:
1. Flat of seniorenwoning: 150 minuten
2. Eengezinswoning met 1 persoon: 240 minuten
3. Eengezinswoning met 2 personen: 270 minuten.

Tenslotte nog om het overzicht te krijgen een tabel van een gemeente in Nederland. In Beuningen. Zeer gemddelde gemeente. Hier zit u de optelsom per onderdeel. Want ten opzichte van bovenstaande maakt het ook nog uit of men één of meer kamers heeft. Het maakt zelfs uit of de logeerkamer nooit gebruikt of regelmatig gebruikt wordt….helemaal vanuit tabellen ‘op maat’ ingevuld. Beuning betaald volgens de norm 121 minuten in deze samenstelling. Daarbij zit zelfs 22 minuten ruimte voor indirect, is het koffiedrinken met client? Of administratie….toch nog 18% van dit urenbudget.

Kortom je kunt lastig vergelijkingen maken. Het wordt zo toegerekend naar de individuele situatie (op basis van inschatting van de WMO-consulent) dat het moeilijk te generaliseren is.

Bijlage F, voorstellen college van B&W
Nieuw in de begroting is de bijlage F. Daarin (helaas niet voor alle 28 besparingen op sociaal domein) uitleg over de bezuinigingen die de sociale kant van Hoogeveen raken. Onder de 28 zijn ook de nodige verbeteringen. Minder bureaucratie, meer efficiency. Daar is iedereen voor. Er zijn kleine posten die moeilijk liggen ‘meerkostenregeling (inmiddels gewijzigd) en ‘leerkostenregeling’ (inmiddels via Stg. Leergeld ‘verzacht’). De grootste is de genoemde 2 mln. op de WMO thuishulp en begeleiding. Deze bijlage is echt een stap vooruit in het nader informeren van de raad. Er worden zo’n 20 maatregelen toegelicht. Wat is doel, gevolgen zowel financieel als inhoudelijk. Wie gaat het raken en hoeveel ‘pijn’ gaat het doen? Want bezuinigen op sociale budgetten doet altijd iemand pijn. Ook als een bezuiniging te rechtvaardigen valt doet het pijn.
Op pagina 256 wordt de ‘verlaging normtijden thuishulp’ behandeld. Het gaat om 1.974 personen. Gemiddeld 75 jaar. Ze zijn allemaal geïndiceerd voor hulp of begeleiding. Bij de decentralisatie in 2015 hebben veel gemeente toen al de normen teruggeschroefd. Daar zijn ook vele rechtszaken over te vinden omdat dit terecht of onterecht was. De rechter heeft daar uitspraken over gedaan. Meest recente is die van de rechter van Centrale Raad van Beroep van 10 december 2018. Deze hebben wij aandachtig gelezen. Juridische tekst, maar wel heel belangrijk. Daaruit kwam naar voren dat de rechter akkoord ging met aanpassing van de normtijden als maatwerk maar mogelijk is. Hoogeveen heeft in 2015 de normen niet teruggeschroefd en college vind nu dat dit moet gebeuren. Wetgever stelt wel dat dit door onafhankelijke partij moet worden onderzocht. Mag niet gehalveerd of zo grof, maar kan naar beneden worden bijgesteld. Proces wordt beschreven. Tot zover gaat het nog prima. Klinkt logisch. Dan gaat de gemeente aan het rekenen (onderaan pagina 257). Daartoe is letterlijk in de begroting een sigarendoosberekening gemaakt.
Velen kijken dan naar staatje A (alles in minuten, ‘minder’ en ‘%’ door ondergetekende aangevuld).

Dan lijken de besparingen duidelijk variërend van 29% tot 100% korting. Maar zo werkt het dus niet. We hebben in vorige paragraaf gezien dat mensen vrijwel allemaal combinaties van verschillende vormen van hulp vragen en krijgen. Het wordt dus op maat bepaald, ingevuld en uitgevoerd. In Hoogeveen is uitgegaan van de gemiddelden (de gemiddelde mens bestaat niet, maar voor de rekensom begrijpen we dit). Daarbij zijn in minuten dit de gemiddelden en dan zien we deze percentages. Zie staatje B.

