Deze week verschenen er 2 berichten in de krant. Op 6 juli ‘PvdA-boegbeeld Hoogeveen verlaat de politiek’ en op 7 juli ‘Raadswerk verrijkt je leven’.  De bijna 4 jaar van de raad 2018-2022 zijn omgevlogen. Velen hebben tussentijds het schip verlaten….graag reageer ik op deze artikelen vanuit mijn waarneming. Gaat het goed met de lokale politiek? Als ik dat langs de maatstaf van de speech van Bill Clinton leg dan vraag ik me dat af.

Bill Clinton

Ik doel op de uitspraak van Bill Clinton bij de uitvaart van Helmut Kohl in het EU-parlement in Straatsburg. Deze uitspraak is voor mij de ultieme maatstaf voor politiek werk. Bill Clinton op 1 juli 2017:

“Helmut Kohl gave us the chance to be involved in something bigger than ourselves, bigger than our terms in office, bigger than our fleeting carreers. …then only gift we can leave behind is a better world for our children. The freedom to make their own choices and the freedom to make their own mistakes. ….Helmut Kohl wanted a world were cooperation works better than conflict. … Sleep well my friend. The greatest gift you left us is the lessons, the things that matter most in life, is what we leave our children, the freedom, the peace, the security, to build our own prosperity, to chase our own dreams and to believe they can be very big, while lifting up not tearing down. “You did a good job with your life. And those of us who shared it, loved you for it. Thank you!”

Kijk de speech zelf maar na: (11) Watch | Facebook

De lessen van Helmut Kohl zijn dus gericht op het nalaten van vrijheid, vrede, veiligheid en de mogelijkheid om onze eigen voorspoed te bouwen. Onze dromen na te jagen en te geloven dat wij erg groot kunnen zijn door iets op te bouwen en niet door iets af te breken.

Het verrijkt je leven

Deze titel boven het tweede artikel kan waar zijn. Ik denk zelfs dat ik het nodige geleerd heb, maar ik krijg geen warm gevoel van deze titel. Het neemt namelijk de persoon van het raadslid als vertrekpunt. Het lijkt erop dat het gaat om het leven van het raadslid. Ik zou zeggen ‘wordt raadslid want dan kun je iets betekenen’ voor Hoogeveen, voor de toekomst van onze kinderen. Dat je d’r veel van opsteekt is mooi meegenomen. Het zou nog beter zijn dat de raad iets opsteekt van de raadsleden, kortom dat ze iets meebrengen. Netwerk, energie, positivisme, kennis, verbinding, initiatieven, controlerende vaardigheden, ik noem er zo een paar….

Als je politiek actief wilt worden moet je nu melden

In dat artikel ook deze uitspraak. Dit is op zichzelf zeker waar, maar ik denk oprecht dat het beter is om eerst een poos (jaren?) mee te kijken en mee te doen. Het is wel een eigen wereldje die lokale politiek. Dus zeker de cursus ‘politiek actief’ doen. Verdiepen in één of enkele onderwerpen. Mee te lopen met een partij en vervolgens met een fractie. Daar kun je trouwens ook nu direct mee beginnen. Partijen staan er vast open voor en als de vertrouwenscommissies hun werk gedaan hebben dan zullen de nieuwe/aankomend politici vaak al mee kunnen draaien met een partij die past bij de idealen die iemand wil realiseren.

Voor geen goud willen missen

Ik zal u eerlijk zeggen, die uitspraak van de drie heren doe ik niet. De drie geïnterviewden geven vervolgens aan: We gunnen dat nu aan iemand anders…. De politiek van Hoogeveen in 2018-2022 werd ooit vergeleken met de House of Cards. Je moet volgens mij wel van deze serie houden als je de raad van Hoogeveen in 2018-2022 niet had willen missen…. Natuurlijk heeft de VVD een avond georganiseerd waarin ze de Hoogeveense politiek vergeleken met deze TV-serie. Op deze avond in de White box spreken doorgewinterde politici als  Marc Strolenberg en Gerard van Fidom.  Gerard in te vliegen als spreker, dat is wel stijlvol van de VVD.

