Warm ijs, het bestaat 

Warm ijs, het bestaat!  Verslag van bijzondere raadsavond op een vrijdag eind maart in Hoogeveen! (eerder gepubliceerd op 11 april, door technische storing nogmaals op 25 april).

Openingsplaat: de ijsbaan zoals het zou kunnen worden (met wieler- en skeelerbaan in zomer?)

Een lange week eindigt in een bijzondere bijeenkomst in het raadshuis te Hoogeveen: Hoogeveen gaat voor een het Kleine-Bols-Stadion….zo maar 10 miljoen in een ijsbaan? Bijzonder was wel dat het koude ijs de Hoogeveners behoorlijk verwarmde!

In deze blog wil ik zo veel mogelijk verslag doen van deze vrijdag 31 maart, het standpunt van het CDA en ten slotte wil ik nog even vooruitblikken in het kader van mijn lang gekoesterde ‘Hoogeveen ruim het Bentinckspark op-plan’ wat ik in de kerstvakantie 2015 al eens in mijn fractie verspreide. Warm ijs bestaat dus echt…:

De dag begint zonnig

Deze week hadden we het afscheid van Anno Wietze, onze zeer gewaardeerde wethouder. Hij sprak na aanleiding van het resultaat 2016 de voorzichtige woorden: Hoogeveen pas op de centjes. Op dezelfde bijeenkomst sprak ik nog even met gedeputeerde Jumulet. Ik kreeg daar erg sterk het gevoel: Hoogeveen kan de 5 miljoen subsidie van de provincie Drenthe binnen halen.  De vrijdag 31 maart 2017, voor mijn kantoor de dag van de deadlines (6 rapporten moeten voor 1 april klaar) dus al 3 weken wordt er zo’n 50-55 uur per week gewerkt. Deze week was ook zo’n recordweek: 57 klokuren, 12 uur politieke vergaderingen en 4 uur overige vergaderingen….Op de vrijdag een vroeg bezoek aan mooie onderneming in het centrum: Nidaros, duidelijk een verborgen parel in ondernemend Hoogeveen. Op weg daar naar toe: weer dat sterke gevoel! Hoogeveen gaat de 5 miljoen binnenhalen. Rond 7.45 stond de cameraploeg van RTV Drenthe al op de stoep van het Raadhuis te wachten op Henk Jumulet.

De rest van de dag verloopt hectisch. Met Anita nog zakelijke afspraak. Wachtend bij Frank & Zo lees ik pas het eerste app-je: direct naar het gemeentehuis komen! De patat wordt thuis afgegeven en ik wandel met stevige pas en een nog van donderdagavond ingepakt tas naar het raadhuis.  Ijshazen zitten allemaal al in de hal.  Om 1900 uur eerst een bijpraatsessie.  Heerlijk cijfers, prognoses en financiën. Ik kan m’n hart ophalen zo’n vrijdagavond wil je toch wel iedere week…J Martijn Schuring krijgt al (zeer) snel het woord van het sport-hoofd Jan Steenbergen. In een resoluut verhaal zet hij nogmaals neer waar we staan als Hoogeveen. Wat er toegezegd is en wat er nodig is. Hoogeveen gaat voor ijs…!? Loohuis legt de reglementaire stappen uit. Zowel vanavond vrijdag 31 maart als over minimaal 48 uur (maandag 3 april is er een raadsvergadering inzake benoeming Bert en Marry) staat ‘Kleine-Bols’ op de agenda.

Spel spelen en spelregels

Belangrijk is het onderscheid te maken tussen spel en spelregels. Gemeente Hoogeveen bepaald niet de spelregels. Maar speelt het spel (als je dit al zo mag noemen) volgens de door de gedeputeerden opgestelde spelregels.  Beide plannen zijn niet compleet. De gemeente die het eerste en wel in openbare raadsvergadering de steun (garanties) kan toezeggen die heeft in principe (provinciale staten moet nog ja zeggen!) de 5 miljoen. Daarmee bepaald GS de spelregels. Dat moet je tegen Hoogeveners zeggen: dan stropen we de mouwen op en schakelen even een tandje bij. Dat is ook de sfeer die je proefde op deze avond. Op de publieke tribune zeker. Hoogeveen ga voor ijs! Je krijgt het er warm van.  Warm ijs! Ijs waar je warm van wordt.