Gaan we deze percentages halen? Nee, zegt de gemeente. We kunnen volgens de sigarendoos 3 mln. besparen, maar wij hebben als doelstelling niet meer dan 2 mln. gesteld. Let wel dit is niet genoeg om het gat te dichten, maar een aanname van 65% haalbaar. Dus 35% gaat niet lukken. Als de minuten dan herberekenen ziet het er iets anders uit. Zie staatje C.

Iedere gebruiker van basispakket levert dus 1/5 deel in en gebruikers van pluspakket 1/3. De minuten van 236 en 272 in de week komen nog aardig uit ten opzichte van de CIZ indicatiestelling. Gevaarlijk om met gemiddelden te gaan rekenen, maar daar was sprake van bandbreedte van 150 tot 270 minuten. Als Hoogeveen deze besparing doorvoert blijft ze dus gemiddeld en vermoedelijk/hopelijk bij iedere cliënt binnen de landelijke CIZ-normen. Dat is gezien de rechtspraak wel verstandig.

Gemeenten hanteren soms de CIZ-normen als uitgangspunt. Zie bijvoorbeeld deze gemeente (ze hebben de normen van CIZ op hun eigen website staan):
http://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/images/Littenseradiel/i186547.pdf

Let wel de gemeente heeft op pagina 258 expliciet vermeld dat de normering nog moet worden onderzocht en dat de genoemde wasvoorziening nog helemaal niet zeker zijn qua bijdrage aan de bezuinigingen. Er moet dus een (duur) landelijk onafhankelijk bureau onderzoek gaan doen naar ‘het gemiddelde schone huis – in Hoogeveen- ) en deze uitkomsten worden dan doorgerekend naar de andere onderdelen van het ‘maatwerksysteem’. In den lande zijn KPGM, Plexus en bureau HHM bekende onderzoeksbureau. Hun tarieven liegen er niet om… Zijn deden ook in 2016 het onderzoek wat in 2018 bij CRvB als norm is gaan gelden.


Uit het onderzoek van deze drie partijen in Utrecht komt men op een basisvoorziening zoals u hieronder kunt zien. Daaruit maken we op dat de basisvoorziening 126 minuten (104,9 uur naar 50 weken omgerekend) per week kan zijn:


Ook is duidelijk vermeld dat er dus geen 2 mln. bezuiniging gerealiseerd worden. Letterlijk staat er ‘we verwachten daarom dat de besparing pas in 2021 op 100% (dus 2 mln.) zal zitten. En wordt al aangekondigd: er is extra personeel nodig om iedereen te herindiceren. Ook wordt even keurig opgemerkt dat het 150 tot 200 extra banen gaat kosten.

Dus om 2 mln. te besparen moeten we wat kosten maken. Even op de sigarendoos:

  1. Extra inhuur € 200.000 om mensen alle snel en doeltreffend te indiceren.
  2. Extra uren voor bezwaar-beroep-rechtszaken (inclusief juridische kosten) € 150.000
  3. Extra kosten samenleving door ontslag van medewerkers. Kan een bijbaan zijn zodat men niet van de deeltijdbaan afhankelijk is, maar stel dat 50 van hen uiteindelijk in de bijstand komen. Dat kost (c.p.) de gemeente € 750.000.
  4. Nieuw normenkader opstellen door extern bureau. Geschatte kosten bij bureau HHM of KMPG ongeveer € 75.000.
  5. Gesprekken met adviesraad, bezoek congres, opleidingen en overige uren ambtenaren. Stel 1,5 fte is met dit project full time bezig. Dit kost ongeveer € 100.000.
  6. Totaal zo’n 1-1,3 mln aan ‘neven-effecten’.

Ook dit is een zogenoemde sigarendoosberekening, maar dit hele project gaat in 2020 dus maar erg weinig netto financieel opleveren. O ja, heeft geeft stress, bij ouderen, bij kwetsbaren en bij werknemers en werkgevers in de zorg. Dat zeker. We moeten toch wel wat doen en op lange termijn heeft gemeente hier profijt van. Maar…..