House of cards staat echter bol van de intriges en gekonkel. Zelfs moord wordt niet uitgesloten als middel om politieke doelen te behandelen. Dat laatste is gelukkig niet van toepassing op Hoogeveen. Echter in Hoogeveen is wel een hoop energie gestopt in tegenstellingen. Zeker is meer energie in tegenstellingen dan in samenwerking gestopt. Om Clinton te parafraseren ‘Hoogeveen was more a world with conflict than cooperation’.  De tegenstellingen zijn vele malen groter gemaakt dan de verbindingen. Zeer wrang was bijvoorbeeld ook het met goede moed door ambtenaren georganiseerde ‘verbindingsfestival’ net in de week dat we de zoveelste motie van wantrouwen door de gemeenteraad vloog. Niet alleen de verhoudingen in de raad waren moeizaam. Ook tussen coalitiepartijen verliep het huwelijk moeizaam. Laten we de jaren van de raadsperiode 2018-2022 tot heden eens kort op een rij zetten en kijken of we die hadden willen missen of niet:

2018: motie van afkeuring rondom RKC-rapport inzake de ijsbaan. Zware discussies rondom de keuze om te investeren in IJZ. Zware discussies rondom de bevindingen van de RKC. Met een reactie van het college overigens ook niet heel verstandig leek. Start van vele debatten met een coalitie in een verdedigende rol. Door de voortdurende aanvallen, al dan niet terecht,  sloten de coalitiepartijen de gelederen en ging als een blok acteren. De start van de 18-13-stemmingen. De beste debatten vonden plaats in fracties of in coalitieoverleg. In de raad kijk je wel uit voor kwetsbare positie, je werd gelijk aangevallen en ieder scheurtje in het coalitiebolwerk werd benut om met een politieke koevoet open te breken en verdeeldheid te zaaien. Eind 2018 is discussie rondom afwegingskader zonneparken (aangepaste versie). CDA stelt voor om energiecoöperaties verplicht te stellen. Wordt weggestemd en krijgt slechts steun van CU. Een scheur in het bolwerk. Een scheur die groter werd in de drie discussies rondom aanpakken van tekorten o.a. met de wethouder van financiën.

2019: op 13 juni oppositie loopt bij debat weg rondom ‘onderwijshuisvesting’. Een ongehoorde actie. Overal in Nederland waar dergelijke politiek wordt bedreven wordt daar schande van gesproken. Vervolgens dreigt in juni een motie van wantrouwen t.a.v. wethouder Steenbergen. Coalitiepartijen komen onder druk te staan. Op basis van stemming binnen GB treedt hij voorafgaande aan de raadsavond al af, maar keert op 12 september als raadslid weer terug. Ook op het front van partijvoorzitters vinden de nodige wisselingen plaats. In augustus is het wethouder Slomp genoeg als het gaat om IJZ. Hij trekt eigenhandig de stekker uit het ijsbaanproject. Samenwerkingspartners of zelfs andere wethouders inlichten was even vergeten. Iets wat in kleinere vorm bij de opening van de rondweg Hollandschedijk ook al mis ging….slechts de fractie van gemeentebelangen was daarvoor uitgenodigd…. De rest van de raad zat ’s avonds met verbazing naar RTV Drenthe te kijken…

2020: In dit jaar krijgen we ook weer moties van treurnis en zelfs (van VVD) motie van wantrouwen. Dit keer jegens wethouder Erik Giethoorn. Dit in het kader van de kwestie Tamboerpassage, waar men anno vandaag wel kan samenwerken en wel constructief aan de slag is…. Natuurlijk was het dieptepunt het ingrijpen van CDA met ‘motie zomerkakkoord’ (zie andere blog) en het opzeggen van het vertrouwen van GB in weekend na de raad van 2 juli 2020. Wethouder van der Heide was al opgestapt, Slomp volgde 6 dagen later. Zo barste de bom. Kwam er een einde aan een huwelijk wat door de herhaalde aanvallen van wat dan scherpe debaters heel moeizaam genoemd kon worden. O ja, steeds praten over bezuinigingen is ook een opgave….zeker als rapporten met hoogover ‘oplossingen’ komen.

En we hebben het dus in deze blog nog helemaal niet gehad over inhoudelijke zaken als schoolgebouwen, sporthallen en kunstgrasvelden, MFC’s,  bezuinigingen sociaal domein die maar niet wilden lukken, over parkeerbeleid, verduurzaming, schuldhulpverlening, startersleningen, woningbouwgronden, aan en verkoop van panden en het grote zwaard van damocles: de voortdurende verliezen doordat we ons niet aan onze begroting konden houden. Eind 2020 is de bodem bereikt. We hebben minder dan 1 mln algemene reserve. De regeerperiode 2018-2022 begon met een redelijk spaarpot, maar eindigt op de bodem van de schatkist. Natuurlijk zijn we door het dal heen, maar nee zeggen, bezuinigen en (op social media) uitgekafferd worden is niet de verrijking die je je gewenst had. Dat was iets wat ik graag had willen missen, maar politiek is …..