Fractievergadering

Ondanks dat we vergaderen op zo’n vrijdagavond, met een dergelijke hectische aanloop, een volle bak op de tribune houdt de CDA fractie ‘de kop d’r bij’.  Belangrijke vragen worden in dit ingespeelde team gesteld en beantwoord. Niet iedereen in de fractie is voor. Er wordt gehuiverd voor de risico’s en de effecten die dit plan kan hebben op de rest van de begroting.  Geeft dit druk op andere onderwerpen? Komen onze inwoners (die niets met schaatsen hebben) tekort? CDA is (zie rondweg of kunstgras) altijd de financiële integrale afweging. Al deze punten moeten in 5 minuten voorbereiding mee. O ja, of ik het woordvoerderschap wil oppakken. ‘Niet te technisch’ drukt de fractie mij op het hart. Als of ik iets weet van ijsbanen bouwen….! Zo gaan we op een drafje de raadszaal in. De ambassadeurs hebben veel mensen meegebracht. Ook zien we vele IJshazen in hun clubtenue op de tribune. Deze schaatsclub wordt gesponsord door een lokaal accountantskantoor: een voorbode wat komen gaat?

Wij eisen ijs

Insprekers Koele, Nijenhuis en Klok spreken geen woord Spaans. Hoogeveen ga voor ijs! Ewout Klok heeft (met Wim van der Belt en Karel Loohuis) hard gewerkt aan het fenomeen ‘obligatielening’. Een belangrijke kurk waarop het KleineBols-plan rust. Laat daar geen misverstand over bestaan: het CDA realiseert zich dat deze vrijdag geschiedenis geschreven kan worden, maar ook dat als ooit het stadion geopend wordt dan ook geschiedenis geschreven gaat worden. Een ijsbaan met minimale middelen van de gemeente Hoogeveen. Dat behoort tot de mogelijkheden!  In de opzet komt 51% uit private (niet overheid) handen! Dat is behoorlijk uniek.

Inspreker Nijenhuis had duidelijk een traditioneel rolpatroon voor ogen toen hij stelde: prachtig zo’n iesbane. Mannen kunnen schaatsen, vrouwen gaan even de stad in om te winkelen….Prakken gaf hem weerwoord: mogen er ook vrouwen (Renate Groenewold) schaatsen?

Klok sprak mooie woorden over Hoogeveen sportstad, over sporthart Bentinckspark, economische motor die sport en het sportpark nog meer kunnen zijn. Enthousiasme was vooral nodig volgens Ewout. Hoogeveen zet in op ‘volkssporten’. Geen Wildlands, geen TT-baan, maar sport voor iedereen. Was een mooie afslag. Nog mooier zou dan ook de link met sport en gezondheid te maken. Zou prachtig zijn dat, gelijk de Cascaderun voor veel mensen heeft gedaan, de ijsbaan de Hoogeveners e.o. aan het bewegen krijgt.

CDA vroeg Klok: wat voor zekerheden hij heeft dat de 4,5 mln. obligatielening er gaat komen. Naast de techniek (2,5% rente en garanties gemeente) had Klok het vooral over vertrouwen en saamhorigheid. Hoogeveen gaat massaal achter de ijsbaan staan en trekt dan de portefeuille. Er volgens de ambassadeurs bij monde van Klok voldoende draagvlak.

Als we dit op een rij zetten dan moet er dus nog wel heel wat gebeuren:

Kortom alle Hoogeveners moeten in dit scenario minimaal 1 obligatie van € 50 gaan kopen….zou dat gebeuren?

Wat een lef!

Laten we het niet bagatelliseren! De gemeente Hoogeveen (college en de raadsleden) hebben we lef getoond.  De risico’s anno vandaag liegen er niet om! De risico’s voor Hoogeveen op een tijdlijn gezet zien er namelijk zo uit:

We zien dat de risico’s nu zo’n 14 mln bedragen, naar mate andere geldstromen ‘binnen komen’ gaat dat risico naar bijna 9 mln. Daarna gaat Hoogeveen langdurig risico lopen op de obligatielening. Let wel natuurlijk gaat dat risico met de aflossingen naar beneden. Dus 4,5 mln bij de start (als we 100% van de obligaties verkopen) als het in 17 moet worden afgelost gaat het per jaar met zo’n € 250.000 aflopen. Dit vraagt nog wel de nodige cashflow in de ijshal, dus daar kan nog wel eens creatief mee omgegaan moet worden. Maar dan zijn we in 2035 van de risico’s af….overigens is de wereld dan drie keer anders, want in 17 jaar zal de ijsbaan wel wat onderhoud etc. nodig hebben…..