Maar in de begroting op pagina 51 en 224 wordt toch duidelijk gesproken over ‘671 verlagen normtijden thuishulp’ – 2.000 (dit is € 2.000.000). En dan wel over 2020 t/m 2023. Kortom de begroting spreekt zichzelf tegen. Contracten huishoudelijke hulp (20 bedrijven) lopen per 1-1-2021 af. De contracten begeleiding (90 bedrijven) per 1-1-2022. Dus feitelijk ben je ongeveer klaar met de herindicering en dan gaat de nieuwe aanbesteding beginnen. Zelfs als beide gelijk getrokken gaan worden heb je maar één jaar profijt van de nu in elkaar gezette regeling. D.w.z. tenzij we deze normen doorzetten over de contractperiode 2022-2022….heen? Kortom we halen een hele wereld open, met de nodige extra kosten om een onzeker ‘bate’ binnen te halen.

Debat 2 oktober 2019
Tijdens dit debat doet zorgwoordvoerder het woord. Ze uit zorgen over meerdere zaken, maar zeker ook over de thuishulp. Intern heeft Hetty Bouius al aangegeven grote vraagtekens bij de opzet van begroting op dit punt te hebben. Doorrekening, afstemming en onderbouwing lijkt erg mager. Een wasvoorziening lijkt compleet uit de lucht gegrepen. Wat zijn effecten van vervoer, labels, zoekraken, vervangen en hoeveel kost wassen eigenlijk…..?

Volgens deskundigen 54 tot 62 minuten. Op mijn sigarendoos kom ik dan op een omzet van € 24.000 per week. Uitgaande dat 1 per 2 weken een was wordt gedraaid per cliënt. Dat is dus 1,1 mln. op jaarbasis aan budget. Maar je moet wel bij 1974 adressen 2 keer per maand halen en brengen. Dus 4 ritjes (94.752 ritjes per jaar). En de centrale wasserij doet het niet voor niks, wil graag nog een winstmarge maken….kortom Hetty miste een complete kosten-baten-analyse die je bij zo’n beslissing wel zou verwachten. Een impactanalyse op z’n minst of navraag bij mensen in het werkveld over of dit zou kunnen. Op deze 2de oktober waren er 2 insprekers die aangaven dat er sinds april helemaal niet meer met hen gesproken was. De raad had last van plafond of tegelstaren. Geen mooie berichten.

Directeur Roeli Mossel had naast inspreken ook reeds e.e.a. in de krant laten optekenen. Ze sloot af met haar mailadres om met de politiek in contact te komen. Zouden velen dat doen?
Op 2 oktober ging de discussie volop over ‘maatwerk’. Aangezien WMO-thuishulp in Hoogeveen geen algemene voorziening is, zal er altijd sprake moeten zijn van maatwerk. Het sjabloonmatig ingevulde maatwerk dat wel. Maar gezien de juridische aspecten van zo’n WMO-thuishulp-contract zijn er minima in de werkzaamheden nodig. Cliënten moeten weten wat voor zorg (welk, wanneer, hoelang) zij krijgen.

Debat 2 op 10 oktober 2019
Tijdens onze algemene beschouwingen geven wij aan dat Hoogeveen een stad is van aanpakkers en dat we ook om financieel in evenwicht te komen zaken moeten aanpakken, maar tevens dat Hoogeveen in de ogen van CDA dat aanpakken moet doen met visie en beleid. Met gebruik maken van alle middelen om daar waar mogelijk kwetsbaren te ontzien. Echter daar waar ge- of misbruik van regelingen wordt gemaakt: dat ook aan te pakken! Verder lezen kan:

https://www.cda.nl/drenthe/hoogeveen/actueel/nieuws/aanpakken-bijdrage-cda-fractie-algemene-beschouwingen-2020-2023/

Burgemeester wordt opgeroepen om vooral ook de Hoogeveense mentaliteit toe te passen. Aanpakken!

