Blog over de zondag openstelling. Wat heeft het ons gebracht? Is er niet een groter probleem op te lossen? 

In Hoogeveen werd op een vrij ongepast moment nog een motie door de oude raad geperst. De slagers, bakkers en supermarkten moesten de openingstijden van het coronatijdperk behouden tot dat onderzoek (lees amendement) van de bestaande regeling was uitgevoerd (lees door de raad was aangenomen). Nu kent corona winnaars en verliezers onder de ondernemers. Deze actie gericht op de zogenaamde essentiële winkels is duidelijk gericht op de winnaars van de coronacrisis. Sowieso zijn de maatregelen in kader van corona een doorn in het oog van voorstanders van een eerlijke economie. Niet alleen de essentiële winkels wisten te winnen, ook waren er bedrijven die slim gebruikt maakten van de regelingen. ZZP-ers die omzet niet aangeven of in andere perioden boekten, ondernemers die schoven met nota’s en natuurlijk bedrijven die een snelle transitie maakten. Bijvoorbeeld door in hun oude bedrijf zwaar op de NOW te leunen en in een nieuw bedrijf succesvol een nieuwe markt wisten aan te boren. Volkomen legitiem. Natuurlijk zijn er ook ondernemers die het allemaal net en met grote financiële moeite hebben overleefd. Of net niet.

De motie om de essentiële winkels langer open te houden was een noodgreep omdat men anders terug moest naar de democratisch afgesproken 10-18 uur. Nu kan men tussen 800 en 2200 uur op zondag open zijn. Tot dat het onderzoek is afgerond naar de gevolgen van korter of langer open zijn. De uitkomst van dat onderzoek lijkt voorspelbaar. Langer open zijn moet kunnen. Opvallend was wel dat liberaal Hoogeveen (VVD en D’660 met dit initiatief kwam. Gemeentebelangen dit steunde, maar daar weet je toch niet precies van waar men ideologisch of moreel-ethisch staat (hoe zouden principiële GB-politici daarmee omgaan?),  echter ook de socialistische partijen steunden deze motie volop. SP had het nog over ‘met de tijd meegaan’.  Zouden de hun voorouders zich niet omdraaien in hun graf?

 

Korte situatieschets:

Dit zijn de openingstijden voor en tijdens corona:

De tijden voor corona zijn in Hoogeveen ingesteld door een initiatief van de VVD. Een initiatief wat met 16 voor en 14 tegen werd aangenomen. En dit werd groots gevierd. Hoogeveen was de benepen tijden van Gereformeerde overheersing ontgroeit. Nieuwe zalige tijden braken aan en consumentisme werd volop gevierd. Je niet in de motieven van de tegenstanders verdiepen getuigd van weinig diepzinnigheid. Zouden de oude Hebreeuwse wetten naast God eren ook nog andere doelen hebben gehad? In Hoogeveen schreeuwen meteen ‘of moeten we weer in het Spaarbankbos gaan voetballen’…los komen van je verleden valt niet mee. Ik herken het.

Bevindingen beoordeling openingstijden:

  1. Verordening voor corona bied 5 uur om open te zijn op zondag (1300-1800). De coronaverruiming is +6 uur. Een toename van 120%.
  2. De verordening werd aangenomen in 2016. Stemverhouding 16 voor en 14 tegen. Daaronder 2 voorstemmen van CDA. Kortom het oude begrip zondagrust is al ‘over boord gezet’.
  3. Voor evenementen (Cascaderun bijv.) gelden ook uitzonderingen
  4. Genoemde ondernemers zijn essentiële winkels die juist geen last van lockdowns hadden
  5. Feestdagen mag altijd al van 800 tot 2200 uur de winkel open zijn.

Wat is precies de vraag op maandag 28 maart 2022?