Natuurlijk doe ik in bovenstaande wel een paar aannames, maar mogelijk heeft de raad van Hoogeveen op een waterige vrijdagavond de gemeente wel voor een jaar of 20 extra risico’s meegegeven. Daar staat tegen over dat Hoogeveen naast HTSM als speerpunt voor de industrie nog een imago-item erbij krijgt: Hoogeveen Sportstad!  Wat Heerenveen voor Friesland is, kan Hoogeveen dat voor Drenthe zijn?

CDA standpunten

Om vanuit verschillende inzichten te spreken viel me niet mee. Je kunt niet vol enthousiast zijn en je kunt niet alleen maar remmen. Van nature ben ik een enthousiast ondernemer en een onderzoekende accountant. Dat maakt dat ik zelf ook de vlees geworden tegenstelling was. Dat past bij het CDA op deze vrijdagavond. We stappen als Hoogeveen zonder integrale afweging in een risicovol traject. Maar Hoogeveen sportstad, de animo en de doorrekende plannen maken ook dat je ‘ergens voor moet gaan’.  Let wel, we hebben nog geen euro uitgeven (afgezien van alle onderzoeken en uren van ambtenaren!).  Namens CDA mocht ik aangeven dat de warmte van het ijs in de Raadszaal voelbaar was. CDA probeerde dicht bij de feitelijke situatie te blijven. We hadden immers (niet unaniem) al ingestemd met investeringen/subsidies van 4,15 mln en 2,5 mln garanties. Die € 6,5 mln hoefden we het niet over te hebben. Er lag de vraag voor dat naast deze subsidies en investeringen dit (tijdelijk) opgerekt kon worden naar 9,7 mln. Dus een vergroting van de risico’s met ‘maar’ 7,2 mln.  Dat is zorgde in de CDA fractie wel voor enig overleg. Van de fractieleden gingen 5 mee, 2 hielden hun bedenkingen.

In onze afweging zaten de volgende aspecten:

1. Gezonde exploitatie
2. Huidige investeringsbegroting moet niet op de kop gezet worden
3. Geen risico’s rondom staatssteun
4. Maximale participatie van burgers (ondernemers of niet)
5. Optimaal gericht op duurzaamheid

Het is dus voor het CDA wel van groot belang dat we (naast de op deze avond mondeling verkregen informatie) de uitgangspunten kunnen verifiëren. We lopen deze aspecten even af:

Gezonde exploitatie

Martijn Schuring gaf aan dat de exploitatie nu zelfs met een jaarlijkse plus van € 100.000 zou kunnen gaan eindigen. En dat zonder een zomerprogramma. Het zou natuurlijk mooi zijn als je iets als wielrennen of skeeleren zou kunnen integreren. We hoorden voor van slimme opties. In de zomer hebben we meer mensen (zwembad, velden etc) nodig die in de winter in de ijshal kunnen worden ingezet. Slim gebruik maken van seizoenpatronen. Dat lijkt ons wel wat! Waarom nu een beter resultaat als vorige ronde: de 4 mln verdient met projectontwikkeling elders zorgt voor lagere rentelasten. In vorige voorstel was de provincie 6,5 lening gevraagd en daar moest nog rente over betaald worden. Waarom kan Hoogeveen wel rendabel draaien, terwijl andere hallen grote rendementsproblemen hebben: simpel: energieneutraal! En geen hoge financieringslasten door (veel) subsidies en gelden uit projectontwikkeling.

Gezonde exploitatie: check!

Huidige investeringsbegroting

Natuurlijk heeft GL gelijk. We wegen jaarlijks onze begroting af. Maar we kunnen niet alle projecten overboord zetten omdat we nu een ijsbaan willen bouwen. Daarom is het vindingrijk van het college dat zij middels reciprociteit 2 locaties heeft aangewezen om te herontwikkelen. Daarmee schaad het niet onze lopende begroting. Natuurlijk heeft D’66 gelijk. Dit geld kun je dan niet voor andere doelen gebruiken. De afweging maken met alles wat we nog gaan verdienen en waar we dat aan willen uitgeven is vrijwel onmogelijk. Hoewel de vindingrijkheid van het college mij zeker aanspreekt. Ik kom daar in mijn laatste paragraaf op terug.