Nogmaals onderzoek
In de drie weken na 10 oktober doet CDA d’r nog een schepje bovenop. Diverse stukken van CRvB of CIZ worden doorgenomen. Meerdere betrokkenen uit zorgdomein worden geïnterviewd. Grote en kleinere zorgorganisaties en zeker ook inspreker Roeli Mossel. De andere inspreker Ria Knotters van Westerkim werd door CU al bezocht.
https://www.cda.nl/drenthe/hoogeveen/actueel/nieuws/cda-raadsfractie-buigt-zich-over-thuiszorg/

Conclusies uit alle gesprekken was:

  1. Gemeente betrekt deskundigen uit de markt nauwelijks of laat bij deze begroting;
  2. Werkgelegenheid is groot probleem. Nu om mensen te vinden en straks om mensen weer terug te krijgen;
  3. NNCZ en Zorgzaak hebben best plannen om thuiszorg te vernieuwen. Met gebruikmaking van techniek, huisvesting, maar zeker ook door vernieuwde combinaties te leggen. Bijvoorbeeld met de mensen in bijstand of participatiewet;
  4. Partijen zien mogelijkheden om op andere wijze te werken en daarmee (ook) bezuinigingen te realiseren. Meer werken vanuit vertrouwen en zorgen voor meer regelruimte voor echt maatwerk vanuit de professional;
  5. Gemeente beroepen zich op bestaande contracten en dat alles in beton gegoten zou zijn. Marktpartijen geven aan: ‘wij zijn nooit gevraagd’ en ‘met ons kun je altijd in gesprek’.

Amendement CDA en D’66
Deze optelsom van berichten, doorrekeningen en meningen deed CDA besluiten om deze kwestie over een andere boeg te gooien. Een amendement waarbij de hele bezuiniging op de thuishulp anders wordt ingevuld. Dus schrappen van de bewuste teksten en toevoegen van tekst rondom samen met werkveld opnieuw invullen van de taakstelling van 2 mln. Dus ook in dit amendement blijft de bezuiniging gehandhaafd! De gedachte achter deze actie is dat hiermee het college in casu de wethouder zorg het 100% bezuinigen door te snijden in normtijden niet meer hoeft door te zetten. Het kan natuurlijk zijn dat zij de handreiking uit het werkveld pas in beeld kregen nadat ze de begroting hadden gemaakt en wellicht (escalatie van commitment?) daar niet meer van los konden komen. Doel van het amendement is symbolisch als volgt weer te geven (van rood naar groen gezichtje):

Er bestaan waarschijnlijk mogelijkheden om te werken aan:

  1. Ontschotting en combinatie van doelstellingen (zoals WMO en participatiewet);
  2. Alternatieve vormen van invulling van de dienstverlening;
  3. Stoppen met over gereguleerde thuishulp, meer gericht op resultaatafspraken;
  4. Grotere regelvrijheid voor aanbieders;
  5. Implementatie van beleid overlaten aan de mensen uit het werkveld, als gemeente afstem nemen en werkveld de ruimte geven het in te vullen en als gemeente concentreren op controle op naleving van afspraken;
  6. Overstappen naar een systeem van bewezen vertrouwen (zgn. horizontaal toezicht op zorgverlening);
    Dit amendement zorgde voor de nodige onrust in de week van 28-31 oktober. Zowel richting college (kans op herstart) als richting werkveld (kans op invloed of minimaal input) een mogelijkheid. Na de verwerking van de motie van D’66 in het amendement, sloot zich dezelfde avond PvdA aan. Later volgende SP, SGP, GroenLinks en VVD.

Beslissen op 31 oktober 2019
Op donderdag 31 oktober wordt het amendement als tweede behandeld. Eerst het amendement van CDA om de komende jaren geen OZB-verhoging door te voeren. Dit was in de huidige tijdgeest blijkbaar kansloos. Stemming was 7 voor en 22 tegen. Alle partijen vonden dat er volgend jaar (ondanks dat college dan genoeg tijd moet hebben gehad om elders te bezuinigen) er de ruimte moest blijven bestaan om de burger (weer) extra te laten betalen.