Verzoek om winkels open te houden volgens corona-tijden tot 1 juli en onderzoek te doen en voorstel tot aanpassing te doen. De overwegingen roepen veel vragen op: zijn deze gezondheidsrisico’s groter dan in onderwijs of zorg? Helpen de openingstijden anno vandaag met vermindering verspreiding? Corona is toch al sterk op haar retour? Is er sprake van over belasting tussen 1300 en 1700 uur? Op zondag fiets ik altijd langs bakker Plaizier en terug uit de kerk nog een keer. Langs 3 supermarkten. Nooit zie ik overvolle winkels of tot de nok toe gevulde parkeerplaatsen…..is deze reden niet een beetje gezocht? Dan de tweede overweging. De mondkapjes. In het advies van de rijksoverheid staat dat in kwetsbare sectoren wordt geadviseerd dan wel mondkapjes te dragen. In mijn waarneming zie ik 0 medewerkers van supermarkten een mondkapje dragen. Als het risico dan zo groot is, zijn die werkgevers dan wel verantwoordelijk bezig om hun medewerkers niet verplicht een mondkapje te laten dragen? Kortom zijn de overwegingen niet wat gezocht anno 28 maart 2022?

We bekijken deze kwestie vanuit 4 verschillende gezichtspunten:

  1. Historisch gezicht
  2. Principieel gezicht
  3. Rechtvaardigheidsgezicht
  4. Visionair gezicht

Ad 1. Historisch gezicht, de strijd om kortere werkweek?

De arbeiders- en socialistische beweging streefde vanaf het einde van de negentiende eeuw naar een duidelijk afgebakende werkweek. In dit streven was de Arbeidswet van 1919 een eerste mijlpaal. Onder druk, in de vorm van deels geslaagde revolutiepogingen in Rusland, Duitsland en Nederland, werd in deze wet bepaald dat een werkweek voortaan 48 uur zou duren, met een maximum van acht werkuren per dag.

Door de economische crisis veroorzaakt door de Eerste Wereldoorlog werd de het maximum werkuren per dag in 1922 verlengt tot 8,5. De Sociaaldemocratische Arbeiderspartij zette hierop haar politieke eis van een achturige werkdag opnieuw in. Het argument was dat een kortere arbeidstijd en dus meer vrije tijd zou bijdragen aan de lichamelijke en geestelijke weerstand van de arbeidersklasse en aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheidsgevoel. Vanaf de Beurskrach van 1929 werd hierbij als argument toegevoegd dat een kortere werktijd meer werkgelegenheid creëert. Dit werd uitgewerkt in het sociaaldemocratische herstelplan, het Plan van de Arbeid. Op dat moment gold de 48-urige werkweek als norm, waarbij in sommige sectoren op zaterdag een halve dag werd gewerkt.

In 1926 voerde Henry Ford de 5-daagse werkweek al in. Nederland komt daar ver achteraan.

Na de Tweede Wereldoorlog werd er nog steeds gepleit voor een vrije zaterdag, maar de realisatie hiervan was niet mogelijk door de arbeidstekorten die de Wederopbouw noodzakelijkerwijs veroorzaakte. In 1958 adviseerde de Sociaal-Economische Raad aan de rijksoverheid dat een algemene reductie van een 48-urige naar een 45-urige werkweek met vrije zaterdag niet mogelijk zou zijn voor 1961, en voor 1963 alleen “onder zeer gunstige omstandigheden.” Ondanks dat werden in 1959 de eerste collectieve arbeidsovereenkomsten gesloten waarin een 45-urige werk met vrije zaterdag werd vastgelegd.

Op 23 december 1960 werd de werkvrije zaterdag ingesteld door het kabinet-De Quay (nu zou je zeggen CDA-VVD-kabinet). In wettelijke zin was de zaterdag hierdoor geen verplichte werkdag meer. In de meeste cao’s van na die tijd gold de zaterdag als een uitzonderlijke werkdag, waarvoor een sterke toeslag op het loon betaald diende te worden. In bedrijven waar werk op vrije dagen geen noodzaak was, werd deze dan als vergoeding ingevoerd.

De invoering had verregaande maatschappelijke gevolgen:

  1. De arbeidsmarkt, waar de vraag naar arbeidskrachten toch al groot was, kwam verder onder druk te staan omdat de meeste mensen iets minder gingen werken, wat maar deels werd opgevangen door grotere productiviteit (zoals door de opkomende automatisering).
  2. De consumptie steeg: er was meer tijd om te winkelen en mensen hadden meer geld te besteden. Bovendien — en misschien wel het belangrijkste — waren hun verwachtingen voor de toekomst zeer positief wat betreft de economie, dit ondanks de voortdurende Koude Oorlog. In deze tijd kreeg het consumentisme vaste contouren.
  3. De recreatiesteeg nu de bevolking de gehele zaterdag plus de zondag desgewenst daaraan kon wijden.