In deze paragraaf is het ook goed om ons te realiseren dat het Hoogeveense onderwijs volop is opgenomen in de (investerings-) begroting. En dat zal gezien de wettelijke taak van de gemeente ook altijd wel zo blijven. Als wij kijken in de begroting 2017-2020 zien wij dat er voor de scholen die het het hardst nodig hebben een flink bedrag begroot is. Vreemde is wel dat er nog helemaal niets mee gebeurd, maar hierbij de harde cijfers:

Kortom toch een slordige 5,5 mln die de gemeente in 2018 wil investeren in deze schoolgebouwen en hun omgeving.

En de discussie (online) dat Hoogeveen nog veel meer schulden op zich laad. Als we er vanuit gaan dat Rendo/WMD en de bouwers hun toezeggingen nakomen, hebben we het over de € 4,5 van de garantstelling obligatielening. Dit zal nog jaren in onze ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen’ worden opgenomen. En natuurlijk in ons risico-profiel.  Dus onze leningen gaan niet omhoog. De schuldpositie wordt niet anders. Wat anders wordt in is ons risico-profiel (toename risico’s met € 4,5 mln). Ik schat dat als volgt in:

Onze solvabiliteit veranderd ook nauwelijks. De solvabiliteit (c.p.) veranderd volgens mijn schatting slechts doordat we een 1 mln subsidie in dit project stoppen. De overige posten komen uit exploitatie (dus niet te voorspellen) of van derden (rendo, bouwers, obligatiehouders).

Geen staatsteun

Hier waren we even bezorgd over, maar een blik op de financiering van andere ijsbanen en hun activiteiten leert dat deze vrees redelijk ongrond lijkt te zijn. We blijven, mede met het oog op de concurrentie van onze plaatselijke (horeca-) ondernemers natuurlijk wel scherp op ongewenste samenloop van ondernemerschap en door overheid-gesponsorde ondernemerschap.

Participatie burgers

Dit is natuurlijk een zeer onzekere post. 55.000 mensen moeten allemaal € 50 aan obligaties kopen. En dan ook nog alleen als er een paar grote investeerders de portefeuille gaan trekken. ‘Gaat gebeuren’ zeggen de ambassadeurs…Het mag duidelijk zijn dat de raad van Hoogeveen volop vertrouwen heeft in haar burgers! Zelf zullen ze het goede voorbeeld geven. Allemaal 2 obligaties, dus de eerste 62 zijn al verkocht. Nog maar 54.948 te gaan.  En er bestaan ook nog wel een aantal vragen: als rentes niet structureel laag blijven…geld niet weer opnemen? Aflossing via loting? Wanneer kan je garantie wel en wanneer niet inroepen?

Als oud-sponsorwerver van een Rood-Witte club uit Hoogeveen realiseer ik me dat we nog een ijzer in het vuur hebben: KleineBols-Stadion mogelijk gemaakt door TVM Verzekeringen. Wellicht is TVM wel bereid om haar naamsponsoring 5 of 10 jaar vooruit te betalen…hebben we al weer een financieringsgat gedekt. Natuurlijk kan Univé (SC Heerenveen is toch beëindigd) of Rabobank (Schaatsen staat hoog op hun hospitality-lijstje) een duit in het zakje doen!

Een opdracht

Het is duidelijk dat 55.000 obligaties van € 50 een enorme opdracht is. Het is dus zaak als Henk Jumulet het licht op groen zet in Hoogeveen alle registers opengaan om te werken aan BTW-voordelen, aanbestedingswinst, Europese subsidies, rijksbijdragen of benaderen van andere stille fondsen en instellingen.

Kortom het besluit op 31 maart is ook vooral een opdracht aan drie partijen:

• Stichting: realiseer een goed stadion tegen scherpe kosten
• Gemeente: verzamel nog zoveel mogelijk (Europees) geld
• Ambassadeurs: regel maximaal aantal obligatiehouders. Al dan niet met een seizoenkaart.

Denk niet small, denk breed

Voor ondergetekende is het winst dat het college eens out-of-the-investeringsbegrotings-box heeft kunnen denken. Dus niet smal denken, maar breed. Of zoals ik ergens op een poster las: ‘Ja maar, als alles nu wel lukt’….