Blijft een lastig onderwerp: lasten van inwoners

De tweede amendement is het amendement ‘thuiszorg opnieuw’. De wethouder had deze net als de raadsleden die niet tot CDA en D’66 behoren op dinsdagavond ontvangen. Hij had zich in kleine 48 uur daarop voorbereid. CDA en D’66 riepen op om te komen tot nieuw beleid voor thuiszorg. En als daarbij dan toch gekozen moest worden voor herindiceren daarbij dan niet alleen kosten, maar ook de consequenties voor cliënten, of werknemers en werkgevers in de zorg mee te wegen.
De wethouder ontraadt het amendement. Hij kan deze bezuiniging niet missen in het financiële plaatje? Ook, maar is er ook intrinsiek van overtuigd dat hij de herindicatie zorgvuldig gaat doen. Hij zei het op 2 oktober ook al. We maken er maatwerk van. De volgende argumenten worden gebruikt:

  • De aanpak van de gemeente Hoogeveen wordt bij net niet herindiceren juridisch kwetsbaar;
  • Het niet herindiceren zorgt voor nog veel meer onrust onder de cliënten;
  • College heeft grote zorgen of het amendement wel voor efficiency winst gaat zorgen.

Echter het college gaf ook aan om zich maximaal te willen inzetten voor innovatie en vanwege juridische obstakels zich vooral te willen inzetten voor pilots. College stelt ter plaatse een aanvulling op de begroting voor om dit vast te leggen. Het college is dus bereid haar begroting eigenhandig te amenderen. De indieners nemen tot 2 keer toe in een lange schorsing dit amendement door. En ondanks dat niet iedereen zich d’r even happy bij voelde willen de indieners hun amendement vervangen door het voorzichtige amendement van het college. Wel hebben ze afgesproken om als het plan van aanpak er in december is, om dan nogmaals te beoordelen of de toezegging tot tevredenheid worden opgepakt. Aan wethouder Zorg Erwin Slomp zal het niet liggen. In de laatste behandeling geeft hij nog als extra toezegging mee: Behoud van kwaliteit van zorg en behoud van banen wordt nagestreefd.


RTV Drenthe springt er bovenop: bezuinigingen blijven?

Luisteren? https://www.rtvdrenthe.nl/radio/programma/130/Met-Anouk-door-de-morgen/aflevering/48227# klik op: 29,34 minuten.

Het artikel op regiohoogeveen.nl
Hierbij het artikel met daarin een paar nummers. Graag reageer ik op de dit artikel:

@1 En op nog 77 andere terreinen. Omdat de gemeente Hoogeveen meer geld uitgeeft dan zij binnenkrijgt. Bijna 160 mln. in totaal, maar toch te weinig. In 2018 (laatste jaar) kwam er 9 mln te weinig binnen. De grote tegenvallers waren jeugdzorg € 3,8 mln. en WMO € 2,5 mln. Samen dus 70% van het totale kort. Als je Hoogeveen verder niet wilt uithollen of helemaal stil wilt zetten zullen we iets moeten doen aan onze inkomsten of aan onze uitgaven. Aan de inkomsten doen we in 2020 een flinke stap: +11,5% hogere OZB.
@2 volgens mij is de begroting niet unaniem aangenomen. VVD was tegen. Ook maakten partijen een aantekeningen bij hun akkoord. Ze wilden vermeld hebben dat ze tegen de bezuinigingen op het sociaal domein waren. Dat is een statement, maar wel een holle. Immers waar moet Hoogeveen dan geld vandaan halen om weer in evenwicht te komen. Alleen bezuinigingen in programma ‘gezond en vitaal’ zou leiden tot nog eens 31% OZB verhoging bijvoorbeeld. Of een taakstelling op de SWO (uitvoeringsorganisatie) van ruimt 6% (ook wel ontslag van geschat zo’n 60 medewerkers).
@3 er wordt geherindiceerd en ieder krijgt wat hij zijn volgens een nieuw/nog onbekend normenkader nodig heeft. Dit normenkader is onafhankelijk en professioneel opgesteld. Dus het gaat niet voor alle 1.900 cliënten veranderen.
@4 niet allemaal krijgen minder. Er wordt per persoon gekeken.
@5 dit is niet onderbouwd. Een inschatting. Dit vraagt verdere analyse.
@6 zoals hiervoor beschreven, klopt deze beschrijving van de aanpassing van de normen, maar in praktijk ziet dat er anders uit.
@7 het is en/en. Dus door aanpassing normen en door nieuwe ideeën of nieuwe aanpak? Niet los van elkaar.
@8 daarin zitten ook de grote overschrijdingen. En Hoogeveen heeft, ook na bezuiniging, nog steeds sociale regelingen. Hoogeveen is in Nederland een van de langzamere gemeenten als het gaat om aanpassing van de normen.