Dus terwijl eind 2021 de PvdA voor een 4-daagse werkweek pleit en het CNV voor een 30-urige werkweek, gaan we in Hoogeveen de deuren openzetten voor meer of langer werken. Zeker voor de MKB-ondernemer en zijn personeel. En zoals we uit de historie leren ontstaat meer behoefte aan automatisering, komt er meer tijd voor consumptie en recreatie. De consumptiemaatschappij gaat tot grote bloei komen. Pas in 1972 gaan we in Rome nadenken over de gevolgen van de consumptiemaatschappij en duurt het nog tot ver in 2022 voordat brede welvaart ook brede nagestreefd word….of is zelfs 2022 een te optimistische gedachte?

Ad 2. Het principiële gezicht., kijkt verder dan de Bijbel, maar begint daar wel

Principes zijn er in vele soorten en maten. Zo is er het Bijbelse principe, maar ook hele praktische of sociale principes. We beginnen met een praktische: doen wat je beloofd. In het programma van het CDA beloofden wij dat we geen verdere uitbreiding van de 24-uurseconomie wilden stimuleren. In 2016 hadden we bijgedragen aan de openstelling van 13 tot 18 uur. Met name omarmt door de toch al niet armlastige grootwinkelbedrijven en dan met name de supermarkten. De belofte uit het programma gold naar mijn smaak op 28 maart 2022 ook nog steeds…..hierbij het programma;

CDA wil vasthouden aan openingstijden van 1300-1800 uur en heeft daarom geen behoefte aan nader onderzoek. Wij hebben geen behoefte om de volgende redenen:

  1. Grondwaarden CDA: we proberen het werken op zondagen niet te stimuleren zodat er tijd en ruimte is voor andere zaken;
  2. Sociaal: het te niet doen van een gezamenlijke vrije dag werkt negatief door op sociale leven van onze inwoners;
  3. Economisch: de langere openingstijden zijn eigenlijk alleen weggelegd voor grootwinkelbedrijven, de MKB-ondernemer heeft moeite om dit wekelijks rendabel te organiseren;
  4. Maatschappelijk: wij vinden het verdedigbaar om juist consuminderen te stimuleren.
  5. Medisch: lijkt geen reden te zijn.

In 2020 en 2021 hebben we in Nederland te maken gehad met een ongekende historische periode. De coronacrisis. Veel bedrijven hebben er veel last van gehad, veel jonge en oude mensen kwamen mentaal in de knel. Sommige essentiële bedrijven mochten wel open blijven, sommige zelfs veel langer om de drukte spreiden over de dag. Veel van de essentiële ondernemers kenden gouden tijden. CDA Hoogeveen roept het college van Hoogeveen intelligente maatregelen te bedenken voor vergelijkbare perioden, ook voor niet-essentiële bedrijven.

De corona-tijd heeft ons bewust gemaakt van onze kwetsbaarheid. We waren noodgedwongen meer thuis, gingen meer de natuur in en consumeerden minder. Online compenseerde onze onderbesteding enigszins, maar je zou kunnen zeggen dat de corona-tijd ook een onverwachte tijd van contemplatie was.  Noodgedwongen werden de regels van Benedictus van toepassing op onze samenleving. Ik kan onderstaande boek aanbevelen. Bezoek aan de benedictijners zal ik mijn leven ook niet meer vergeten….

 

Toelichting contemplatie

Contemplatie is een andere term voor beschouwing. De term stamt van het Latijnse contemplatio. Letterlijk betekent contemplatie “het scheiden van iets uit zijn omgeving”. Contemplatio is de Latijnse vertaling van het Griekse theoreia. Contemplatie is verwant aan meditatie.

 In 2016 schreef HC-hoofdredacteur er een aardige mening over in de krant:

Ad 3 Rechtvaardigheidsgezicht, nu en in de toekomst?