….niet voor bange mensen

Daarom herhaal ik maar weer eens raadswerk of politiek is niet voor bange mensen. Als je alleen maar in de politiek wilt om semi-sinterklaas te spelen dan kun je beter zorgen dat je bestuurslid wordt van een mooi maatschappelijk fonds. Zelf ben ik bestuurder (met een notaris) van een erfenis van een overleden Groningse dame. Elk jaar mag ik geld geven (met mijn mede bestuurders) uit dit fonds aan doelen die wij goed achten. Dan wordt je volop gewaardeerd. Maar als je in Hoogeveen op de markt gaat staan (ik zie trouwens niemand van de raad dat nog doen…) dan verrijkt dat alleen je olifantshuid. Je moet zeer goed je best doen om niet onverschillig te worden. Jan Giethoorn wijst in het artikel van deze week op de effecten van social media. Ik vond twitteren best leuk, maar ben er na zo veel azijn mee opgehouden. Soms stel ik wel eens een vraag op FB. Hoe had u dat gedaan….? Ook dan krijg je van een vast panel van zo’n 10-15 actieve ‘schrijvers’ reactie op dit medium. Reacties waar vrijwel nooit een genuanceerde oplossing in zit. Een reactie waarin wel met iets (een partij) of iemand ter plaats afgerekend wordt. Zou mooi zijn als deze stuurlui aan wal ook verantwoordelijkheid nemen….zie we hen na 16 maart 2022 in de raad?

Waar gaat het mis in de lokale politiek

Ik ben dus minder positief over de lokale politiek. Let wel daarin speel ik zelf ook een rol. Zoals de informateurs zeiden ‘jullie van het CDA kunnen de sfeer in de raad maken en breken’. Dus wij hebben gewild of ongewild ook invloed op de sfeer. We hebben er naar geluisterd en je ziet ook een ander CDA na zomer 2020. Natuurlijk mag ik graag het debat aangaan. Maar na 2,5 jaar in deze raad kun je wel concluderen dat de opdracht van Bill Clinton maar moeizaam verloopt. Waar hebben wij als raad van 2018-2022 iets kunnen doen voor de toekomst van (de kinderen van) Hoogeveen? Hoeveel moties, amendementen of initiatieven hebben we als raad genomen om de opdracht van Bill en Helmut te vervullen? Treurnis, afkeuring of wantrouwen zijn geen moties die helpen opbouwen. Maar in deze periode zijn er volgens mij NUL echte initiatieven van de raad geweest. De actie van CDA-er Peter Koekoek om fundamenteel debat te houden over jeugdhulp komt misschien iets in de buurt. Het amendement om Scala te redden van D’66 heeft iets (wat je er ook inhoudelijk van vind) constructiefs. Maar verder? Ik laat me graag corrigeren, maar ik zie vooral het conflictmodel met een profileringssausje. Hoe komt dat dan?

  1. Minder leden van politieke partijen, dus minder geld voor partijen. Lokale partijen krijgen ook nog eens minder landelijke geld. Daardoor meer afhankelijk van free publicity. Ook is er minder geld voor opleiding van volksvertegenwoordigers of voor wetenschappelijke instituten die niet gedreven door de waan van de dag of de honger naar de camera doordachte oplossingen aandragen.
  2. Meer partijen, harder je best doen om media-aandacht te krijgen. Scherper aan de wind zeilen om op te vallen. Minder tijd per partij. Grotere verschillen, meer partijen met specifiek doel of specifieke doelgroep. Meer partijen wil ook zeggen minder leden in een fractie. Fracties met 1 of 2 leden hebben veel moeite om alle taken en alle dossiers goed te managen. Vergis je niet hoeveel tijd in (vaste) taken komt te zitten…de diverse raadscommissies moeten bemenst worden.
  3. Oude bestuurderspartijen weten de kiezer minder goed aan te spreken. Ook in Hoogeveen. Zie bijvoorbeeld CDA 2010 9 zetels, 2014 8 zetels 2018 7 zetels. PvdA 2010 6 zetels, 2014 4 zetels, 2018 2 zetels.
  4. Cultuur van populisme zonder diepere motivatie iets te willen bereiken voor het algemeen nut zet van Capitool met Trump in Washington, Binnenhof van FvD en PVV en zelfs door in de raad van Hoogeveen. Ook in Hoogeveen worden zaken geroepen die niet doordacht zijn of blijken….
  5. De debatcultuur is matig ontwikkeld. Velen nemen geen of zelfs nooit deel aan een debat. En in debatten wordt niet de verbinding gezocht, maar de profilering. Ik ben er zelf soms ook in meegegaan….
  6. Informeel contact stond al onder druk en is in 1,5 jaar raadslockdown helemaal geminimaliseerd. Vrijwel geen (plezierig) contact na een (onplezierig, hard, bijtend) debat. Weinig mogelijkheid om ‘on a personal level’ nog eens door te praten en wel tot een oplossing te komen.