Het plan heeft als pijler de bebouwing Bentinckspark Noord en herontwikkeling Griendtsveenweg. Kortom de gemeente heeft ‘nog te ontwikkelen vastgoedposities’ in de strijd gegooid. Feitelijk zijn dat de ‘stille reserves’ van de gemeente. Reserves die wij niet expliciet in de begroting hebben staan, maar natuurlijk wel bezitten. We hebben bij de herontwikkeling van ‘Park Dwingeland’ ook van ‘dit wapen’ gebruik gemaakt. Zie de woningbouwplannen op Beukemaplein of bij Bilderdijklaan.  In mijn beleving hebben we d’r nog een paar meer. Daar zit voor de rechtgeaarde onderzoeker muziek in. Als je iets echt wilt realiseren en je hebt geen budget in je investeringsbegroting kijk je eens goed rond in je stille reserves. Dus als u nog iets gedaan wilt krijgen van de gemeente, kijk in uw omgeving rond of er geen stille reserves ‘op de plank’ liggen.  Let wel op: de stille reserve is niet voor niets niet opgenomen in jaarrekening of begroting. De waarde is ongewis!!

Zoals eerder gezegd heb ik al eerder eens gepleit (zowel intern als extern, zie blog: http://www.kreuzeman.nl/wielerbaan-achter-in-de-rij/ ) voor het ‘opruimen van het gehele Bentinckspark’.  En dan doel ik niet op de vieze bende die het is op de parkeerterreinen bij HZVV, Hoogeveen en het Activum. Hoewel dat zeer ergerlijk is, hoeft daar niets aan gedaan worden….in 2019….maar liefst (!) 8 jaar na oplevering van de voetbaldriehoek, staat er € 950.000 voor geboekt. Vreemd beleid, nog begrijpelijk als we naar bouw Activum kijken, maar dan spreken we ook nog over 3 jaar na oplevering Activum gaan we het eerste visitekaartje (de parkeerplaats is toch waar je uitstapt) aanpakken!

Terug naar het hele park. ‘Hoogeveen ruim het B-park op’ heet mijn (herhaalde) betoog. Pak ook de parkeerplaats bij Zwembad aan, de herinrichting hockey en korfbal. De herinrichting van de oude honkbalvelden. En integreer dit verhaal in uw analyse van stille reserves, dus de bouwmogelijkheden of de verkoopmogelijkheden. Denk ook aan de braakliggende korfbalvelden, het braakliggende deel van de atletiekbaan, de wielerbaan (zonde van alle investeringen). Eigenlijk herontwerp het hele ijsbaanplan. Maak dat je in de zomerperiode door dat er wind onder de overkapping door kan waaien er kunt skeeleren en mogelijk ook wieleren. Hebben we dan een dergelijke wielerbaan als de huidige ook echt nodig? Wat is de toekomst van baanwedstrijden in de wielersport en zou dat echt niet geïntegreerd kunnen worden in ijs- en skeelerbaan. Dat is toch haast niet te geloven.  Dus gemeente Hoogeveen ‘ruim het Bentinckspark op’ moet worden ‘kom met een plan Bentinckspark 2.0’.

Het initiële plan voor B-park door de vrienden van MTD Landschapsarchitecten van 2007 kende 5 fases. De fases 1 en 2 zijn redelijk conform plan uitgevoerd. In fase 3 zat ‘B-park aan de vaart’. De verkoop van Maxx en verbouwing van de Noordzijde. Gecancelled. De rest ging door. In fase 4 zijn HHC en Thriantha gesneuveld en in fase 5 zat de ‘realisatie stadspark’. Door dit grote park, wens van veel buurtbewoners werd alles in het park qua m2 wat ingedikt. Overigens was vanaf dag 1 de bedoeling om de wielerbaan niet te plaatsen op B-park. Bij de start van de uitvoering het B-park in 2010 stond ‘de planning voor de wielerbaan is niet bekend’. Verder verloopt het netjes volgens plan.  Deze planning was: Voetbal: 2012, School: 2013, Atletiek: 2014, Zwembadweg en sporthallen: 2016 en Afronding: 2017. Laten we ons beraden op deze kwestie. Lijkt me een mooi moment voor een motie….Zoek fase A en fase B van B-park 2.0 uit!

Op naar een echt (opgeruimd) sporthart voor de sportgemeente Hoogeveen. Prachtige woorden van Ewout Klok, een prachtige kans, maar nu wel even slim blijven handelen. En goed op de Big-5 letten: we hebben ook de verantwoordelijkheid voor de financieel solide gemeente (niet alleen omdat dit de erfenis of opdracht van AW Hiemstra is…..).

 Van het B-park 2.0 zijn alleen de bordjes gerealiseerd…links klopt, maar rechts wijst naar iets wat niet bestaat…..