Zijn wij rechtvaardig naar onze winkeliers in brede zin? Zijn wij rechtvaardig naar toekomstige generaties? De coronatijd deed ook veel mensen beseffen dat consumeren gelimiteerd is. Consumeren betekent letterlijk nuttigen, gebruiken.  Zou het niet goed zijn dat we het consumeren verminderen en consuminderen vermeerderen? Laten we dan beginnen op de zondag, dé dag die daarvoor historisch gezien bedoeld is. Dus 6 dagen consumeren we en de 7de consuminderen wij. Dat heeft ook als voordeel dat werknemers en zeker ook de kleine winkelier een dag heeft voor familie, ontspanning, natuur, gezelligheid enz.

We kunnen nu sinds 2016 op de zondag boodschappen doen. Van 1300 tot 1800 uur. Hoewel we zien dat slechts een deel van de met name de grootwinkelbedrijven daar iets aan hebben willen we daar niet meer aan tornen. Maar wij vinden consuminderen belangrijk en hopen in Hoogeveen meer tijd te vinden voor zaken die belangrijker zijn dan shoppen. De huidige verlenging die door toedoen van een meerderheid is aangenomen is onrechtvaardig. Nu mogen bakkers, slagers en supermarkten van 800 tot 2200 open zijn. Niet-essentiele winkels mogen dat niet. Zij leiden al zwaarder onder corona-maatregelen. Hoe kunnen partijen dit verdedigen? Waarom willen ze zo onrechtvaardig zijn? Het lijkt erop dat bakkers, slagers en supermarkten hun lobby beter voor elkaar hebben of meer druk kunnen uitoefenen? Dus het gevolg van deze motie is: de winkeliers die goed door corona kwamen mogen zeker 1 kwartaal profiteren van de verruiming, dat terwijl niet-essentiële winkels dat niet mogen. Jammer dat gelijke monniken, gelijke kappen niet wordt toegepast. Zou mij niet verbazen als hier klachten of rechtszaken van komen. Complete rechtsongelijkheid op basis van niet onderbouwde argumenten…..

Ad 4. Visionaire gezicht, is er geen groter probleem?

CDA heeft wel behoefte aan een corona-herstelplan met daarin een vooruitblik. Hoe kunnen we in Hoogeveen de negatieve effecten voorkomen/verkleinen mochten zich weer nieuwe varianten zich voordoen en het rijk over gaat tot drastische maatregelen.  Het CDA Hoogeveen roept nog steeds op om een corona-herstelplan te maken en ons voor te bereiden op gevolgen van nieuwe virussen. Na SARS, ebola en nu COVID-19 zou de wereld nog wel eens weer geconfronteerd kunnen worden met nieuwe virussen. Think global, maar act local zou ik dan willen zeggen.

 

Daarom stelden wij eind januari een handvol vragen aan het zakencollege. Hierbij in bijlage 1 de vragen en de antwoorden. Daaruit maken wij op dat corona Hoogeveen dus 9 ton heeft opgeleverd. Gemeente aangeeft dat ondernemers de weg weten te vinden, maar van BBZ vrijwel geen gebruik gemaakt wordt. Is dat geruststellend of juist niet? Dynamische evenementenvergunningen wel bekend zijn, maar er nog niets mee gebeurd en tenslotte dat gemeente wel wil (maar nog niet gestart is) om met ondernemers te werken aan plan met perspectief ook als we te maken krijgen met COVID-22 of COVID-23?

Het CDA Hoogeveen wil dat de gemeente met een herstel en -toekomstplan komt om door de coronacrisis getroffen ondernemers te ondersteunen en de lokale economie een impuls te geven, maar ook om Hoogeveen voor te bereiden op eventuele nieuwe problemen.

Herstel

Het CDA is bezorgt over de economische positie waarin veel ondernemers terecht zijn gekomen. Als de NOW, TVL of TOZO straks afgebouwd wordt moeten vele bedrijven hun schulden aan de belastingdienst gaan terugbetalen. En vaak ook nog mensen terughalen naar hun bedrijf die door de omstandigheden elders werk zijn gaan zoeken, dan is het nu tijd om daar als gemeente nu al mee aan de slag te gaan.