En dan verlaten ook nog eens diverse (ervaren) personen de raad…..en nu Inge…

…verlaat de politiek

Nu ben ik nog niet zo lang raadslid, maar het valt me wel op dat de raad van 2014-2018 minder tussentijds verloop kende als de raad van 2018-2022. Als ik d’r vanuit ga dat Marc Strolenberg onze vertegenwoordiger in Den Haag gaat worden, staat de teller voor 2018-2022 als op 6 raadsleden. Natuurlijk om verschillende redenen en allen met legitieme redenen. Maar liefst 4 van de 6 van wege een carrièremove. Ik probeerde dat te vergelijken met 2010-2014 of 2014-2018, maar toen lag het aantal tussentijdse spontane vertrekkers volgens mij veel lager.

Kortom niet alleen PvdA boegbeeld verlaat de politiek. Combineer je dat met grote aantal nieuwe instromers na de verkiezingen in 2018, dan zie je dat er steeds minder ervaren politici komen. Politici die in lijn met Bill & Helmut het grotere geheel in de gaten houden.

Ook nog het vertrek van debator Inge Oosting

Ik deel veel van de loftuitingen over de politica Inge. Echter ik heb veel liever de niet-politica Inge. Mijn gesprekken met haar over onze partijen, politiek in het algemeen, accountancystudie, BCS, het leven en het geloof waardeer ik veel meer dan onze debatten. Ik durf te stellen dat deze Hoogeveen niet veel verder gebracht hebben. En ik realiseer me: communicatie is altijd tussen 2 partijen, dus dat zal ook aan mij liggen.  Het is zeer treffend dat Inge in het artikel op de foto gaat met een hond die (hoe lief deze hond ook zal zijn) toch geen schoothondje is. Ik weet het, de hond is vast geen pitbull maar in de politieke arena is Inge dat wel….

In debat is Inge namelijk een moeilijke tegenstander. Als je haar in het debat een vraag stelde om haar onderbouwing te testen, dan kreeg meestal niet het verwachte antwoord. Wat je kreeg is dat ze nogmaals haar stelling naar voren bracht. U-bocht-debatten of boemerang-vragen noem ik dat ook wel. Via een u-bocht komt een debat weer terecht bij het punt wat Inge gestart was. Een boemerang-vraag is een vraag die, als je niet weg duikt, je keihard op het achterhoofd raakt. Dat is knap in termen van het politieke spel. Of zoals PvdA-ers in het DvhN laten optekenen: ‘Inge is van de buitencategorie’. Door haar aanpak ging ik dan liever in de vermijdmodus. Je gaat je afvragen wat heeft Hoogeveen d’r aan als ik keihard de confrontatie aan ga….dan vermijd ik liever het debat. Dat kan natuurlijk niet altijd, dus hadden we de nodige confrontaties. Over IJZ, schoolgebouwen, bezuinigingen of het al dan niet sociaal zijn. Dat ging in het laatste zo stevig d’r aan toe dat het steeds moeilijker werd elkaar te vinden en verbinding te leggen. Inge zei dan ‘dat is alleen maar politiek’. En ik dacht dan: ‘ik heb veel liever de niet-politieke Inge’. De hoofdvraag blijft echter wel, wat is Hoogeveen d’r mee opgeschoten? Afgezien dat het vermakelijke debatten moeten zijn geweest, niet veel denk ik. Dat is met Bill Clinton in het achterhoofd toch wel teleurstellend. Een scherp analist gaan we verliezen in de raad, kijken hoe dat weer uitpakt….weer een brok ervaring verloren.

Kunnen we d’r niks aan doen?