Onzekerheden in huidige opstelling
Hierbij de onzekerheden die ik nu nog zie in het begrotingsvoorstel:

  1. Aanbesteding vindt in 2021 en/of 2022 opnieuw plaats, dus aanpassingen moeten dan opnieuw Dit jaar overbruggen en dan met marktpartijen nieuwe aanpak meenemen in aanbesteding.
  2. Financiële onderbouwing van effecten is onzeker Dit kan alleen als taakstelling opgenomen worden.
  3. Doorlooptijd herindicering is onzeker Eerst moet normenonderzoek nog worden gedaan. Zie punt 5.
  4. Extra kosten onderzoek, herindicering, effecten arbeidsmarkt onzeker en niet ingeschat of begroot Deze zouden nog moeten worden begroot en zichtbaar gemaakt worden.
  5. Nieuwe normenkader moet nog worden opgesteld en dan moeten effecten worden bepaald. Jurisprudentie is duidelijk over normenkaders. Kan niet gewoon het CIZ-kader als uitgangspunt genomen worden? Daarbij werken aan taakstelling via andere onderdelen.
  6. Toezegging behoud van arbeid Is nog een behoorlijke opdracht en kan alleen door dat alle programma’s in Hoogeveen samenwerken. Visie op arbeidsmarkt nu en straks is wel hard nodig.
  7. Toezegging behoud van kwaliteit van zorg Dit is verder niet gedefinieerd. Kwantiteit ligt onder vuur.
  8. Effecten zijn doorgerekend op tarief van € 23,40 per uur. Extra de afgelopen 4 jaar zijn de cao’s circa 15% gestegen Nergens zijn deze kostenstijgingen doorgerekend. Effecten nog doorrekenen.

Hoe nu verder?
College gaat aan de slag met toezeggingen en raad moet dit strak volgen. Wethouder Slomp is na het debat nog extra gemotiveerd om hier een goede oplossing voor te vinden. Een oplossing die ook oplossingen biedt voor 2022 moet gezocht worden. Hoogeveen moet verder vooruitkijken en geen ronde bedragen van 2 mln. begroten.

De raad zal in december opnieuw geïnformeerd worden. Plan moet worden vastgesteld. Het is dus zaak om zowel door wethouder, door ambtenaren en door raad contact te houden met cliënten, naastbestaanden en zorgbedrijven.

Conclusie
Het plan was niet heel stevig. De bezuinigingen in uren zijn begroot maar in praktijk is nog helemaal niet duidelijk wat de uren precies worden. Er is nog altijd ruimte voor iedere cliënt om op maat bediend te worden. Door het college-amendement onder druk van het amendement ‘Thuiszorg’, gaan wethouder en zijn ambtelijke staf aan de slag met de zorgaanbieders. Als daar (grote) pilots worden gehouden en met vernieuwingen worden besparen gerealiseerd, dan moet het mogelijk zijn om ook de toezeggingen rondom kwaliteit van zorg te realiseren. En voor de arbeidsmarktgevolgen moet weer out of the box gedacht worden. De zorg heeft tekorten en huishoudelijke hulp zal dat in de toekomst ook kunnen ondergaan.

Normen worden aangepast, maar dat niet alleen er worden ook andere wegen bewandeld. Daarmee kan de pijn bij gebruikers van WMO-huishoudelijke hulp zo veel mogelijk verzacht worden.

Uniek moment in Hoogeveen. Tijdens de vergadering wordt een bitterbal geserveerd. Zelf was ik na 3 halve nachten rond 23.00 en een intensieve vergadering daar ook wel aan toe….