Toekomst

In het coronaherstelplan voor Hoogeveen moeten we ook langer vooruit kijken en werken aan een wendbare en weerbare sociaaleconomische agenda voor de komende jaren. Bedrijven moeten zich aanpassen. Er komen wellicht andere seizoenpatronen, zijn veranderingen in het assortiment nodig, of soms moeten bedrijven zelfs andere activiteiten overwegen. Wellicht zijn andere of meerdere verkooppunten noodzakelijk. CDA ziet vele uitdagingen en diverse kansen, door bijvoorbeeld toenemend thuiswerken is naast digitale infrastructuur ook meer behoefte aan ontspanning, sport beweging en horeca. De gemeente is juist dé partner om dit voor de korte en de lange termijn goed neer te zetten. In dit coronaherstelplan moet onder andere aandacht zijn voor coulance met vergunningen en dynamische (evenementen-) vergunningen.

Ook zou je een deel van de coronasteungelden die nog niet zijn uitgegeven (€ 899.000) in kunnen zetten om bedrijven te helpen met uitzetten overlevingscenarios uit te werken en zich voor te bereiden op verschillende toekomstige scenario’s….zoals COVID-22? Daarbij valt te denken aan:

  1. Zwolle inzetten van vrijwillige coronabrigade van oud-ondernemers en financieel specialisten (allemaal pro deo)
  2. Gemeente helpen bij transitie ondernemingen naar samenleving met virusproblemen
  3. Benutten van het in Rijswijk opgerichte ‘na-corona-fonds’
  4. Dynamische evenementen vergunningen (zie tweede kamer motie CDA) onderzoeken en mogelijk invoeren
  5. Precario rechten afhankelijk maken van wel/niet open zijn, terrassen vergroten en Hoofdstraat zuid afronden
  6. Experimenteerruimte in te voeren door bij lockdowns met bijvoorbeeld extra marktdag te gaan werken en mogelijkheden toe te staan aan winkels om gratis kraam te gebruiken
  7. Financiële hulp door overleg te voeren met MKB Fonds Drenthe/provincie

Bronnen:

Conclusie

Voor ons was de motie dan ook ongewenst en wij hebben tegen gestemd. Verruiming voor de genoemde winkeliers vinden we vreemde bevoordeling van deze ondernemingen en wij wijzen erop dat de feestdagen al ruime openingstijden bestaan. Daarbij moeten we volgens CDA aan de slag met visionaire aanpak van het post-coronatijdperk. Voor alle ondernemers en voorbereid zijn op nieuwe problemen! Daarom deze bijdrage in het debat:

 Twee lastige jaren achter ons.

Verruiming winkeltijden tijdelijk ter spreiding van groepen mensen. Gedurende afgelopen jaren veel discussie over wie mag wel open en wie niet. Supermarkten, winkeliers, horeca, steeds verwarring. Steeds meten met twee maten, veel frustratie. Maar ook steeds vanuit de notie dat dit tijdelijk is. Nu ligt deze tijd achter ons. De tijdelijke verordeningen lopen af. Terug naar gelijke monniken, gelijke kappen, terug naar wat eerder is vastgesteld wat CDA betreft. 

Dus CDA stemt niet in met verlenging van crisistijden nu er geen crisissituatie meer is. CDA zou wel graag met de raad en de lokale ondernemers  in gesprek gaan om te kijken hoe meer vanuit evenwicht de lokale economie een extra stimulans kan krijgen vanuit een gezamenlijk Coronaherstelplan ipv adhoc moties en acties. 

 

 