We bereiden ons voor op 2022. Er komt dan weer een nieuwe raad. Zonder Wim, Jan en Marc. Maar ook zonder Inge of Debbie. Misschien wel zonder ondergetekende….wie op de lijsten komen weten we nog niet. Maar dan komt er sowieso een andere sfeer, kan de nieuwe raad deze verloren 3 jaar achter zich laten? Ik hoop het voor Hoogeveen. Het zakencollege heeft de financiële wind mee en bouwt het huis Hoogeveen om tot een financieel steviger huis. Het nieuwe college kan daarop verder bouwen. Voor 2022-2026 zullen hopelijk andere vragen dan bezuinigingen aan de orde zijn. Dat geeft frisse lucht. Kunnen we ook wat doen om de raad van Hoogeveen 4 vruchtbare jaren te geven? We kunnen werken m.i. aan deze 4 verbeterpunten:

  1. Meer mensen met bestuurlijke kwaliteiten in de raad (uitspraak Jetta Klijnsma);
  2. Betere bestuurders (wethouders) met een doelgerichte ambtelijke achterban die werken aan draagvlak;
  3. Meer energie in verbinding in de politiek (dus in raad, maar ook hele {!!} raad met college), informeel, sociaal, collectief, meer projecten gezamenlijk, minder media-gericht-werken, meer successen delen;
  4. Tenslotte we moeten als Hoogeveense politiek grotere fracties realiseren;

Als ik iets van Inge geleerd heb dan is het wel dat werken in een fractie met maar 2 personen een grote opgave is. Op dat laatste punt van ‘grotere fracties’ (zonder dat ik partijen wil uitsluiten) ga ik dieper in, in een volgende blog. Meer ruimte voor burgerfractieleden is mijn gedachte. Zie bijvoorbeeld deze CDA-fractie van CDA in Oss: Mensen (cda.nl). Fractie van 4 gekozen leden en 3 burgerleden. Niet alleen mooi voor opleidingsdoeleinden of voor continuïteit, maar ook om de grote dossiers goed te kunnen oppakken. Als er in 2022 nog meer partijen in de raad komen…is de versterking van fracties keihard nodig. Kwantitatief, maar zeker ook kwalitatief!

Vertrouwen

Bovenal moeten we in politiek Nederland dus ook Hoogeveen werken aan vertrouwen. Juist deze week verscheen het boek ‘waarom zou ik je moeten vertrouwen’ van de heren Batelaan, Egeler en Manassen. Een boek over de herontdekking van vertrouwen in directiekamers, management-overleggen en bij het houden van toezicht.  Mannen van de bestuurspraktijk geen academici. Lessen die ook passen bij de vergaderzalen aan Raadshuisplein 1 te Hoogeveen. De schrijvers citeren de Chinese wijsgeer Lao Zhi: ‘Wie geen vertrouwen in anderen stelt zal nimmer het vertrouwen van anderen winnen’. Zakendoen en politiek zijn mensenwerk en mensen kunnen het beste aan een doel werken als er vertrouwen is.

‘De democratie moet in de steigers: het politieke midden is bezig te imploderen’ schrijft Ulko Jonker in het FD van zaterdag 10 juli 2021. Hij citeert Jouke de Vries (vz. CvB RUG) ‘apocalyptische wolken hangen boven de politiek’ uit diens Binnenhoflezing van afgelopen week. Polarisatie en versplintering verlammen de politiek. Populisme, identiteitspolitiek en de generatiewisseling naar ongeduldige jongere kiezers die haast hebben met veranderingen verkruimelen de traditionele zuilen. Zo ontstaat in de politiek een kakofonie van waarheden. In de tweede kamer zijn we gestart met 16 partijen en inmiddels al 19 partijen. Veelal zuiltjes of bubbels waarin voor de echo van het eigen geluid wordt gehoord. ‘De waarheid is voor velen een optie geworden’ zo stelt de Vries. Er ontstaat abrupt beleid, zonder maatschappelijk draagvlak en navenant risico op fiasco’s en verdere polarisatie. Daarmee wordt de representatieve democratie een illusie, de implosie van het midden waarschuwt de Vries.  Belangrijke lessen voor Hoogeveen. Vertrouwen is loslaten. We hebben 2,5 a 3 jaar met veel wantrouwen gewerkt. Dat voedt polarisatie, ook in Hoogeveen. En er zijn maar weinig die daar iets aan kunnen doen, maar ze zijn er wel: de politieke partijen zelf. De fracties. Stop met framing, stop met aanwakkeren van verschillen, ga verbinden voor het grotere doel: het Hoogeveen van onze kinderen. Wat een moeilijke oproep zo’n ½ jaar voor start van de verkiezingscampagnes. Ik hoop van ganser harte dat de Hoogeveense kiezer waardering heeft voor niet bange politici die graag werken aan verbinding op inhoud. Aan de politieke partijen de opdracht dat zichtbaar te maken…het kan best in Hoogeveen, deze raad heeft nog 247 dagen om dat te bewijzen. Er breekt een nieuw tijdperk aan…dat geldt zeker voor 16 maart 2022, maar het Dagblad van het Noorden schreef het deze week al dat er een nieuw tijdperk aanbrak:

KWW, kieken wat wordt…