Bijlage 1 beantwoording vragen coronaherstelplan

  1. Stand van zaken Welke signalen ontvangt u op dit moment van ondernemers in onze gemeente over de gevolgen van de coronacrisis voor hun bedrijf? Waar is de nood het hoogste en waar is behoefte aan? Wij ontvangen de volgende signalen: behoefte aan personeel en financiële steun. Personeel: Veel flexibele medewerkers hebben ander werk gevonden waardoor bedrijven niet geheel open kunnen. Ook de huidige grote verspreiding van het virus zorgt ervoor dat veel personeel thuis moet blijven en niet inzetbaar is. Financieel: Veel ondernemers, met name in de horeca en detailhandel hebben hun eigen vermogen zien verdampen. Regelingen zijn voornamelijk bedoeld om personeel door te betalen en enige ondersteuning te bieden in de vaste lasten. Veel ondernemers hebben moeten interen op het eigen vermogen om kosten te betalen en in eigen levensonderhoud te voorzien. Mogelijk zijn er (grote) schulden opgebouwd. Detailhandel zit met een (deels) onverkoopbare voorraad.
  2. Toegankelijkheid regelingen Is uw indruk dat ondernemers inmiddels voldoende weten waar in onze gemeente zij bij vragen of hulpverzoeken aangaande corona terecht kunnen?
  3. Stand van zaken BBZ. Wat is thans het beroep op de tijdelijk versoepelde regeling Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz)? Van welke andere ondersteuning kunnen zelfstandigen in onze gemeente gebruik maken? Wat zijn de verwachtingen van het college en/of waarmee wordt rekening gehouden? Door 15 ondernemers is informatie ingewonnen over deze regeling (Bbz). Een enkele heeft een aanvraag gedaan en ontvangt nu bijstand. Een ondernemer kan uitstel van betaling en/of een betalingsregeling aanvragen en wij kunnen ondernemers desgewenst helpen om op zoek te gaan naar betaald werk (loondienst). Hoe de toekomst er uit ziet laat zich niet voorspellen. Dit is geheel afhankelijk van het verloop van de pandemie en de coronamaatregelen. Bij een nieuwe sluiting zijn we voorbereid op de extra vraag naar ondersteuning (Bbz) .
  4. Financiële stand van zaken A. Hoeveel coronasteungelden voor bedrijven die onze gemeente tot dusver van het Rijk heeft ontvangen, zoals voor de Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten (TONK), zijn nog niet uitgegeven? Voor de TONK hebben we in Hoogeveen € 916.000,- ontvangen en € 17.000 ,- uitgegeven. Een bedrag van € 899.000,- valt vrij in het rekeningsresultaat (algemene dekkingsmiddelen). Het overschot dat we op TOZO hebben ontvangen betalen we terug aan het rijk. B. Bent u bereid om deze middelen alsnog in te zetten om door de coronacrisis getroffen ondernemers te ondersteunen? Indien ja, hoe en per wanneer? Om middelen voor andere doeleinden in te zetten vraagt om een integrale afweging. Het is aan de raad om daarover te besluiten.
  5. Evenementen A. Welke mogelijkheden biedt het gemeentelijk evenementen- en vergunningenbeleid om ondernemers te helpen door deze coronawinter te komen en bij verdere opening van de samenleving een vliegende start te laten maken? Op dit moment geldt de landelijke wetgeving over wat wel en niet is toegestaan ikv evenementen. Sinds de laatste persconferentie zijn er weer wat mogelijkheden om een evenement te organiseren. Sinds het begin van de crisis hebben we de aanvraagtermijn voor evenementen verkort van 12 weken, zoals staat in de evenementenverordening, naar 6 weken. Daarnaast wordt er altijd gekeken of er maatwerk oplossingen mogelijk zijn en wordt er meegedacht met organisatoren. Welke vergunningen en regelingen lenen zich in dat geval voor dergelijke coulance Alle evenementenvergunningen C. Bent u bekend met de aangenomen Tweede Kamermotie over dynamische evenementenvergunningen? Indien ja, past u deze toe? Ja we zijn bekend met deze motie. Nee we passen deze niet toe. Om dit te overwegen moeten eerst de (financiële) consequenties in beeld worden gebracht en besluitvorming over plaatsvinden.
  6. Coronaherstelplan Bent u bereid om, samen met de ondernemersverenigingen in onze gemeente, bovenstaande punten en een toekomstgerichte aanpak op te nemen in een coronaherstelplan, waarmee ondernemers kunnen worden geholpen en perspectief krijgen? Er is bereidheid om te onderzoeken of er behoefte is aan ondersteuning en in welke vorm dat mogelijk is in afstemming met alle ondernemersverenigingen. Een belangrijk uitgangspunt is de geplande ontwikkeling voor een aantrekkelijker stadscentrum maar ook afstemming met Ondernemend Hoogeveen, Binnenstad Hoogeveen en de Drentse gemeenten.